در مجموع رحیمی و فتاحی نشان داده‌اند که عواملی چون فرهنگ مشارکت در جامعه، بودجه فعالیت‌های همکارانه، اعتماد متقابل میان افراد، و نیز هدف‌ها و دیدگاه‌های مشترک میان افراد، تاثیر زیادتری بر میزان همکاری علمی از میان سایر عوامل دارد (قانع و رحیمی، ۱۳۹۰).

۲-۲-۴٫ دلایل و مزایای همکاری علمی و هم‌تالیفی

نتیجه رویکرد گروهی در همکاری علمی، رشد و توسعه علم و ارتقای سطح دانش عمومی و تخصصی کشور است که پیامد منطقی آن، چیزی جز توسعه علمی و صنعتی کشور نخواهد بود. در واقع همکاری علمی موتور محرکه توسعه علمی و صنعتی کشور است ( نوروزی و ولایتی،۱۳۸۸، ص.۳۱). مزایای همکاری علمی در بسیاری از پژوهش‌های پیشین مطرح شده است، از دیدگاه ملین[۱۶](۲۰۰۰) فواید همکاری علمی عبارتند از:

    • افزایش دانش

    • کیفیت علمی بالا

    • خلق ایده های جدید

    • تماس و ارتباط برای کارهای آینده (ملین، ۲۰۰۰، نقل در رحیمی و فتاحی،۱۳۸۸).

لی و بوزمن[۱۷](۲۰۰۵) مهم‌ترین انگیزه های همکاری‌های علمی را چنین بر می‌شمرند:

    • دسترسی به کارشناسان و تجهیزات و منابع؛

    • افزایش بودجه و یا به اشتراک‌گذاری دانش در حوزه های تخصصی؛

    • به اشتراک‌گذاری دانش برای مقابله با مشکلات پیچیده و بزرگ؛

    • ارتقای بهره‌وری و تولید؛ و

  • آموزش و مشاوره دانشجویان و همکاران مطالعات (لی و بوزمن، ۲۰۰۵، نقل در نوروزی و ولایتی، ۱۳۸۸، ص.۷۹).

بیور وروزن (۱۹۷۸) نیز علل و انگیزه های همکاری علمی را به صورت زیر برشمرده‌اند:

    • افزایش بهره‌وری و تولید علمی

    • افزایش مهارت‌ها

    • کسب تجربه

    • نیاز به بارورسازی و ارتباط متقابل

    • دسترسی به تجهیزات خاص

    • دسترسی به مهارت‌های خاص

    • دسترسی به مواد منحصر به فرد

    • دستیابی به امکان مشاهده شدن و شناخته شدن در سطح جامعه علمی

    • احتیاج به ارزیابی خود در ارزیابی یک مسئله

    • اجتناب از رقابت و چشم وهم چشمی

    • کارآمدی در استفاده از زمان و نیروی کار

    • غلبه بر انزوای فکری

    • پرورش پژوهشگران

    • حمایت از شاگردان

    • نزدیکی مکانی و

  • پیشامد و تصادف.

آن‌ ها همچنین خاطر نشان می‌سازند که به طور غیر مستقیم در حدود نیمی از انگیزه ها مرتبط با ارتقای میزان تولید علمی است (بیور و روزن،۱۹۷۸، نقل در نوروزی و ولایتی،۱۳۸۸، ص.۸۳-۸۲).

تالیف مشترک نیز به عنوان یکی از شاخص‌های سنجش همکاری علمی (هارسانایی[۱۸]، ۱۹۹۳، نقل در نوروزی و ولایتی،۱۳۸۸ص۹۶) دارای مزایای گوناگونی است.

‌در مورد مزایای همکاری در تالیف‌، هارت[۱۹] (۲۰۰۶) به موارد زیر اشاره می‌کند:

    • ارتقای کیفیت مقاله

    • استفاده از تخصص و مهارت نویسنده همکار

    • ارائه اندیشه‌های نو و ارزشمند توسط نویسنده همکار

    • افزایش انتشارات علمی

    • یادگیری از نویسنده همکار

    • تقسیم کار

  • شناخت بهتر از همکاران (هارت، ۲۰۰۶، نقل در رحیمی و فتاحی،۱۳۸۶).

به طور خلاصه می‌توان گفت مقاله های مشترک موجب افزایش بازدهی علمی می‌شوند، زیرا همکاری مشترک نویسندگان به معنای اشتراک تخصص وتقسیم نیروی کار است (دوردن و پری[۲۰]، ۱۹۹۵، نقل در نوروزی و ولایتی،۱۳۸۸، ص۱۰۱).

۲-۲-۵٫ همکاری علمی و فضای مجازی

از دوران باستان تاکنون همکاری و مشارکت وجود داشته است. اما با اختراع اینترنت میزان همکاری علمی افزایش یافته است. اگرچه فناوری به تنهایی نمی‌تواند افراد را ترغیب به همکاری کند، اما فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی مانند اینترنت و پست الکترونیکی، بستر مناسبی را برای تسهیل ارتباطات و همکاری‌های علمی فراهم کرده‌اند. اصطلاح «collaboratory» که ترکیبی از دو واژه «Collaboration» و «Laboratory» است، در واقع به فناوری‌ها، ابزارها، و سازمان‌هایی اشاره دارد که به دانشمندان اجازه می‌دهند تا به کمک تسهیلات از راه دور با هم همکاری داشته ‌باشند. این سازمان‌ها با ارائه الگویی جدید برای هدایت دانش، پژوهشگران هر حوزه را قادر می‌سازند تا به افراد، داده ها و ابزارها و نتایج دسترسی یابند و در واقع نوعی آزمایشگاه پژوهش است (داورپناه، ۱۳۸۶).

از طریق همکاری، دانش و تجربه به اشتراک گذاشته می‌شود. پژوهشگران می‌توانند دانش را از طریق شیوه های رسمی و غیر رسمی ارتباطات به وسیله اینترنت، پست الکترونیکی، تلفن، دورنما، و نظام‌های پیام فوری مبادله کنند (ساپکار[۲۱]، ۲۰۰۳، نقل در نوروزی و ولایتی، ۱۳۸۸، ص.۵۴).

پیشرفت‌های سریع در فن‌آوری‌های اینترنتی، با ایجاد ابزارهای مبتنی برنسل اول وب شامل صفحات وب، پست الکترونیکی، اتاق های گفتگو، تالارهای بحث و ابزارهای مشارکتی مبتنی بر نسل دوم وب مانند وبلاگ‌ها، پادکست‌ها، سایت‌های شبکه اجتماعی و ویکی، امکانات گسترده‌ای برای تحقق انواع همکاری‌ها، فراسوی مرزهای جغرافیایی در اختیار پژوهشگران قرار داده است.

از جمله ویژگی‌هایی که برای این نوع ازهمکاری‌ها می‌توان برشمرد عبارت است از:

    • ساخت همزمان و تعاملی یک راه حل مشترک برای یک مشکل، رسیدن به یک هدف مشترک

    • مشارکت در مهارت‌های گروه‌های کوچک و ساخت و ساز کار گروهی

    • نظارت بر عملکردهای دیگران به منظور بهبود اثربخشی مشارکت اعضای گروه

    • کمک به یکدیگر برای رسیدن به هدف گروه

    • داد و ستد بازخورد سازنده در قالب مشاوره و تشویق

    • برنامه‌ریزی و آغاز فعالیت‌های مشترک بیشتر

    • کسب دانش، مهارت و نگرش

    • تفکر انتقادی

    • تبادل منابع دانش، اطلاعات و ایده ها

    • تبادل، مقایسه و درک دیدگاه ‌در مورد مسائل و شرکت درساخت چشم اندازها و معانی جدید

    • بازتاب مشترک در پیشرفت کار خود

    • آموزش یکدیگر

    • بحث و به چالش کشیدن یکدیگر

    • تمایل به شنیدن ایده ها، پیشنهادات و نظرات دیگران وتوضیح و بسط و گسترش اطلاعات

    • حضور عناصر اجتماعی در تعاملات برخط که مکمل تعامل چهره به چهره است

    • اظهار نظر در رسانه ها و ویژگی‌های آن در تعاملات برخط

    • یادگیری خودمختار

    • تعریف هویت خود در برابر اعضای دیگر گروه

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...