ملاحظه می شود که شرایط بسیار سختی برای نمایش فیلم بدون کسب پروانه نمایش طراحی شده است تا فرد ملزم به گرفتن پروانه نمایش شود و این به دلیل اهمیت محتوای فیلم و تاثیری که بر روی جامعه می‌تواند داشته باشد هست .

گفتار دوم : نقش و اختیارات رئیس سازمان سینمایی

بر اساس آنچه از شرح وظایف رئیس سازمان سینمایی فعلی و معاون سینمایی سابق و وزارت ارشاد و همچنین بررسی عملکرد مدیران سینمایی وزارت ارشاد از پیروزی انقلاب تا کنون بر می‌آید رئیس سازمان سینمایی عملا مسئول اصلی سینمای ایران به شمار می‌آید.

این شخص زیر نظر وزیر ارشاد جریان حرکتی سینما را ترسیم می‌کند. شکل دهی و هدایت سینما زیر نظر این فرد صورت می‌گیرد و او می‌تواند این مسیر را به سمتی که مد نظرش است با اعمال سیاست های مختلف که در قانون برایش پیش‌بینی شده است هدایت کند . پیش‌بینی نهادهای متعدد زیر مجموعه ای برای این فرد در راستای کم کردن اقدامات اجرایی او و تفویض آن ها به معاونانش است ؛ آن چنان که بنیاد سینمایی فارابی خود راسا انجام بسیاری از امور سینما در حوزه اجرا را بر عهده دارد. با این همه بسته به شیوه مدیریتی هر فرد و روحیه و اعتقاداتش تا کنون متصدیان مختلف این پست عملکرد های گوناگون داشته اند . مدیریت امور سینمایی در کشورهای مختلف جهان شکل های گوناگون دارد. این موضوع عمده در هر کشور بسته به نوع نگاه ساختار مدیریتی آن کشور نسبت به موضوع فرهنگ و هنر متغیر است . در واقع سه نوع رویکرد به سینما و مدیریت آن در جهان وجود دارد . در کشورهایی که وزارتی به نام فرهنگ یا هنر وجود دارد . معمولا دفتری هم زیر مجموعه آن در زمینه امور سینمایی تعریف شده است که بیشتر زمینه نظارت بر نمایش فیلم در سینماها ، برگزاری جشنواره ها و مجامع سینمایی و احیانا حمایت از تولید یا نمایش چند فیلم معدود در سال فعالیت می‌کند فرانسه بهترین مثال برای این نوع کشورهاست . کشورها اصولا به حوزه فرهنگ و هنر نگاه حمایتی دارند و معمولا دولت را موظف به حمایت و کمک ‌به این حوزه می دانند. بعضی کشورها هم موضوع مدیریت سینمایی را با سختگیری بیشتری دنبال می‌کنند در این کشورها اصولا به حوزه فرهنگ و هنرنگاهی استراتژیک دارد و خود را موظف به دخالت در شئون مختلفش می دانند. در این کشورها مدیریت سینما به شکل دولتی انجام می شود. کشور چین را می توان مثال مناسبی برای این نوع کشورها دانست که ساخت و نمایش فیلم درآن نیازمند اخذ مجوزهای مربوطه از دفاتر ذیربط است . بعضی کشورها هم اصولا حوزه فرهنگ و هنر را مدیریت بردار نمی دانند و از این رو وزارتخانه ای هم به نام وزارت فرهنگ و هنر ندارند در این کشورها مدیریت امور سینمایی بیشتر از سوی صنف های سینمایی مختلف آن کشور انجام می شود. این مدیریت ها بیشتر در زمینه اکران فیلم ها و در قالب کمیسیون هایی برای درجه بندی سنی تماشاگران مناسب هر فیلم صورت می گیرند. اعضای این کمیسیون ها را بیشتر فعالان سینمایی صفوف مختلف آن کشور به اضافه نمایندگانی از قشرهای اجتماعی دیگر تشکیل می‌دهند آمریکا بهترین مثال برای این دسته از کشورهاست^[۴۹].

ذکر این نکته در اینجا ضروری به نظر می‌رسد که کتاب و فیلم در ایالات متحده آمریکا دو رسانه اصلی در این جامعه به شمار می‌رفتند و با این که هنوز هم از قدرت و نفوذ فراوان بر خوردارند شاید به میزان دهه های گذشته بر اکثریت افراد جامعه تأثیر نگذارند حداقل در مقایسه با روزنامه ، رادیو و تلویزیون^[۵۰].

کشور ما از جمله کشورهایی است که به سینما هم نگاه حمایتی دارد و هم نگاه استراتژیک گونه ‌به این صورت که وظیفه خود می‌داند به سینما و سینماگران برای تولید فیلم و همچنین اکران آن کمک کند و هم هدف خاصی را از سینما و مدیریت آن به صورت دولتی دنبال می‌کند شاید بنیاد فارابی که یکی از زیر مجموعه های مهم شخص رئیس سازمان سینمایی است مثال خوبی در این زمینه باشد که هم در دادن امکانات و ابزار به سینماگران کمک می‌کند و هم با تولید و فراهم کردن هزینه تولید برخی فیلم نامه ها به نام خودش استراتژی و هدف خاصی را دنبال می‌کند . پس تا اینجا متوجه شدیم که مدیریت سینمایی کشور ما به صورت دولتی است و شخص رئیس سازمان سینمایی از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب می شود این شخص گاه دیده شده است که از چنان اهمیتی برای دولت برخوردار است که شخصی ‌به این سمت منصوب می شود که می‌تواند حتی وزیر ارشاد را هم تحت تاثیر قدرت و درایت خود قرار دهد. حال اگر بخواهیم قدرت رئیس سازمان سینمایی را بررسی کنیم علاوه بر این که این شخص رئیس بنیاد سینمایی فارابی ‌و رئیس اداره کل نظارت و ارزشیابی و رئیس و دبیر جشنواره ها و دیگر مجامع مهم سینمایی را تعیین می‌کند به دو نمونه از قدرت و اختیاراتی که این شخص طبق قانون دارد اشاره می‌کنیم .

نحوه شکایت فیلم سازان به رأی‌ شورای پروانه نمایش را در فصل آتی بررسی خواهیم کرد اما ذکر این نکته در اینجا جالب است که اگر فیلمی طبق شرایط خاصی بخواهد به شورای بازبینی پروانه نمایش برود نمی تواند مستقیما شکایت خود را به شورای عالی نظارت که نهاد فرجام خواهی در این زمینه است ببرد بلکه باید از مدیر کل نظارت و ارزشیابی تقاضا کند و شخص مدیر کل نیز باید حتما تأیید رئیس سازمان سینمایی را بگیرد و بدون تأیید این شخص نمی تواند شکایت را به شورای عالی نظارت برد^[۵۱].

معتبرترین خانواده درمانگر انسان گرا ویرجینیا سَتیر است. نمایشهای او در سراسر جهان شهرت دارد. رویکرد او به خانواده عبارت است از علاقه به روشن ساختن «ناهمخوانیهای» پیام رسانی میان اعضا و کوشش‌های انسان دوستانه برای ایجاد عزت نفس و ارزش شخصی در همه اعضای خانواده. او معتقد بود که آدمیان منابع مورد نیاز برای رشد و کمال را در درون خود دارند، و تکلیف خود را آن می‌دانست که به انسان‌ها کمک کند تا به توان پژوهشی خویش دست یابند و به آن ها آموزش می‌داد تا از این توان به گونه ای مؤثر استفاده کنند. «شبکه پیشرو» آخرین تلاش او برای انسان‌های جهان بود تا آنان به «انسانی کامل‌تر تبدیل شوند»

رویکرد موری بوون را که نظریه نظامهای خانوادگی نامیده می شود، می توان پلی دانست میان دیدگاه های روانپوشی و چشم اندازهای ‌‌محکم‌تر سیستم‌ها، نظریه بوون مبتنی بر دیدگاه نظامهای طبیعی است که آدمی را محصول فرایندی تکاملی می‌داند، و در عین حال، واجد ویژگیهایی است که در تمامی فرایندها طبیعی حضور دارد.

او که در حوزه خانواده درمانی یک نظریه پرداز عمده به شمار می‌آید، خانواده را در حکم یک نظام ارتباطی می‌داند و برای تبیین فرایندهای عاطفی حادث در خانواده های هسته ای و گسترده، هشت مفهوم به هم مرتبط را عرضه می‌دارد.

مفهوم تفکیک خویشتن، یعنی، میزانی که یک عضو خانواده می‌تواند کارکرد عقلانی خود را از کارکرد هیجانی متمایز ساخته و لذا از امتزاج با هیجاناتِ غالب در خانواده احتراز کند، سنگ بنای نظریه بوون است. در شرایط فشار درمانی، اعضای حاضر در روابط دو نفره گرایش به آن دارند که دست به یارگیری زده و با شخص ثالثی مثلث سازی کنند تا از این رهگذر شدت فشار را کم کرده و ثبات را مجدداً برقرار سازند. نظام عاطفی خانواده معمولاً توسط زوجینی که از سطوح تفکیک مشابهی برخوردارند، شکل می‌گیرد؛ اگر این نظام بی ثبات باشد، طرفین به دنبال روش‌هایی برای کاهش تنش و حفظ تعادل بر می‌آیند، که گاه به بهای ایجاد مشکل برای یک کودکِ آسیب پذیر و مستعد امتزاج تمام می شود. جایگاه والدین در میان همشیرهایشان نشانه هایی را فراهم می‌سازد مبنی بر اینکه در این فرایند فرافکنی خانوادگی کدام کودک برگزیده خواهد شد.

می توان از مفهوم گسلش عاطفی برای توصیف این موضوع استفاده کرد که برخی از اعضای خانواده که به سن بلوغ رسیده اند می کوشند تماس خود را با خانواده قطع کنند، چونکه به اشتباه فکر می‌کنند می‌توانند جلوی امتزاج خویش را بگیرند. اما هرچه سطح تفکیک خویشتن در طی چند نسل به تدریج کمتر می شود، سرانجام امکان دارد که د راثر این فراید انتقال چند نسلی، نشانه های بدکاری شدیدی پدیدار شود. جایگاه همشیرها در زوجین برتعامل آنان تأثیر می‌گذارد. بوون در ادامه بسط نظریه خویش به کل جامعه، چنین اعتقاد یافت که فشارهای بیرونی و روانی موجب کاهش سطح کارکردی تفکیک جامعه و لذا ‌واپس‌وری اجتماعی می شود.

از دید یک درمانگر بوئنی، مصاحبه های ارزیابی خانواده مبتنی بر عینیت و بی طرفی است، سعی می شود که درمانگر گود بماند، و لذا در شبکه عاطفی خانواده مثلث سازی نشود. نسل نگارها ابزار مفیدی برای توصیف نظام ارتباطی خانواده در طی حداقل سه نسل هستند.

بوئنی ها برای درمان، به شیوه ای آرام و کاملاً مثلث زدایی شده با زوجین به کار می پردازند و می کوشند امتزاج میان آن ها را برطرف سازند. اهداف آن ها عبارتند از: کاهش اضطراب و رفع نشانه ها و، نهایتاًً، به حداکثر رساندن تفکیک شخصی هر عضو در خانواده هسته ای و خانواده مبدأ.

رویکرد ساخت نگر در خانواده درمانی عمدتاًً با نام سالوادور مینوچین و همکاران وی پیوند خورده است که ابتدا در مدرسه ویلت و یک بعد، در «مرکز راهنمایی کودک فیلادلفیا» کار کردند. نظریه ساختاری خانواده که متکی به نظریه ‌سیستم‌هاست، بر کلیت فعال و سازمان یافته واحد خانواده و شیوه های سازمان یابی خانواده از طریق الگوهای تبادلی تأکید می ورزند. به طور اخص، به منظور درک ساختار خانواده، نظامهای فرعی، مرزها، اتحادها و تبانیهای خانوادگی بررسی می‌شوند. ساختهای بدکار نتیجه قواعد نهانی هستند که بر ‌تبادل‌های خانوادگی بی اثر یا نیازمند توافق مجدد فرمان می رانند.

خانواده درمانی ساختاری به ‌تبادل‌های فعلی توجه دارد و برای عمل بها و اولویت بیشتری می‌دهد تا برای بینش و درک. کل رفتار، از جمله نشانه های موجود در بیمارِ معلوم، در بستر ساخت خانواده مورد توجه قرار می‌گیرد. نقشه برداری خانواده فن مشاهده ای ساده ای است برای ترسیم الگوهای تبادلی خانواده. مداخله های ساختاری کوششهایی هستند فعال، دقیق، و حتی ملعبه گر که به منظور تغییر ساختهای انعطاف پذیر، منسوخ، یا بی اثر طراحی شده اند. ساخت گرایان با پیوستن به خانواده و انطباق با سبک آن، ازشیوه برخورد اعضا با مشکلات و یکدیگ مطلع می‌شوند و سرانجام به آن ها کمک می‌کنند آمایه های بدکار را تغییر دهند و سازمان خانواده را بازآرایی کنند.

به اجرا درآوردن نمایش (نشان دادن موقعیتهای تعارض خانوادگی در جلسه درمان) و بازگویی (نامگزاری یا تعریف یک مسئله به عنوان تابعی از ساختار خانواده) از جمله فنون درمانی هستند که به دفعات اسباب دگرگونی ساختار خانواده را فراهم می‌سازند. هدف نهایی این روش‌ها، بازسازی قواعد تبادلی خانواده از طریق پژوهش و گسترش مرزهای مناسب تر میان خرده نظامها و تحکیم جایگاه خانواده است.

نظریه های پیام رسانی که در اثر پژوهش‌های «مؤسسه‌ پژوهش روانی» پالوآلتو در دهه ۱۹۵۰ شکل گرفته بود، تأثیر عمده ای بر حوزه خانواده درمانی بر جای گذاشته است؛ به نظر آنان، مشکلات خانواده اموری تعاملی و موقعیتی هستند (یعنی، با مجموعه ای از اوضاع و احوالی که آن ها را حفظ می‌کنند، ارتباط دارند) این معرفت شناسی که به دست ‌بیستون، جکسون، و سایرین معرفی گردید، شالوده اولین کوشش‌های درمانی را در MRI را پی ریزی کرد و در حال حاضر، بهترین نمود خود را به صورت خانواده درمانی راهبردنگر عرضه می‌دارد. خصیصه شاخص این رویکرد عبارت است از به کارگیری بن بست دو سویه درمانی یا فنون تناقضی برای تغییر قواعد خانوادگی و الگوهای ارتباطی.

‌تناقض‌ها، قیاسهای درستی هستند که از مقدمات منطقی همسان استنتاج می‌شوند و کاربرد درمانی آن ها بدین صورت است که به درمانجو دستور داده می شود، تغییر نکند، آن هم در شرایطی که انتظار تغییر وجود دارد. این شیوه کار موجب افزایش تغییر می‌گردد، و اهمیتی ندارد چه عملی-اطاعت یا مقاومت-صورت بگیرد. فن «تجویز نشانه» که جکسون، واتزلاویک، و سایر راهبردگرایان از آن استفاده می‌کنند، فنی تناقضی است که مقاومت در برابر تغییر را برطرف می‌سازد، چون به درمانجو گفته می شود که ضرورتی برای تغییر وجود ندارد.

مطابق ماده واحده قانون نحوه تقویم، « کلیه قوانین و مقرراتی که شهرداری‌ها مجاز به تملک ابنیه، املاک و اراضی قانونی – مردم می‌باشند، در صورت عدم توافق بین شهرداری و مالک، قیمت روز تقویم و پرداخت شود. » با توجه به آنچه گفته شد، اقدام به تملک و تصرف املاک اشخاص بدون پرداخت وجه بر خلاف قوانین و مقررات موضوعه می‌باشد. این امر در رأی وحدت رویه (هیئت عمومی دیوان عدالت اداری نیز منعکس می‌باشد ^[۷۰]. )

بخش دوم: حقوق مالکانه در اجرای طرح‌های عمومی و دولتی و روش‌های آن

همان طور که در بخش نخست بدان اشاره گردید، مفاهیم و واژه های پیرامون حوزه مالکیت عمدتاًً‌ مفاهیمی هستند که حکایت از سلطه نامحدود مالک بر مایلکیت خود دارند. البته در موارد معدودی نیز که در کنار این واژگان صحبت از محدودیت مالک در میزان تصرفاتش می شود این محدودیت ها به تجویز قانون احاله می‌گردد. به طوری که می توان پذیرفت، محدودیت، استثنایی جزئی بر مالکیت مالک است.

یکی از محدودیت های مصرح تجویز شده مربوط به اعمال یکی از وظایف ارگان های دولتی و به خصوص شهرداری هاست که به اجرای طرح های عمومی و عمرانی شهرداری باز می‌گردد. به عبارت بهتر بعضاً انجام طرح ها و پروژه های عمرانی شهرداری به عنوان یک نهاد عمومی، منوط به کسب مالکیت اراضی و املاک واقع در طرح های مصوب از سوی سازمان مجری طرح است. در این شرایط حتی اگر مالک در انتقال مالکیت تمایلی نداشته باشد اما از یکسو به علت اهمیت طرح های تصویبی و از سوی دیگربه دلیل وجود منفعت و مصلحت عمومی، مالکیت از طریق راهکاری قانونی اخذ می‌گردد.

در تقابل حقوق مالک و حقوق عمومی (اهمیت طرح های عمرانی) کش و قوس ها و ادله ای به چشم می‌خورد که هر یک شایسته بررسی و مداقه می‌باشند، به طوری که واکنش شهروندان در برابر خبر عبور یک طرح عمرانی شهری یا کشوری از نزدیکی املاک یا اراضی آن ها متفاوت است. فارغ از این واکنش، برای رعایت مصالح عمومی و خیر تمامی شهروندان چاره‌ای جز موافقت با محدودیت‌هایی که در حقوق مالکانه به وجود می‌آید، نیست. ‌به این ترتیب منافع جمع بر منافع فرد ترجیح داده می‌شود؛ اما در این میان باید حقوق شهروندان هم رعایت شود بر اساس مطالب فوق ذکر، در این بخش بیشتر به روند حقوقی و تامین توافق طرفین پرداخته خواهد شد.

فصل اول: شرایط و آثار تملک و اعتراض به نحوه تملک

همواره در تقابل و تزاحم حقوق اشخاص با حقوق عمومی، برتری از آن حقوق عمومی است. زیرا «هدف قواعد حقوق عمومی حمایت از منافع جامعه است لیکن هدف حقوق خصوصی تأمین نفع اشخاص است ^[۷۱].»

‌بنابرین‏ چنانچه برای تأمین نیازمندی های شهری و احداث و اصلاح معابر و ایجاد پارک ها و میادین و مانند آن چاره ای جز تصرف و تملک اراضی و ابنیه اشخاص وجود نداشته باشد، می توان نسبت به تملک و تصرف آن اقدام کرد؛ اما در عین حال باید ترتیبی اتخاذ شود تا حقوق مالکانه اشخاص به نحو مطلوبی جبران شود. بر همین مبنا برای نخستین بار در سال ۱۳۱۲ قانونی راجع به احداث و توسعه معابر و خیابان ها به تصویب رسید که در سال ۱۳۲۰ نیز مورد اصلاح قرار گرفت. در این قانون امکان خرید و تملک اراضی اشخاص و حتی موقوفات واقع در طرح توسعه خیابان و گذر و میدان، پیش‌بینی گردیده بود. همچنین در قانون شهرداری مصوب ۱۳۳۴، «تعیین قیمت عادلانه اراضی و ابنیه متعلق به اشخاص که مورد احتیاج شهر باشد و پرداخت آن به صاحبان حق، جمعیت تصرف و تملیک» مورد تصریح قرار گرفت ^[۷۲]. بدین ترتیب سعی شده است تا حتی الامکان این دو ضرورت با یکدیگر جمع شود. یعنی ضمن رعایت حقوق اشخاص در جهت توسعه و عمران شهری نیز اقدام گردد.

در این قسمت در سه گفتار شرایط و قواعد و اصول حاکم بر تملک و تصرف املاک اشخاص مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد.

گفتار اول: شرایط اساسی صحت معاملات

برای ایجاد هر نوع عمل حقوقی (عقد یا ایقاع) شرایط اساسی صحت معاملات که در ماده ۱۹۰ قانون مدنی به ان اشاره شده است، ضروری است. شرایط مذبور عبارتند از : قصد طرفین و رضای آن ها، اهلیت طرفین، معلوم و معین بودن مورد معامله و مشروعیت جهت معامله که به طور مختصر به هر کدام اشاره می شود.

بند اول: قصد طرفین و رضای آن ها

بعضی از نویسندگان حقوق مدنی، قصد و رضا را یکی دانسته اند و ذکر کلمه قصد را اضافی دانسته اند و بیان کرده‌اند که رضا کفایت می‌کند، چرا که به نظر اینان «رضا متضمن قصد و بیان قصد می‌باشد و کلمه رضا از نظر حقوقی کلمه جامعی متضمن قصد و رضا است و سایر عوامل در تحقق خارجی قصد مدخلیت دارد و اگر در ماده ۱۹۰ به جای قصد و رضا فقط کلمه رضا استعمال می شد، کاملا مشعر بر وجود قصد و ادای قصد می شد» ^[۷۳]. به هر حال برای ایجاد ماهیت حقوقی اعم از عقد یا ایقاع قصد و رضای انشاء کنندگان ضروری است.

بند دوم: اهلیت طرفین اهلیت طرفین

به عنوان یکی از شرایط اساسی صحت معامله، در بند ۲ ماده ۱۹۰ قانون مدنی بیان شده است. شرایط اهلیت و معرفی اشخاص فاقد اهلیت و وضعیت معاملات ایشان در مواد ۲۱۰ تا ۲۱۳ و مواد دیگری از قانون مدنی که در مباحث گوناگون به صورت پراکنده آمده بیان شده است. قوانین مربوط به اهلیت و صلاحیت از قواعد مربوط به نظم عمومی است و قرارداد نمی تواند مانع آن شود و با تراضی نمی توان به اشخاص فاقد اهلیت، اعطای اهلیت نمود ^[۷۴].

بند سوم: مورد معامله

هر عمل حقوقی اعم از عقد یا ایقاع دارای موضوع یا موردی است که نسبت به آن عمل حقوقی انشاء می شود. در بند ۳ ماده ۱۹۰ قانون مدنی موضوع معین که مورد معامله باشد به عنوان یکی از شرایط اساسی صحت معاملات ذکر شده است. مواد ۲۱۴ تا ۲۱۶ در خصوص بیان شرایط مورد معامله به طور کلی و پاره ای دیگر از مواد قانونی، نظیر مواد ۳۴۲ و ۳۴۸ برای تعیین شرایط مورد عقد معین، وضع گردیده است ^[۷۵].

گفتار دوم : شرایط راجع به اشخاص تملک کننده

علاوه بر شرایط اساسی صحت معاملات که لازمه تشکیل هر قراردادی است، در تملک و تصرف املاک، شرایط و مقدمات خاصی لازم است که در این گفتار مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد . با توجه به قوانین و مقررات مربوط به تملک و تصرف، اشخاصی که حق تملک و تصرف دارند عبارتند از : وزارتخانه ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی یا نهادها، مؤسساتی که شمول قانون نسبت به آن ها مستلزم ذکر نام است. ماده ۲۳ قانون معادن مصوب ۱۳۶۱ با توجه به شق ۳ بند ب ماده ۲۲، ماده یک لایحه قانونی نحوه خرید مصوب ۱۷/۱۱/۵۸ قبل از ورود به بحث ذکر ۲ نکته ضروری است:

طبق ماده ۳ قانون معادن و با توجه به شق ۳ بند ( ب ) ماده ۲۳ قانون مذکور علاوه بر اشخاص حقوق عمومی، اشخاص خصوصی نیز می‌توانند تنها اراضی اشخاص را جهت بهره برداری از معادن تملک کنند.

با توجه به ماده ۱۲ قانون زمین شهری مصوب ۶۶ که تشخیص نوع زمین به عهده وزارت مسکن و شهر سازی قرار داده شده است و با در نظر قرار دادن بند الف تبصره ۸۴ قانون برنامه پنج ساله دوم، خرید اراضی با کاربری های آموزشی، فرهنگی و خدماتی در قالب طرحهای مصوب شهری و در محدوده قانونی و حریم استحفاظی شهرها به عهده وزارت مسکن و شهرسازی می‌باشد، لذا وزارتخانه ها حق خرید و تملک زمین جهت انجام طرحهای مذکور را ندارند و تنها می‌توانند از طریق وزارت مسکن و شهرسازی اقدام کنند.

گفتار سوم : شرایط جهت تحصیل

با توجه ‌به این که در مقوله مدیریت دانش مدل‏های متنوعی مطرح گردیده است ولی یکی از مدل‏هایی که جنبه بسیار کاربردی و عملی در سازمان‏ها دارد، به نام مدل Roob and Roomhardt probeset (1999) به نام عناصر بنیادی مدیریت دانش است.

۱-شناسایی دانش: شناسایی دانش متخصصان یکی از ضروریات اصلی در زمینه تحقیق مدیریت دانش در سازمان‏های دانشی است، چرا که با شناسایی دانش‏های ذخیره شده در اذهان کارکنان می‏توان ضمن بررسی نقاط قوت آن ها به نقایص و تعدیل دانش تخصصی افراد با دانش مورد نیاز سازمان همت گمارد.یک راه برای شناسایی دانشی که باید در اختیار گرفته شده و کسب گردد، انجام ممیزی دانش است(احمدی،۱۳۹۱،ص۴۲).

۲-اکتساب و جمع‌ آوری دانش: در طول تاریخ بشر، انسان‏ها همواره در جستجوی دانش بوده ‏اند چرا که دانش اندوزی را باعث موفقیت می‏دانستند دانش هم می‏تواند از داخل و هم از خارج سازمان کسب شود(احمدی،۱۳۹۱،ص۴۲).

۳-توسعه دانش: توسعه به طور کلی به مجموعه‏ای از فعالیت‏های سریع و خلاق، نظام یافته و برنامه ریزی شده گفته می‏ شود که در جهت گسترش مرزهای شناخت علمی و گنجینه دانش انسان و جامعه باشددر خصوص تأثیر پیشنهادات کارکنان، سازمان‏ها برای ترغیب کارکنان در حال معرفی ساختارهای جدیدی هستند تا بر پایه پیشنهادات تصمیم گیری کنند، عمل کنند و به آن ها پاداش دهند(احمدی،۱۳۹۱،ص۴۲).

۴-اشتراک دانش و توزیع دانش: وقتی می‏کوییم فردی دانش خود را توزیع می ‏کند، ‌به این معنی است که فرد، فرد دیگری را با بهره گرفتن از دانش، بینش، و افکار خود راهنمایی می ‏کند تا او را کمک کند که موقعیت خود را بهتر ببیند(احمدی،۱۳۹۱،ص۴۲).

۵-بهره گیری از دانش: در این مرحله، تمام توجه مدیریت دانش ‌به این نکته متمرکز است که دانش موجود در سازمان‏ها، کاربردی شود تا به سوددهی سازمان بینجامد(احمدی،۱۳۹۱،ص۴۲).

۶-ذخیره و نگهداری دانش: ذخیره دانش بخش مهمی از مدیریت دانش است؛ با این وجود زمانی که شرکت‏ها دوباره سازماندهی می ‏شوند ارزش حافظه سامانی اغلب دست کم گرفته می‏ شود اما ‌در مورد دور انداختن بخش‏های کهنه شده تجارب گذشته شرکت نباید به سادگی تصمیم گرفت(احمدی،۱۳۹۱،ص۴۲).

۲-۶-رده ‏بندی مدل‏های انتقال دانش

همان گونه که گفته شد، مدل‏های بسیاری راجع به انتقال دانش پیشنهاد شده که دارای فرایندهای متفاوتی هستند. دسته ‏بندی مدل‏ها به دوگونه است؛ یکی از نظر دیدگاهی که زمینه ساز مدل‏هاست و دیگری با توجه به مراحل فرایندی مدل‏های ارائه شده است(اسمیت^[۴۱]،۲۰۰۸،ص۱۶۷).

مرور رده ‏بندی‏های مدل‏های دانش ارائه شده توسط “کاکابادسه^[۴۲]” و همکارانش،۲۰۰۳،ص۷۵) در مقاله‏ای با نام ” مرور ادبیات انتقال دانش “^[۴۳] در مجله مدیریت دانش چهار گروه از مدل‏ها به شرح زیر اشاره دارد:

۲-۶-۱-مدل‏های شبکه‏ای^[۴۴]

در این نوع از مدل‏ها، تمرکز بر روی ارتباطات، کسب، تسهیم و انتقال به طریق تبادل اطلاعات افقی است. دانش‏های مهم در شبکه ای متشکل از افراد که به وسیله ابزار مختلف به هم می‏پیوندند، نهفته است و آگاهی از این بینش‏ها و اطلاعات، خارج از گروه ها و تیم‏های رسمی، عاملی کلیدی به شمار می ‏رود. در این نگرش، ساختن روابط اجتماعی، سرمایه اجتماعی و قائل بودن روابط متقابل، به عنوان کار و فعالیت اصلی دانش، مورد توجه قرار گرفته است(اسمیت^[۴۵]،۲۰۰۸،ص۱۶۷).

۲-۶-۲-مدل‏های شناختی^[۴۶]

دانش به مثابه دارایی سازمانی است که نیاز به دستیابی دقیق، بیان، ذخیره، اندازه ‏گیری، نگهداری و انتشار کنترل شده دارد. ایجاد ارزش از طریق کاربرد متوالی بهترین روش‏های حاصل و نیز پرهیز از خطاهای ناآشکار ریشه‏یابی شده و کتبی و نیز بهره بردن از درس‏های آموخته شده به دست می ‏آید. در این نگرش بر روی استفاده دوباره، تکثیر استانداردسازی و حذف روش‏های قدیمی که کارایی خود را از دست داده ‏اند، تمرکز می‏ شود(اسمیت،۲۰۰۸).

۲-۶-۳-مدل‏های انجمنی/ارتباطی^[۴۷]

در این مدل‏ها درباره ویژگی‏های ‌گروه‌های کاری که باید دارای قابلیت‏هایی چون، خودسازماندهی، فراگیری مستمر و تبادلات غیر رسمی باشند، بحث می‏ شود. دانش در تفکری ایجاد می‏ شود که در یک انجمن گردش می ‏کند؛ جایی که زبان مشترکی وجود دارد، اعتماد اجازه بهره‏برداری از مکاشفه‏ها را می‏ دهد، ممکن است آرایه‏های نهفته به صورت خلاقانه برنامه‏ ریزی شود و نشانه های مهم و راه‏حل‏های کاری متوالی به وسیله بیان داستان‏های کاری منتشر می ‏شوند(اسمیت،۲۰۰۸،ص۱۶۸).

۲-۶-۴-مدل‏های فلسفی ^[۴۸]

در این مدل‏ها بازارها و فرایندهای داخلی بر پایه گفتگوی دوطرفه در یک زمینه استراتژیک، پرسش ‌در مورد فرضیات و کندوکاو مداوم درباره رفتار رقبا، مورد توجه قرار می‏ گیرد. این دیدگاه، شخصی سازی را مقدم بر کدکردن می‏داند و تکنولوژی کمی را مورد استفاده قرار می‏ دهد. همچنین محرک‏های فرهنگی اصلی برای این کار، حفظ ارتباط آزاد(تبادل نظر)، تشویق، انعکاس نظرات، کنکاش خلاقانه و اثبات عقیده و نظر است.با توجه به تجربیات سازمان‏های پیشرفته در زمینه مدیریت دانش، ترکیب مدل‏های شبکه، فلسفی و انجمنی به همراه استفاده از مدل شناختی، ترکیبی مناسب برای مدیریت دانش در سازمان است و محرک‏های اصلی در این راستا؛ ارتباطات و روابط، اعتماد، همدلی، انجمن گفتگوی دو جانبه عمیق و تکنولوژی برای دستیابی به گفتگو وبرقراری ارتباط با ثبات هستند(اسمیت،۲۰۰۸،ص۱۶۹)..

۲-۷-انواع مدل‏های مدیریت دانش

پس از آشنایی اجمالی با مدل‏های دانش در این بخش چند مدل که هر یک ضمن داشتن مشابهت با دیگر مدل‏ها، بعد خاصی از موضوع را در بردارند بررسی می ‏شوند تا از این طریق امکان مقایسه و شناخت ابعاد گوناگون مدیریت دانش برای یکپارچه‏سازی و به کارگیری بهتر آن ها فراهم شود. تاکنون نویسندگان بسیاری مدل‏هایی را در رابطه با فرایند مدیریت دانش ارائه نموده ‏اند. اکثر این مدل‏ها از نظر محتوایی تقریباً مشابه هستند اما دارای واژه‏ ها و فازهایی با ترتیبات متفاوتی می‏ باشند. در این مدل‏ها، فرض می‏ شود که مرحله‏ها و فعالیت‏ها اغلب همزمان، گاهی اوقات پی در پی و بندرت در یک ترتیب خطی هستند. در ادامه به معرفی چند مدل پرکاربرد و متداول مدیریت دانش پرداخته می‏ شود( افرازه،۱۳۸۲،ص۵۰)

۲-۷-۱مدل “هیسیگ “

مدل هیسیگ^[۴۹] (۲۰۰۰) از چهار فرایند زیر تشکیل شده است:

1. 1. خلق کن: این امر به توانایی یادگیری و ارتباط بر می‏ گردد. توسعه این قابلیت، تجربه تسهیم دانش، ایجاد ارتباط بین ایده‏ها و ساختن ارتباط‏های متقاطع با دیگر موضوعات، از این اهمیت کلیدی برخوردار است.

1. 1. ذخیره کن: به عنوان دومین عنصر مورد نیاز مدیریت دانش است که از طریق آن، قابلیت ذخیره سازمان یافته‏ای که امکان جستجوی سریع اطلاعات، دسترسی به اطلاعات برای کارمندان دیگر و تسهیم مؤثر دانش فراهم می‏ شود، به وجود می ‏آید. در این سامانه باید، دانش‏های لازم به آسانی برای استفاده همگان ذخیره شود.

از سوی دیگر، در کشور ما تحقیقات ‌نظام‌داری پیرامون بهزیستی در بیماران دیابتی با آسیب شبکیه صورت نگرفته است. ‌بنابرین‏ ضروری است تا میزان بهزیستی و عوامل پیش‌بینی‌کننده‌ آن در این بیماران مورد توجه قرار گیرد.

با توجه به توضیحاتی که ذکر آن رفت به نظر می‌رسد که بررسی پیشایندهای بهزیستی روانشناختی در بیماران دیابتی با آسیب شبکیه از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. شماری از پژوهش‌ها به بررسی عوامل خانوادگی، اجتماعی و فردی مؤثر بر بهزیستی روانشناختی پرداخته‌اند که در این میان، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که امید به زندگی و تاب‌آوری از عوامل فردی مؤثر بر بهزیستی روانشناختی می‌باشند.

به طور کلی با مطالعه بهزیستی روانشناختی می‌توان مقدمات پیشگیری از ‌آسیب‌های ناشی از برخورد با مسائل استرس‌زا را در افراد دیابتی با آسیب شبکیه چشم فراهم کرده و همچنین در تداوم برنامه های درمانی آنان مسیر همواری را ترسیم کرد. از طرفی، با توجه به اینکه سازه‌ای مانند تاب‌آوری قابل افزایش شدن از طریق آموزش می‌باشد و امید به زندگی نیز با برنامه های بخصوصی می‌تواند سیر صعودی را طی کند، نتایج پژوهش حاصل می‌تواند به برگزاری دوره های آموزشی در زمینه‌ی تاب‌آوری و امیدواری در بیماران دیابتی با آسیب شبکیه چشم منجر گردد تا از این طریق بتوانند با سرعت بیشتری سلامتی خود را باز یابند.



۴-۱- اهداف پژوهش

هدف اصلی:

پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی بیماران دیابتی با آسیب شبکیه چشم در ارتباط با تاب‌آوری و امید به زندگی

اهداف جزیی:

• • بررسی نقش پیش‌بینی‌کنندگی تاب‌آوری در ارتباط با بهزیستی روانشناختی بیماران دیابتی با آسیب شبکیه چشم.

• • بررسی نقش پیش‌بینی‌کنندگی امید به زندگی در ارتباط با بهزیستی روانشناختی بیماران دیابتی با آسیب شبکیه چشم.

• بررسی تفاوت بهزیستی روانشناختی در مردان و زنان دیابتی با آسیب شبکیه چشم

۵-۱- فرضیه‌های پژوهش

در راستای اهداف پژوهش، فرضیه‌های زیر مطرح گردید:

1. 1. تاب‌آوری قادر به پیش‌بینی‌ بهزیستی روانشناختی در بیماران دیابتی با آسیب شبکیه چشم می‌باشد.

1. 1. امید به زندگی قادر به پیش‌بینی‌ بهزیستی روانشناختی در بیماران دیابتی با آسیب شبکیه چشم می‌باشد.

1. بهزیستی روانشناختی در زنان و مردان دیابتی با آسیب شبکیه چشم تفاوت معنی‌داری دارد.

۶-۱- تعاریف مفاهیم نظری و عملیاتی

الف- تعاریف مفاهیم نظری

بهزیستی روانشناختی: بهزیستی روانشناختی نوعی رضایتمندی و خرسندی افراد از کیفیت زندگی است که حالتی مثبت از رفاه جسمانی، روان شناختی و اجتماعی را شامل می‌شود (ریف و کیز، ۲۰۰۲).

تاب‌آوری: تاب‌آوری فرایند توانایی یا پیامد سازگاری موفقیت‌آمیز علی‌رغم شرایط چالش‌برانگیز و تهدیدکننده می‌باشد (گارمزی و ماستن، ۱۹۹۱).

امید به زندگی: امید به زندگی، مجموعه‌ای ذهنی است که مبتنی بر حس متقابل اراده و برنامه ریزی برای رسیدن به هدف است (اشنایدر^[۵۵] و همکاران، ۲۰۰۶).

بیماری دیابت: دیابت تغییری دائمی در شیمی داخلی بدن است که نتیجه آن وجود گلوکز زیاد در خون می‌باشد (رودی دبلیو، ۱۳۸۵).

رتینوپاتی (مشکلات شبکیه چشم): رتینوپاتی به اختلالاتی گفته می‌شود که موجب آسیب به شبکیه (رتین) چشم می‌شود.

ب- تعاریف عملیاتی

بهزیستی روانشناختی: منظور از بهزیستی روانشناختی نمره‌ای است که آزمودنی از پرسشنامه ریف (۱۹۸۹) شامل ۱۸ سؤال و ۶ خرده مقیاس پذیرش خود، هدف و جهت گیری در زندگی، رشد شخصی، تسلط بر محیط، خود پیروی و روابط مثبت با دیگران می‌گیرد.

تاب‌آوری: منظور از تاب‌آوری نمره‌ای است که آزمودنی از پرسشنامه تاب‌آوری کانر و دیویدسون (۲۰۰۳) شامل ۲۵ گویه و یک بعد کلی که کمترین نمره ۲۵ و بیشترین نمره کسب شده در آن ۱۲۵ می‌باشد، می‌گیرد.

امید به زندگی: منظور از امید به زندگی نمره‌ای است که آزمودنی از پرسشنامه امید به زندگی میلر شامل ۴۸ سؤال به گونه‌ای که نمره ۴۸ ، کاملاً درمانده و نمره ۲۴۰، حداکثر امید را نشان می‌دهد، می‌گیرد.

بیمار دیابتی: منظور از بیمار دیابتی بیماری است که به تشخیص پزشک متخصص حداقل از یکسال قبل به عنوان بیمار دیابتی در کلینیک و مراکز پزشکی تحت درمانی دیابت قرار گرفته باشد.

بیمار دیابتی مبتلا به آسیب شبکیه‌ای: منظور از بیمار دیابتی مبتلا به آسیب شبکیه چشم بیماران دیابتی هستند که از آسیب شبکیه چشم رنج می‌برند و آسیب بینایی آن ها در حدی بوده است که در زندگی روزمره و امور عادی زندگی نیاز به کمکهای ویژه و همراه دارند.

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

در این فصل ابتدا مفهوم دیابت و ‌آسیب‌های شبکیه چشم ناشی از آن مورد بررسی قرار گرفته است، سپس به بررسی متغیر اول پژوهش یعنی بهزیستی روانشناختی پرداخته شده و مدل‌های در ارتباط با آن مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه، مفهوم تاب‌آوری به عنوان متغیر دوم پژوهش و مدل‌های در ارتباط با آن مطرح شده و سپس مفهوم امید به زندگی که آخرین متغیر پژوهش حاضر است مورد بررسی قرار گرفته است. در انتها نیز به بررسی پژوهش‌های انجام شده در ارتباط با رابطه‌ متغیرهای پژوهش پرداخته می‌شود.

۱-۲- دیابت

۱-۱-۲- تاریخچه دیابت

قدیمی‌ترین سند مربوط به بیماری دیابت نوشته های پاپیروسی مربوط به ۱۵۰۰سال قبل از میلاد مسیح است که در آن ها یک طبیب مصری به نام هسیرا علایم پرادراری و ادرار شیرین را برای این بیماری ذکر ‌کرده‌است. هسیرا، بیماران خود را که به علایم پرادراری ناشی از دیابت مبتلا بودند، با رژیم غذایی خاصی شامل میوه ها، غلات و کمی عسل درمان می‌کرد. از علت ابتلا به بیماری هیچ اطلاعی نداشت. بعد از او، پزشکان دیگر مصری تلاش می‌کردند بیماران دیابتی را با رژیم غذایی مشابه و عصاره گل خیار و جوی خیس کرده درمان کنند.

حدود ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، سوسروتا پدر علم پزشکی در هند، علایم یک بیماری را توصیف کرد که بعدها به عنوان دیابت شناخته شد. در همین دوره چاراکا یکی از پزشکان هند باستان، این بیماری را مادهومئا نامید که به معنی عسل در ادرار بود. او برای تشخیص این بیماری از مورچه و دیگر حشرات کمک می‌گرفت زیرا ادرار مبتلایان به دیابت باعث جذب مورچه‌ها می‌شد. سوسروتا و چاراکا اولین پزشکانی بودند که فهمیدند ۲ نوع دیابت وجود دارد. نوعی که بیماران لاغر را در سنین جوانی مبتلا می‌کند و نوعی که افراد چاق در سنین بالاتر به آن دچار می‌شوند. پزشکان امروزی این ۲ بیماری را به نام دیابت نوع اول و دیابت نوع دوم می‌شناسند.