• سوال ششم: آیا میان نتایج سنجش ریسک شرکت‌های خودرویی و محصولات شیمیایی، با معیار تسلط تصادفی و نیم واریانس ارتباط معناداری وجود دارد؟

۱-۶- نوع پژوهش

این پژوهش از نقطه نظر بررسی داده ها از نوع پس- رویدادی می‌باشد. بر اساس اهداف پژوهش، این پژوهش از نوع کاربردی است. از نظر روش این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است.

۱-۶-۱- قلمرو موضوعی پژوهش

قلمرو موضوعی این پژوهش سنجش ریسک و رتبه بندی شرکت‌های صنعت خودرویی و شیمیایی با بهره گرفتن از معیار تسلط تصادفی و مقایسه با انحراف معیار، انحراف معیار نامطلوب و نیم واریانس می‌باشد.

۱-۶-۲- قلمرو مکانی پژوهش

قلمرو مکانی این پژوهش شرکت‌های صنایع خودرویی و شیمیایی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که قبل از سال ۱۳۹۳ فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.

۱-۶-۳- قلمرو زمانی پژوهش

قلمرو زمانی این پژوهش از ابتدای سال ۱۳۹۳ تا انتهای اسفند ۱۳۹۳ در نظر گرفته شده است. به عبارت دقیق تر در این پژوهش اقدام به مشاهده و بررسی ریسک هفتگی شرکت های زیر گروه صنعت خودرویی و زیر‌گروه محصولات شیمیایی در ۵۲ هفته سال شده که از فروردین ماه سال ۱۳۹۳ شروع می شود و به اسفند ماه سال ۱۳۹۳ ختم می شود.

۱-۷- نوآوری پژوهش

نظریه ی برتری تصادفی به عنوان یکی از نظریه های مطرح در حوزه ی اقتصاد مالی، اخیراًً توجه بسیاری را در حوزه مطالعات تجربی به خود جلب ‌کرده‌است. در واقع برتری تصادفی شکلی از اولویت‌بندی تصادفی است که در نظریه تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار گرفته و به موقعیت‌هایی اشاره دارد که بر اساس آن یک سبد سرمایه گذاری (با یک توزیع احتمال نتایج مورد انتطار) می‌تواند بر سبد سرمایه‌گذاری دیگر بر مبنای ترجیح‌های مربوط به نتایج، برتری داشته باشد. در اغلب منابع و کتب مربوط به اقتصاد مالی به مفهوم برتری تصادفی از منظر یک نظریه ی رفتاری در حوزه ی مالی پرداخته شده است. در همین حال مطالعات تجربی اندکی در زمینه‌ی کارکرد‌های این نظریه در حوزه مالی انجام شده است.

همچنین پژوهش‌هایی در زمینه ی سنجش ریسک با بهره گرفتن از شاخص‌های نظریه سنتی و مدرن پرتفوی انجام گرفته است اما تا به حال در ایران برای سنجش ریسک با بهره گرفتن از معیار تسلط تصادفی در یک صنعت و زیر گروه خاص از شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، تحقیقی انجام نشده است. تسلط تصادفی به دلیل نداشتن مفروضات خاصی مثل نرمال بودن توزیع که به عنوان محدودیت در سایر نسبت‌ها شناخته می شود، نسبت به سایر معیارها می‌تواند معیار مفیدی در سنجش ریسک تلقی شود. نوآوری دیگر این پژوهش مقایسه نتایج حاصله از معیار تسلط تصادفی با انحراف معیار، انحراف معیار نامطلوب و نیم واریانس به عنوان معیارهای متداول سنجش ریسک می‌باشد.

۱-۸- استفاده کنندگان از نتایج پژوهش

نتایج این پژوهش می‌تواند مورد استفاده اشخاص حقیقی و حقوقی زیر قرار گیرد:

نتایج این پژوهش در مرحله اول می‌تواند برای شرکت‌های زیر گروه خودرویی و شرکت‌های محصولات شیمیایی بورس اوراق بهادار که جمعاً حدود پنجاه شرکت هستند حائز اهمیت باشد. این نتایج می‌تواند از دیدگاه شرکت‌های بورسی معیاری برای سنجش ریسک خود نسبت به سایر شرکت‌های هم گروه خود مورد استفاده قرار گیرد و به عنوان یک ساز و کار باز‌خوردی و کنترلی عمل کند و برای تغییر استراتژی‌های شرکت مورد استفاده قرار گیرد. از طرف دیگر این نتایج برای شرکت‌ها به عنوان معیاری برای سنجش ریسک و نحوه عملکرد مدیران شرکت‌ها قابل استفاده است و به واسطه نتایج حاصله از ارزیابی می‌توانند به ارزیابی نحوه مدیریت و کارایی شرکت بپردازند.

قشر دیگری که از عناصر اصلی بازار سرمایه می‌باشند و می‌توانند از نتایج این پژوهش منتفع شوند سرمایه‌گذاران هستند که با مطلع بودن از میزان ریسک شرکت‌های صنعت خودرو و صنایع شیمیایی و ایجاد شفافیت در بین شرکت‌ها از یک سو با اطمینان خاطر بیشتری دست به انتخاب می‌زنند و از سوی دیگر به سرمایه‌گذاری تشویق می‌شوند و به صورت کلی می‌توان بیان کرد که نتایج این پژوهش راهنمایی برای سرمایه‌گذاران است.

فعالان بازار سرمایه و دانشجویان علوم مالی جهت آشنایی بیشتر با معیار تسلط تصادفی و به کارگیری آن در تحقیقات و مطالعات آتی خود.

۱-۹- تعاریف نظری واژگان کلیدی

ریسک: ریسک یک دارایی عبارت است از تغییر احتمالی بازده آتی ناشی از آن دارایی و به عبارتی ریسک میزان اختلاف میان بازده واقعی سرمایه‌گذاری با بازده مورد انتظار می‌باشد(گرونینگ،۱۹۹۹).

تسلط تصادفی

معیار تسلط تصادفی یک مدل جامع برای انتخاب در شرایط عدم اطمینان است که مطلوبیت مورد‌انتظار را حداکثر می‌کند. این معیار تابع چگالی را برای نشان دادن ویژگی‌های یک توزیع مورد استفاده قرار می‌دهد. در مقایسه دو گزینه سرمایه‌گذاری در یک زمان، تسلط تصادفی وجود گزینه که احتمال دارد پاداش بیشتری را داشته باشد تعیین می‌کند. در این رویه هر پرتفویی که توسط پرتفوی دیگر تحت تسلط قرار گیرد از منطقه موجه خارج می شود. این روند ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که مرز کارایی پرتفوی‌هایی که تحت تسلط قرار گرفته اند شکل گیرد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).

بورس اوراق بهادار تهران^[۱]

بورس اوراق بهادار تهران در بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶ بر پایه قانون مصوب اردیبهشت ‌ماه ۱۳۴۵ تأسیس شد. اما ریشه‌های ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران به سال ۱۳۱۵ بازمی‌گردد. در این سال یک کارشناس بلژیکی به نام ران لوترفلد به همراه یک کارشناس هلندی، به درخواست دولت وقت ایران، درباره تشکیل بورس اوراق بهادار مطالعاتی نمودند و طرح تأسیس و اساسنامه آن را تنظیم کردند. در همان سال‌ها یک گروه کارشناسی در بانک ملی نیز به مطالعه موضوع پرداختند و در سال ۱۳۱۷ گزارش کاملی درباره جزئیات مربوط به تشکیل بورس اوراق بهادار تهیه کردند. اما آغاز جنگ جهانی دوم فرصت ادامه‌ فعالیت را از کارشناسان گرفت. از سرگیری مطالعات در این زمینه به فرصت مناسب‌تری نیاز داشت که این فرصت پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و حاکم شدن آرامش نسبی بر ایران برای اتاق بازرگانی،اتاق صنایع و معادن،بانک مرکزی و وزارت بازرگانی ایجاد شد تا چند سالی را به بررسی پیرامون این بازار و شرایط ایران برای تشکیل آن بپردازند.

نیم وایانس