طالب­نیا^[۵۲] و همکاران (۲۰۱۱) در پژوهشی تحت عنوان اثر درماندگی مالی بر کیفیت گزارشگری مالی در بورس اوراق بهادار تهران ‌به این نتیجه رسیدند که درماندگی مالی در مرحله نهفگی، مرحله کسری وجه نقد و عدم توان پرداخت دیون مالی و تجاری و همچنین در مرحله عدم پرداخت دیون کامل اثر معناداری بر کیفیت گزارشگری مالی دارد.

دی هالیوال^[۵۳] و همکاران (۲۰۱۱) رابطه میان افشای داوطلبانه اطلاعات غیر­مالی و هزینه حقوق صاحبان سهام را بررسی نمودند. این محققین به منظور بررسی رابطه مذکور از افشای داوطلبانه مسئولیت اجتماعی شرکت به عنوان اطلاعات غیر مالی استفاده نمودند. نتایج این تحقیق به شرح زیر ‌می‌باشد. آن دسته از شرکت­هایی که در سال­های گذشته از هزینه حقوق صاحبان سهام بالاتری برخوردار بودند تمایل بیشتری برای آغاز افشای داوطلبانه مسئولیت اجتماعی شرکت در سال جاری داشتند. هم­چنین شرکت­هایی که آغاز به افشای این مسئولیت نمودند و طبق گزارش­های منتشر شده از عملکرد بهتری در این زمینه برخوردار بودند، از یک کاهش متعاقب در هزینه حقوق صاحبان سهام بهره­مند گردیدند. علاوه بر این شرکت­های مذبور توانستند توجه سرمایه ­گذاران نهادی و تحلیل­گران مالی را به خود جلب نمایند.

لیندا چن^[۵۴] (۲۰۱۲) به بررسی اثر هموارسازی سود بر عدم اطمینان اطلاعاتی، بازده سهام و هزینه سرمایه پرداخت. نتایج نشان می­دهد که هموارسازی سود منجر به کاهش عدم اطمینان اطلاعاتی واحد تجاری می­ شود. شواهد حاکی از آن است که بازار، هموارسازی سود را ارزش­گذاری کرده و پاداشی را برای واحدهای تجاری هموار کننده سود در نظر ‌می‌گیرد، به طوری­که واحدهای تجاری هموار کننده سود به طور معناداری بازده غیرعادی بالایی را در بازه زمانی اعلام سود دارند. درنهایت، هموارسازی سود هزینه سرمایه واحدتجاری را کاهش می­دهد.

تلال و جارد^[۵۵] (۲۰۱۴)، در پژوهشی به ارزیابی عملکرد مالی و مدل­های پیش‌بینی ورشکستگی آلتمن و تافلر در شرکت‌های اردنی طی سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۱ پرداختند. نتایج تحقیق حاکی از کاربرد مفید هر دو مدل برای استفاده­کنندگان در زمینه پیش ­بینی ورشکستگی ‌می‌باشد.

وگاس و همکاران^[۵۶] (۲۰۱۴)، کاربرد مدل پیش ­بینی درماندگی مالی زیمسکی را در بورس اوراق بهادار کراچی طی سال­های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ را مورد بررسی و مطالعه قرار دادند. نتایج پژوهش آن ها حاکی از مفید بودن مدل زیمسکی جهت پیش ­بینی ورشکستگی در شرکت­های پاکستانی ‌می‌باشد و در شرکت­های دارای جریان نقد منفی قابلیت پیش ­بینی بحران مالی توسط مدل مذکور بیشتر است.

فصل سوم

روش شناسی تحقیق

۳-۱- مقدمه

اولین گام در انجام تحقیق برخورد با موقعیت مسئله­ای است. هر تحقیقی دارای سلسله مراحلی است که با هدف یافتن پاسخ برای مشکلات کاری در سازمان انجام می­ شود. انتخاب روش و انجام تحقیق بستگی به هدف و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. به عبارت دیگر هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید، چه شیوه و روشی را اتخاذ نماید، تا او را به صورت دقیق­تر و سریع­تر در پاسخ­گویی به پرسش­های تحقیق یاری کند. وقتی مشکل یا مشکلاتی که نیازمند بررسی است مشخص شد، گام­های بعدی یعنی جمع ­آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ­ها و تشریح عواملی که مرتبط با مشکل هستند، در پیش گرفته می­شوند. بر اساس موضوع تحقیق، محقق روش تحقیق خود را، با دلایل انتخاب و چرایی این گزینش شرح می­دهد. در این فصل، طرح تحقیق، نوع تحقیق، فرضیات تحقیق، جامعه و نمونه آماری، نحوه اندازه ­گیری متغیرها، روش گردآوری داده ­ها و در نهایت روش تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده ­ها توضیح داده می­ شود.

۳-۲- روش تحقیق

تحقیق حاضر­ به لحاظ هدف، یک­ تحقیق کاربردی است. ­از لحاظ­ روش­ تحقیق از نوع همبستگی­ است که به بررسی رابطه بین شفافیت سود با هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام در شرکت­های درمانده و غیر درمانده مالی در بورس اوراق بهادار تهران می ­پردازد. به عبارت دیگر، پژوهش حاضر از نوع پس رویدادی است، یعنی بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات گذشته (صورت­های مالی شرکت­ها)، انجام ‌می‌گیرد.

۳-۳­- فرضیه ­های تحقیق

برای رسیدن به اهداف تحقیق، فرضیه­ هایی به شرح زیر مدنظر قرار گرفته است.

فرضیه اول: بین شفافیت سود حسابداری با هزینه سرمایه سهام عادی ارتباط معناداری وجود دارد.

فرضیه دوم: بین شفافیت سود حسابداری در شرکت­های درمانده مالی با هزینه سرمایه سهام عادی ارتباط معناداری وجود دارد.

فرضیه سوم: بین شفافیت سود حسابداری در شرکت­های غیر درمانده مالی با هزینه سرمایه سهام عادی ارتباط معناداری وجود دارد.

فرضیه چهارم: رابطه بین شفافیت سود حسابداری با هزینه سرمایه سهام عادی در شرکت­های سالم و شرکت­های ورشکسته تفاوت معناداری دارند.

۳- ۴- قلمرو تحقیق

قلمرو­­­ موضوعی ­تحقیق، بررسی رابطه بین شفافیت سود با هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام در شرکت­های درمانده و غیر درمانده مالی ‌می‌باشد. قلمرو­ زمانی تحقیق از ابتدای ­سال ۱۳۸۷ تا انتهای­ سال ۱۳۹۲ ‌می‌باشد. قلمرو ­مکانی این تحقیق­ در بورس ­اوراق بهادار تهران انجام ‌می‌گیرد.

۳-۵- مدل، متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه ­گیری آن­ها

در پژوهش حاضر بر اساس اهداف تحقیق متغیرها به سه دسته متغیر وابسته (هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام)، مستقل (شفافیت سود در سطح کل شرکت­ها، شفافیت سود شرکت­های درمانده مالی و شفافیت سود شرکت­های غیر درمانده مالی) و کنترلی (اهرم مالی) تقسیم می­ شود. هم­چنین در این پژوهش شرکت­ها بر اساس مدل آلتمن به دو دسته درمانده مالی و غیردرمانده مالی تقسیم می­شوند.

محاسبه متغیر وابسته هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام:

نحوه محاسبه هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام در زیر به صورت کامل بیان شده است.

محاسبه هزینه سرمایه (WACC):

هزینه سرمایه عبارت است از حداقل نرخ بازدهی که واحد اقتصادی باید به­دست آورد تا بازده مورد انتظار سرمایه ­گذاران تامین شود. هزینه سرمایه از دید سرمایه‏گذاران نرخی است که فرد انتظار دارد از طریق سرمایه‏گذاری به صورت اعطای وام به شرکت یا خرید سهام شرکت کسب نماید.

هزینه سرمایه با بهره گرفتن از مدل میانگین موزون هزینه سرمایه، به شرح زیر محاسبه می­ شود:

که در این رابطه Ki نرخ بازده مورد انتظار بدهی، Ke نرخ بازده مورد انتظار سرمایه سهام، D ارزش دفتری بدهی، S ارزش بازار سهام ‌می‌باشد.

نرخ بازده مورد انتظار بدهی(K_i ) از تقسیم کل هزینه­ های مالی بر کل بدهی­های شرکت به دست می ­آید.

نرخ هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام (Ke ) با بهره گرفتن از مدل قیمت­ گذاری دارایی­ های سرمایه­ای (CAPM) اندازه ­گیری می­ شود. این مدل بدین شرح است:

K_e= K­_f + β (K_m – K­_f)

: نرخ هزینه سرمایه سهام عادی

B: ریسک سیستماتیک

K_m: بازده بازار

K_f: بازده بدون ریسک

متغیر مستقل: