برون گرایی^[۶] داشتن توانایی اجتماعی ، دوست داشتن مردم، با جرئت بودن، فعّال بودن و پرحرف بودن، علاقه داشتن به ریسک در مارهای بزرگ و مشاغل (گروسی فرشی، ۱۳۸۱).

تجربه پذیری^[۷] مجموعه عقل گرایی، خلّاقیت، سنّتی نبودن و بااستعداد بودن را می‌گویند (اشتون و لی و پروجینی و زاروتا و رین اوت ^[۸] و دی بلاس و بویس و دی راد ^[۹] ، ۲۰۰۴).

سازگاری^[۱۰] جلوه گر ویژگی‌های خوشایندی از قبیل مردم داری، یاری رسانی، غیر دفاعی بودن و نیز همکاری و همراهی سهل با دیگران می‌باشد (کلارک و رابرتسون^[۱۱]، ۲۰۰۵).

مسئولیت پذیری^[۱۲] فردی که هدفمند، با اراده و مصمّم باشد و در تمام مسائل اصول اخلاقی را رعایت کند در این زمره قرار می‌گیرد (گروسی فرشی، ۱۳۸۱).

ارزش‌های شخصی^[۱۳] مفهومی مطلوب از هدف‌ها، آرزوها، غایت‌ها یا شیوه های عملی است که رفتار انتخابی بشر را می‌سازد (شری و ورما^[۱۴]، ۱۹۹۴). به منافع، لذّت‌ها، علائق، ترجیح‌ها، الزام‌ها، مطلوب‌ها، دافعه ها و جاذبه ها و دیگر کیفیت‌های انتخابی در دنیای متنوّع گزینش‌ها اشاره دارد ( سیلز^[۱۵]، ۱۹۶۸، به نقل از اعظم آزاده، ۱۳۸۷).

ارزش‌های شخصی بسیار زیادی وجود دارد ولی ما در اینجا فقط همان ۱۰ ارزشی که در آزمون ارزش‌های شخصی مورد استفاده قرار داده‌ایم را تعریف می‌نماییم که شامل ارزش مذهبی، اجتماعی، مردمی، زیبایی شناسی، اقتصادی، دانش، لذّت جویانه، قدرت، وجهه خانوادگی و سلامتی می‌شود.

ارزش مذهبی^[۱۶] این ارزش‌ها با اصطلاحاتی همچون ایمان به خدا، تلاش در جهت شناخت خدا، ترس از غضب الهی و عمل کردن مطابق ضوابط اخلاقی که در کتاب‌های مذهبی آمده است، تعریف می‌شود.

ارزش اجتماعی^[۱۷] این ارزش به معنای مهربانی، دوستی و همدردی با مردم، حتّی به قیمت فدا کردن آسایش و راحتّی شخصی خویش می‌باشد.

ارزش مردمی^[۱۸] این ارزش به معنای احترام برای فردیت، عدالت اجتماعی و عدم تبعیض میان اشخاص بر اساس جنس، زبان، مذهب، طبقه، رنگ، نژاد و وضعیت خانوادگی می‌باشد.

ارزش زیبایی شناسی^[۱۹] ارزش زیبایی شناسی به معنای علاقه به شکل و تناسب و هماهنگی، عشق به زیبایی و هنرهای زیبا و تمایل به آراستگی و نظم و ترتیب می‌باشد.

ارزش اقتصادی^[۲۰] این ارزش به معنای تمایل به پول و منافع مادی است.

ارزش دانش^[۲۱] این ارزش به معنای عشق به دانستن اصول نظری و کشف حقایق از هر نوع است.

ارزش لذّت جویانه^[۲۲] ارزش لذّت جویانه در اینجا به مفهوم پسندیده بودن، عشق به خوش‌گذرانی و دوری از درد و رنج است.

ارزش قدرت^[۲۳] ارزش قدرت به صورت پسندیده بودن حکومت و تسلط بر دیگران و همچنین رهبری دیگران تعریف می‌شود.

ارزش وجهه خانوادگی^[۲۴] ارزش وجهه خانوادگی به مفهوم پسندیدگی آن موارد از رفتارها، نقش‌ها، کارکردها و روابط است که وجهه خانوادگی فرد را تعیین می‌کند.

ارزش سلامتی^[۲۵] ارزش سلامتی توجّه به نگهداری بدن در وضعیت مناسب به منظور تحمّل وظایف و اعمال طبیعی است.

قضاوت اخلاقی^[۲۶] قضاوت ‌در مورد درست یا نادرست بودن یک عمل است (ربر^[۲۷]، ۱۳۶۸). توانایی تفکّر ‌در مورد جنبه‌های اخلاقی موقعیت‌ها و تصمیم گیری‌هایی است که در آن حقوق اوّلیه دیگران حفظ شود (نیوکامر^[۲۸]، ۱۹۹۳)

۲-۷-۱ تعاریف عملیاتی

ویژگی‌های شخصیّت : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق فرم کوتاه پرسشنامه ۵ عامل بزرگ شخصیّت (^[۲۹]NEO-ffi) به دست می‌آید.

روان رنجوری : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس روان رنجوری فرم کوتاه پرسشنامه ۵ عامل بزرگ شخصیّت (NEO-ffi) به دست می‌آید.

برون گرایی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس برون گرایی فرم کوتاه پرسشنامه ۵ عامل بزرگ شخصیّت (NEO-ffi) به دست می‌آید.

تجربه پذیری : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس تجربه پذیری فرم کوتاه پرسشنامه ۵ عامل بزرگ شخصیّت (NEO-ffi) به دست می‌آید.

سازگاری : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس سازگاری فرم کوتاه پرسشنامه ۵ عامل بزرگ شخصیّت (NEO-ffi) به دست می‌آید.

مسئولیت پذیری : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس مسئولیت پذیری فرم کوتاه پرسشنامه ۵ عامل بزرگ شخصیّت (NEO-ffi) به دست می‌آید.

ارزش‌های شخصی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق پرسشنامه ارزش‌های شخصی (^[۳۰]PVQ) به دست می‌آید.

ارزش مذهبی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش مذهبی پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

ارزش اجتماعی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش اجتماعی پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

ارزش مردمی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش مردمی پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

ارزش زیبایی شناسی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش زیبایی شناسی پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

ارزش اقتصادی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش اقتصادی پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

ارزش دانش : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش دانش پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

ارزش لذّت جویانه : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش لذّت جویانه پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

ارزش قدرت : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش قدرت پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

ارزش وجهه خانوادگی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش وجهه خانوادگی پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

ارزش سلامتی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق زیر مقیاس ارزش سلامتی پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ) به دست می‌آید.

قضاوت اخلاقی : در این پژوهش عبارت است از نمراتی که از طریق فرم کوتاه آزمون مباحث معیّن (^[۳۱]DIT) به دست می‌آید.

فصل ۲

پیشینه پژوهش

در این فصل ادبیات پژوهش را مورد بررسی قرار می‌دهیم. ابتدا نظریات موجود درباره هر کدام از متغیّرهای پژوهش را بررسی می‌نماییم. سپس ارزش‌های شخصی را بررسی می‌نماییم. در انتها نیز نظریات مربوط به نظریات مربوط به قضاوت اخلاقی شامل نظریه پیاژه و نظریه کولبرگ را می‌آوریم.

سپس تحقیقات انجام شده مشابه و یا تحقیقاتی که در زمینه‌های مشابه با این پژوهش بوده‌اند را بررسی می‌نماییم. از آنجایی که مطالعات بسیار اندکی پیرامون ارتباط بین متغیّرهای این پژوهش انجام شده است لذا در این قسمت تعدادی از این پژوهش‌های تک ‌متغیره و تقریباً تمام پژوهش‌هایی که به ارتباط بین ویژگی‌های شخصیت و ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی پرداخته‌اند را مورد بررسی قرار می‌دهیم.