گوش دادن به موسیقی بدون تردید بایستی از برنامه های ضروری آموزشی قرار گیرد چون باعث می شود که همبستگی اصوات در کودکان افزایش یافته و هم تمرکز و دقت شنوایی آن ها بالا می رود و اگر گوش دادن به موسیقی همراه با نقاشی باشد باعث رشد و تقویت و تحریک قوه تخیل آن ها خواهد شد(عشایری،۱۳۷۳).

پژوهش­ها نشان داده است که گوش دادن به موسیقی،اثرات مثبت کوتاه مدت و بلند مدت بر قدرت استدلال انتزاعی دارد. معروف ترین این مطالعات به نام «اثر موتزارت» است در این بررسی دانشجویانی که به یک سونات پیانوی موتزارت گوش داده بودند،هشت نمره بالاتر از گروه کنترل در تست هوش کسب کردند. در مطالعات دیگر،مهارت های ذهنی کودکان پیش دبستانی و دبستانی،پس از آموختن موسیقی،پیشرفت های محسوسی نشان داده است(راشر و زوپان،۲۰۰۰).

بعضی از پژوهش ها بیانگر آن هستند که موسیقی به وسیله سمت راست ‌نیم‌کره مغز پردازش می شود و بعضی از پژوهش های دیگر نشانگر آنند که سمت چپ نیز در این امر دخیل و مهم می‌باشد. گوش کردن به موسیقی و ارزیابی آن فرایند کاملی است که احساس،یادگیری و حافظه را درگیر می‌کند و این گویای آن است که چندین منطقه از مغز در تجربیات موسیقیایی مهم هستند(بیلهارتزو همکاران،۲۰۰۰؛ نقل از میربها،۱۳۸۲).

طی پژوهشی که به روی ۱۰ کودک دو ساله در هنگام چیدن قطعات پازل انجام شده میزان دقت،سرعت و توانایی آن ها در هنگام بازی مورد بررسی قرار گرفت،پس از آن این تعداد به دو گروه ۵ نفره تقسیم شدند،گروهی از آن ها روزانه به مدت ۳۰ دقیقه آموزش همراه موسیقی و آواز داشته و گروه دیگر ۱۵ دقیقه در هفته آموزش موسیقی داشتند. پس از گذشت ۶ ماه تمام بچه های این گروه پیشرفت شایانی در چیدن قطعات پازل و سرعت انجام آن داشتند. این پژوهش بر روی مهندسین،بازیکنان شطرنج و ریاضیدانان نیز انجام گرفت و نتایج این امر فرصتی از میزان افزایش سرعت منطقی این گروه در یادگیری عملکرد پاسخ دهی آنان بود. موسیقی در درازمدت بر هوش ذاتی کودکان تأثیر داشته و به کارگیری آن به طور قطع در آینده افراد در هنگام رویایی منطقی با زندگی تأثیر مثبت نیز در برخواهد داشت(الیواو،۲۰۰۵).

یکی از موضوعاتی که امروزه در آموزش و پرورش دبستانی بسیار به آن توجه می‏ شود.آموزش دقت،تمرکز حواس و حافظه کوتاه مدت است چرا که،زمانی ما می‏توانیم دروس دیگر مثل ریاضی و. . . را آموزش دهیم که در درجه اول بتوانیم دقت ‌و تمرکز حواس کودک را جلب کرده و میزان حافظه کوتاه مدت وی را نیز افزایش دهیم. آنچه گفته شده است به طور آشکار نشان داده است که چگونه می‏توانیم با آموزش موسیقی به کودکان زمینه را برای رشد همه جانبه کودکان فراهم کنیم. آنچه که به اهمیت موضوع می‏افزاید اهمیت سال‏های اولیه کودکی در انجام فعالیت موسیقیایی و یادگیری آن است امروزه تحقیقات عصبی شناختی نشان داده‌اند که بیشترین تأثیر آموزش موسیقی بر رشد شناختی کودکان در سال‌های اولیه کودکی است. ‌بنابرین‏ اگر استفاده از موسیقی در دوره تحصیلی کودکان به صورت یک قانون در آید،علت قانون گذاری بدون شک مدلل و قابل توجیه خواهد بود(جنسن،۲۰۰۲).

شاید بتوان علت بی توجهی به موسیقی در زندگی کودکان را(به خصوص در کشور ما)،نداشتن دانش و آگاهی از اثرات خارق العاده آن دانست. ‌بنابرین‏ با انجام تحقیق بیشتر در زمینه موسیقی کودکان،امید است که بتوان جایگاه آن را محکم تر ساخت. علاوه بر دلایل ذکر شده در صورتی که در این تحقیق بتوانید اثر آموزش موسیقی را بر کودکان مشاهده کنیم می‏توانیم جایگاه آن را در این زمینه محکم تر سازیم و بیش از پیش از اثرات مثبت و پایدار آن در مراکز دبستان سودجوئیم.

۱-۳ .هدف های پژوهش

الف)هدف اصلی

– مقایسه حافظه کوتاه­مدت،دقت و تمرکزحواس کودکان ۱۰ و۱۱ ساله موسیقی­آموخته و نیاموخته

ب)هدف های فرعی

– تعیین تأثیر موسیقی بر حافظه کوتاه مدت،دقت و تمرکزحواس دختر و پسر.

– شناسایی تأثیر موسیقی بر توانایی حافظه کوتاه مدت.

– توصیف تأثیر موسیقی بر توانایی دقت.

– تعیین تأثیرموسیقی ‌بر تمرکز حواس.

۱-۴ .فرضیه‌ها

۱- بین توانایی حافظه کوتاه مدت،دقت و تمرکزحواس کودکان ۱۰و۱۱ ساله موسیقی آموخته و نیاموخته تفاوت وجود دارد.

۲- بین توانایی حافظه کوتاه مدت کودکان موسیقی آموخته و نیاموخته تفاوت وجود دارد.

۳- بین توانایی دقت کودکان موسیقی آموخته و نیاموخته تفاوت وجود دارد.

۴- بین تمرکزحواس کودکان موسیقی آموخته و نیاموخته تفاوت وجود دارد.

۱-۵ .متغیرها

متغیر مستقل:موسیقی

متغیر وابسته: حافظه کوتاه مدت،دقت و تمرکزحواس

متغیر کنترل: هوش

۱-۵-۱٫تعریف نظری مفاهیم

موسیقی

طبق آنچه در فرهنگ معین آمده است، موسیقی فن ترکیب اصوات به نحوی که به گوش خوشایند باشد. در تعریف عام موسیقی،هنر بیان احساسات به وسیله صداهاست و مهم ترین عوامل تشکیل دهنده موسیقی صدا و وزن هستند. صدا نتیجه و حرکت ارتعاشی است که به وسیله گوش احساس می شود. صداهائی که دارای ارتعاشات نامنظم هستند،صداهای غیرموسیقی و آنهای که دارای ارتعاشات منظم هستند صداهای موسیقی نامیده می‌شوند(جعفری،۱۳۸۶).

موسیقی ارف: متداول‌ترین و جامع ترین روش آموزش موسیقی به کودکان است که توسط آهنگساز آلمانی به نام کامل ارف(۱۹۸۵)ابداع شده است. در این روش هنر جویان موسیقی را به پایه فعالیت‏های شنیدن،خواندن و حرکت کردن همراه با نواختن سازهای کوبه ای مانند طبل سه گوش،چوب و ساز‏های ریتمیک مانند: زیلوفون،متالوفون،بلز و غیره فرا می‏ گیرند(زاده محمدی،۱۳۸۴).

ارف،اعتقاد داشت که ریتم قسمت بسیار مهم موسیقی است به خاطر اینکه وجه اشتراک موسیقی،کلام و حرکت،چیزی نیست جز ریتم،ریتم پیوستگی است بین تمام آن چیزهایی که ارف آن را موسیقی مقدماتی نامید. وی ‌به این خاطر از این اصطلاح استفاده نمود که اعتقاد داشت قبل از اینکه کودکان ‌در مورد ریتم چیزی را سوال کنند باید موسیقی را احساس کرده و با آن حرکت کنند(دوست دار،۱۳۸۴).

حافظه کوتاه مدت

وقتی که محرک‌های محیطی بریک گیرنده ی حسی تأثیرمی گذارند اگر به هرقسمت از اطلاعات واردشده ‌به این حافظه حسی توجه شود درحافظه کوتاه مدت واردشده است که به مدت ۱۵ثانیه درآن باقی می ماند که درصورت تکرارومرور،این اطلاعات درحافظه درازمدت ثبت می شود(حافظه کوتاه مدت راهمچنین مخزن کوتاه مدت ‌و حافظه نخستین نیز می‌نامند)(سیف،۱۳۷۷).

دقت

گرچه محرک‌های گوناگون بسیاری همزمان برما اثرمی گذارند،اما آنچه ما دریک لحظه ی معین می‌توانیم ادراک کنیم سخت محدود است.آنچه ما عملاً ادراک می‌کنیم نه تنها به محرکها بلکه به برخی فرایندهای شناختی نیزبستگی دارد که ‌رغبت‌ها،هدفها وانتظارات ما را درآن لحظه منعکس می‌کنند.این تمرکزادراکی را توجه یا دقت می‌نامند(هیلگارد،۱۳۸۲).

تمرکزحواس

تمرکز حواس اصطلاحی است که برای توانایی حس توجه برای مدتی از زمان به کار می رود به منظور معاینه وضعیت روانی به طورمعمول تمرکز به مدت ۳۰ ثانیه کافی شمرده می شود این توانایی درتمرکز برای انجام فعالیت‌های فکری خیلی مهم است(پورافکاری،جلد اول،۱۳۸۶).

۱-۵-۲٫تعاریف عملیاتی مفاهیم

موسیقی

در خلال قرن هیجدهم، بسیاری از متفکران و دانشمندان، بویژه کانت در نقد خرد ناب خود، آفرینشگری را با نبوغ هم ردیف دانستند. کانت استدلال کرد که آفرینشگری فرایند طبیعی است که قوانین خود را می‌سازد به طوری که یک اثر خلاق، از قوانین منحصر به خود پیروی می‌کند که غیر قابل پیش‌بینی است، و از این رو نمی توان آن را رسما آموزش داد.

آفرینشگری به عنوان نیروی حیاتی^[۳۶]

یکی از نتایج نظریه داروین این بود که آفرینشگری انسانی، نمایانگر نیروی خلاقی است که در ذات خود زندگی، نهفته است. هرچند که ماده بی جان، از این دیدگاه غیر خلاق است، اما تکامل حیاتی، اساسا خلاق می‌باشد، زیرا پیوسته انواع تازه ای را به وجود می آورد. در واقع، به نظر می‌رسد که نیروی خلاق تکامل، خود را به صور گوناگون پایان ناپذیری عرضه می‌کند که یکتا^[۳۷]، بی نظیر^[۳۸]، غیر قابل تکرار^[۳۹] و بازگشت ناپذیرند^[۴۰].

آفرینشگری به عنوان نیروی کیهانی

آفرینشگری انسان، به عنوان تجلی نیروی خلاق نهفته در تمامی موجودات نیز تلقی شده است. به گفته وایت هد^[۴۱]، این آفرینشگری، ادواری و یا آهنگین است، چرا که جهان شامل نهری از رویدادهای فردی نیست، بلکه رویدادهایی است که در برگیرنده هستی های واقعی می‌باشد که زاده می‌شوند، رشد می‌کنند و می میرند.

– نظریه های روان شناسی

تداعی گری

تداعی­گری را ‌می‌توان در این اصل خلاصه کرد که اندیشیدن عبارت است از مرتبط نمودن ایده های ناشی از تجربه، بنابر قوانین فراوانی، تازگی و وضوح، هر قدر که دو ایده، بیشتر تازه تر و واضح تر با هم مربوط باشند، وقتی که یکی از آن ها به ذهن می‌رسد، به احتمال زیاد دیگری نیز آن را همراهی می‌کند.

روانکاوی ^[۴۲]

به گفته فروید، خاستگاه خلاقیت، در تعارضی است که در ذهن ناخود آگاه (نهاد) وجود دارد. ذهن ناخود آگاه، دیر یا زود، راه حلی را برای این تعارض می‌یابد. اگر که راه حل خود برونگرا^[۴۳] باشد. یعنی اگر فعالیتی را تقویت کند که توسط خود^[۴۴] یا بخش آگاه شخصیت تعیین شده است، نتیجه آن در رفتار خلاق آشکار می شود. اگر راه حل یاد شده با ” خود” مغایرت داشته باشد. آن را واپس می زند، و یا به صورت روان نژندی ظاهر
می‌شود. ‌بنابرین‏ آفرینشگری و روان نژندی از منبع مشترکی که همان تعارض در ناخود آگاه است، تغذیه می‌کند و شخص خلاق و روان نژند با یک نیرو، یعنی انرژی ناخودآگاه، رانده می شود (نلر به نقل از مسدد، ۱۳۶۹).

۲-۳-۲- تعاریف خلاقیت و نوآوری

صاحب‌نظران، تعریف های متعددی از خلاقیت و نوآوری به عمل آورده اند. در اینجا برخی از تعاریف مهم را ذکر می‌کنیم.

رضائیان(۱۳۷۴): “خلاقیت به کار گیری توانایی‌های ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید است. “نوآوری به کارگیری اندیشه‌های جدید ناشی از خلاقیت است که می‌تواند به صورت یک محصول جدید، خدمت جدید یا راه حل جدید انجام کارها باشد”.

البرشت^[۴۵](۱۹۸۷)، خلاقیت و نوآوری و وجه تمایز آنان را ‌به این صورت مطرح ‌کرده‌است که خلاقیت یک فعالیت ذهنی و عقلانی برای به وجود آوردن اندیشه جدید و بدیع است. نوآوری تبدیل خلاقیت اندیشه نو به عمل ویا نتیجه (سود) است. شاید به جرات بتوان گفت که جامع ترین تعریف خلاقیت توسط گیلفورد، دانشمند آمریکایی، عرضه شده است. او خلاقیت را با تفکر واگرا (دست یافتن به رهیافتهای جدید برای مسایل) در مقابل تفکر همگرا (دست یافتن به پاسخ) مترادف دانسته است (غلام پور، ۱۳۷۸).

“راجرز^[۴۶]” خلاقیت را “اظهار وجود و استقلال طلبی و حفظ شخصیت انسان می‌داند”. پاپالیا^[۴۷] نیز خلاقیت را توانایی دیدن چیزها با یک نظر نو و غیر معمولی و دیدن مشکلاتی می‌داند که هیچ کس دیگر، وجود آن ها را تشخیص نمی دهد و سپس ارائه رهیافت های جدید، غیر معمولی و اثربخش را ذکر می‌کند (حق شناس، ۱۳۷۸).

۲-۳-۳- فرایند خلاقیت

به طور کلی خلاقیت فرآیندی است که دارای پنج مرحله به شرح زیر است (حقیقی، ۱۳۸۲).

۱– مرحله آمادگی^[۴۸]: آمادگی شامل توجه دقیق و متمرکز بر روی مسأله تحت بررسی و شاخص‌های مختلف آن به منظور حل مسأله است.

۲- مرحله نهفتگی^[۴۹] (خواب بر روی مسأله)^[۵۰]: عبارت است از زمان تفکر و واکنش به طور کلی یک دوره‌ای است که توجه ضمیر خودآگاه از تمرکز بر روی مسأله مورد نظر دور می‌شود.

۳- مرحله اصرار و پافشاری^[۵۱]: در این مرحله جهت دستیابی به خلاقیت، تلاش بیشتر می‌شود، اطلاعات جدید افزوده می‌گردد و نیاز به جسارت و پشتکار بیشتر و افزونتر است.

۴– مرحله بینش و بصیرت^[۵۲] : بینش و بصیرت حاصل تلاش‌های بی وقفه در جهت یافتن راه حل منحصر به فرد برای مسأله است و به عنوان نقطه واقعی حل مسأله، نتیجه مرحله آمادگی و نهفتگی می‌باشد.

۵- مرحله وارسی و تحقیق^[۵۳]: این مرحله یک مرحله حیاتی است زیرا بینش و ایده جدید برای اطمینان از اینکه معتبر و مناسب است مورد آزمون قرار می‌گیرد.

۲-۳-۴- موانع خلاقیت افراد

«ترز ام بیلا^[۵۴]» عواملی که به عنوان موانع خلاقیت افراد هستند را به شرح زیر ذکر ‌کرده‌است. (حقیقی،۱۳۸۲)

ارزیابی افراد بر مبنای انتظارات: افراد خلاق به خاطر ترس از ارزیابی عملکرد خود به راحتی نمی‌توانند فعالیت کنند.

نظارت و مراقبت: افراد اگر احساس کنند که در هنگام فعالیت، مراقب آن ها هستند، کمتر خلاق خواهند بود.

پاداش: افراد خلاق بیشتر به دنبال رضایت درونی هستند تا پاداش‌های معمولی و مادی.

رقابت: افرادی که در کارشان با دیگران در حال رقابت ناسالم هستند خلاقیت کمتری خواهند داشت.

انتخاب محدود: افرادی که در انتخاب چگونگی انجام کار محدود هستند کمتر خلاق می‌باشند.

گرایش به پاداش‌های بیرونی: افرادی که به جای اهمیت دادن به محرک‌های درونی به محرک‌های بیرونی همانند: پست و مقام، ارتقاء، پول و… فکر می‌کنند خلاقیت کمتری خواهند داشت.

۲-۳-۵- ویژگی‌ها و خصوصیات افراد خلاق

در زیر خصوصیات کلی افراد خلاق آورده شده است (حقیقی،۱۳۸۲).

نمودار۱- ویژگی‌ها و خصوصیات افراد خلاق

خلاقیت فردی (دبیران) :

منظور از خلاقیت فردی دبیران ارائه روش های جدید و نو در موارد زیر می‌باشد:

۱- طراحی آموزشی و ارائه روش های نو در این زمینه.

۲- برنامه ریزی درسی مربوط به کلاس و ارائه شیوه های نو در این زمینه.

۳- کلاس داری ( مدیریت کلاس ) و ارائه روش های جدید در مدیریت کلاس.

۴- حل مشکلات دانش آموزان به روش های جدید.

۵- شرکت فعال در شوراها و ارائه دید گاه های نو.

۲-۴- پیشینهتحقیق

مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه بررسی تاثیر سبک‌های مدیریت (مشارکتی وسنتی) ‌بر خلاقیت دبیران نشان می‎دهد که در کشور ما تحقیقی با این عنوان به صورت گسترده انجام نگرفته است عمده تحقیقات انجام شده در زمینه سبک‌های مدیریت (مشارکتی وسنتی) به بررسی رابطه آن با متغیرهایی غیر از خلاقیت دبیران بوده است. همچنین ‌در مورد خلاقیت، عمده تحقیقات انجام شده تأکید بر روی خلاقیت دانش آموزان داشته‎اند و خلاقیت دبیران مورد توجه قرار نگرفته است. لذا انجام تحقیقی با این عنوان تازگی داشته و از پیشینه تحقیقاتی کمی در کشور برخوردار است.

سازماندهی نشریات دانش آموزی مرتبط با استاندارد

ب:پیشینه و مدل تحلیلی تحقیق

۲-۱٫پیشینه داخلی

تحقیقی که به وسیله رضوانی(۱۳۹۲)درخصوصبررسی همبستگی شرایط ارگونومی و فرسودگی شغلی در کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان انجام گرفت ‌به این نتیجه رسبد که بین ارگونومی و شدت و فراوانی خستگی عاطفی، کاهش عملکرد شخصی و مسخ شخصیت کتابداران دانشگاه اصفهان رابطه معنادار وجود ندارد. وبانتایج این تحقیق که ارگونومی برفرسودگی شغلی معلمان مرد وزن دبیرستان دولتی شهرشیراز ارتباط مستقیم ومنفی دارد همسویی ،همخوانی ندارد.

تحقیقی که به وسیله بهزاد(۱۳۹۰)در خصوص بررسی ارگونومیکی نحوه بلندکردن بار از کارگران و مشکلات اسکلتی عضلانی ناشی کار در معادن سنگ روباز کرمانشاه انجام گرفت .این مطالعه نشان داد که میزان اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از کار در معدن بسیار بالا است که احتمالا بیشتر ناشی از جابه جایی دستی بارهای‌ سنگین‌ (عدم رعایت اصول ارگونومی)می ‌باشد. نحوه بلند کردن بار درکارگران مورد مطالعه مطلوب نبود ومنجر به اختلالات جسمانی واسکلتی وبیماریای عروقی وقلبی درکارگران معدن گردیده بود. وی پیشنهاد دادکه با واکاوی عوامل خطرساز و انجام مطالعات مشابه در سطح وسیعتر شرایط کار در معادن مورد بررسی دقیق ‌تر قرارگیرد. در نتیجه علت اختلالات اسکلتی عضلانی کارکنان معدن ناشی از کار به سبب جابه جایی دستی بارهای‌ سنگین‌ (یعنی عدم رعایت اصول ارگونومی وشرایط بد کاری)بودوبانتایج این تحقیق که ارگونومی برفرسودگی شغلی معلمان مرد وزن دبیرستان دولتی شهرشیراز ارتباط مستقیم ومنفی دارد همسویی ،همخوانی دارد.

تحقیقی که توسط همایون بنا درخشان ، دکتر یدالله مهرابی و دکترشهرام یزدانی( ۱۳۸۱)درخصوص بررسی میزان آگاهی پرستاران شاغل و دانشجویان سال آخر دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی وتاثیر آن بر نگرش حرفه ای و عملکرد حرفه ای آنان صورت گرفت هر دوگروه نسبت به شغل خود به سبب داشتن آگاهی(که آگاهی وآموزش یکی از اصول اساسی ارگونومی روانی ‌و شناختی است) دارای نگرش مثبت وازمیزان عملکرد حرفه ای در سطح خوب برخوردار بودند . لذابرخورداری از دانش وآگاهی (اصول ارگونومی روانی ‌و شناختی)برنگرش حرفه ای وعملکرد هردوگروه تاثیرمثبت داشت وبانتایج این تحقیق که ارگونومی برنگرش حرفه ای معلمان مرد وزن ارتباط مستقیم ومثبتی دارد همسو می‌باشد.

تحقیقی که توسط معتضدیان(۱۳۸۹) درخصوص بررسی عوامل فرسودگی شغلی کارکنان در شرکت دایتی انجام شدبه این نتیجه رسید که عمدتایکنواختی ‌در کار(یعنی عدم توجه به اصول ارگونومی وشرایط روحی وروانی محیط کار) سبب فرسودگی شغلی کارکنان در شرکت دایتی گردیده بود که هرچند دردومورد متتفاوت (کارکنان در شرکت دایتی ومعلمان دبیرستان دولتی شهرشیراز)انجام گرفته بود ولی ‌با نتایج این تحقیق که ارگونومی برفرسودگی شغلی معلمان مرد وزن دبیرستان دولتی شهرشیراز ارتباط مستقیم ومنفی دارد همسو می‌باشد.

۲-۲٫پیشینه خارجی

تحقیقی که توسط کراسول(۲۰۱۳) که درخصوص بررسی عوامل مؤثر بر نگرش حرفه ای معلمان در کشور اسکاتلند انجام گرفت نهایتاً ‌به این نتیجه رسید که شش مفهوم (که مربوط به شاخه روانی ‌و شناختی واجتماعی ارگونومی می‌باشد وعبارتند از) ۱-اشتیاق به سرمایه گذاری زمانی در خارج از ساعات تدریس برای ارتباط با دانش آموزان.۲- تمرکز بر روی نیازهای شخصی دانش آموزان ۳-مسئولیت پذیری برای کسب دانش ۴-حفظ ارزش ها و اعتقادات و دانش حرفه ای خود ۵-اشتغال یا درگیر بودن بر نگرش حرفه ای معلمان تاثیر مثبت ‌و مستقیمی داشتند وبانتایج این تحقیق که ارگونومی برنگرش حرفه ای معلمان مرد وزن ارتباط مستقیم ومثبتی دارد همسو می‌باشد.

تحقیقی که توسط آوا(۲۰۱۰)درخصوص عوامل مؤثر برفرسودگی شغلی انجام گرفت ‌به این نتیجه رسید (که عدم رعایت اصول ارگونومی ) یعنی عدم تعادل میان تقاضاهای شغلی و مهارت‌های شغلی، تفاوت میان منابع، انتظارات و واقعیات شغلی و استرس شغلی به عنوان عوامل اصلی موثردر فرسودگی شغلی کارکنان ‌در شرکت فان هلند بوده وپیامدهای فرسودگی شغلی این شرکت شامل غیبت از کار، مرخصی استعلاجی، نقل و انتقال شغلی و آسیب های جسمانی بیان گردید. وبانتایج این تحقیق که ارگونومی برفرسودگی شغلی معلمان مرد وزن دبیرستان دولتی شهرشیراز ارتباط مستقیم ومنفی داشت همسویی وهمخوانی دارد.

تحقیقی که توسط روانشناسی به اسم اچ،اف، فریدنبرگر که ، ۱۹۷۴ درخصوص تاثیر(ارگونومی) استرس وناراحتی در حرفه های خدمات انسانی همچون : کارگران خدمات اجتماعی، کارگران سلامت ذهن ، پرستاران و معلمان برفرسودگی شغلی ‌به این نتیجه رسیدکه روبرو شدن با استرس زیاد(که ناشی ازارگونومی و شرایط نامساعد کاری ومحیطی می‌باشد) بسیاری از کارکنان حرفه های خدمات انسانی را از نظر روحی وروانی از پا در می آورد و احساس پیشرفت و تکمیل کار را از دست می‌دهند. وبانتایج این تحقیق که ارگونومی برفرسودگی شغلی معلمان مرد وزن دبیرستان دولتی شهرشیراز ارتباط مستقیم ومنفی داشت همسویی وهمخوانی دارد.

تحقیقی که توسط روانشناسی به اسم ماسلاخ، ۱۹۷۰بر روی تاثیر(ارگونومی وشرایط نامساعد محیط کار احساس خستگی روحی در فرد وعدم سودمندی واحساس ناامیدی از آینده) بر روی سه بعد فرسودگی شغلی (خستگی روحی -کمبود احساسات – انزوا )تحقیقاتی انجام داد و ‌به این نتیجه رسیدکه فرسودگی شغلی زمانی رخ ‌می دهد که افرد احساس می‌کنند که هیچ سودی نه برای خود و نه برای کسانی که به آن ها کمک می‌کنند ندارند و مشتریان، بیماران و دانش آموزان را برای اینکه هیچ آینده ای برای حرفه خودشان نمی بینند سرزنش می‌کنند. وبانتایج این تحقیق که ارگونومی برفرسودگی شغلی معلمان مرد وزن دبیرستان دولتی شهرشیراز ارتباط مستقیم ومنفی داشت همسویی وهمخوانی دارد.

تحقیقی که توسط دیگر محققی به اسم پاینز ،(۱۹۹۳) درخصوص تاثیر( ارگونومی شرایط نامساعد کاری یعنی ادغام وسعت حرفه کاری فرد با تصورات شخصی وی) برفرسودگی شغلی و ارزش‌های شخصی درباره کارشان وارزیابی ارزش به خودشان انجام دادوفرسودگی را بسیار شبیه به یکنواختی معرفی کرد و این موضوع را یک بحران حیاتی نامید و آن را به یک بی معنا گرایی متصل کرد.به همین دلیل که شرایطی به وجود می‌آید که اگر از ارزش‌های شخصی حرفه کاری فرد در باره کارشان کاسته شود به همان نسبت از ارزیابی ارزش به خودش نیز کاسته می شود. وبانتایج این تحقیق که ارگونومی برفرسودگی شغلی معلمان مرد وزن دبیرستان دولتی شهرشیراز ارتباط مستقیم ومنفی داشت همسویی وهمخوانی دارد.

تحقیقی که در دانشکده کیبوتیزم آموزش در فلسطین ‌در سال‌ (۲۰۰۰) در خصوص میزان تاثیر گنجاندن برنامه های آموزشی ارگونومیک در برنامه آموزشی مدراس وتاثیر آن بر نگرش معلمان و دانشجویان دانشکده (ای هی من) پرداخت وبه این نتیجه رسید که که نگرش های شرکت کنندگان در راستای گنجاندن برنامه های ارگونومیک در برنامه های آموزشی مدارس مثبت و با میزان و سطح دانش شرکت کنندگان در موضوعات ارگونومیک ارتباط مستقیم و همبستگی بالایی دارد. ‌بنابرین‏ گنجاندن اصول ارگونومیک در برنامه درسی مدارس توانست به بهبود عملکردمعلمان ویادگیری شاگردان منتهی گردد. وبانتایج این تحقیق که ارگونومی بر نگرش شغلی معلمان مرد وزن دبیرستان دولتی شهرشیراز ارتباط مستقیم ومثبتی داشت همسویی وهمخوانی دارد.

مدل تحلیلی تحقیق بر اساس فرضیات:

۱۱/۹/۸۹

۱۴/۵/۸۸

۳۰/۱/۹۰

۳۱/۵/۸۷۷/۶/۸۷۳۰/۶/۸۷

۵/۱۱/۸۷

۲۵/۱۲/۸۸

۲۱/۴/۹۰

۳۰/۱/۸۸

۲۶/۲/۸۹

۶/۲/۹۰

۲۲/۶/۸۸

۲۱/۱۰/۸۹

۱۵/۱۱/۸۹

۳۰/۱۰/۸۳۱۴/۱۱/۸۳۲۲/۴/۸۴۲۴/۲/۸۴۲/۳/۸۴۳۱/۵/۸۴

میانگین مدت طی شده برای هر پرونده تجاوز به عنف تا اظهار نظر دیوان ۶/۵۹۹ روز بوده است، در حالی که در پرونده تجاوز خمینی شهر این مدت تا زمان اجرای حکم ۱۱۳ روز بوده است.

انتخاب دو موضوع قتل عمد و تجاوز به عنف ‌به این دلیل است که مردم اطلاعات خود را در خصوص جرائم از رسانه ها دریافت می‌کنند و رسانه ها نیز به علت ارزش بالای خبری قتل عمد و تجاوز به عنف به اینگونه جرائم می پردازند. در نتیجه این جرایم بهترین گزینه ها برای احراز رابطه بین بازتاب رسانه ای جرم و فشار افکار عمومی بر رسیدگی کیفری هستند اگرچه فراوانی آن ها نسبت به سایر جرائمی که به علت ارزش خبری اندک مورد توجه رسانه ها قرار نمی گیرند کمتر است.

گفتار دوم : پیامد های تسریع رسیدگی

با وجود اینکه مقامات دستگاه قضایی بر رعایت تمامی موازین شرعی و قانونی در پرونده های رسانه ای شده تأکید می‌کنند و مدعی هستند که تسریع روند رسیدگی کیفری منجر به زیر پا گذاشتن موازین قانونی و حقوق دفاعی متهم نمی شود این امر در تعارض مستقیم با حقوقی دارد که استفاده از آن ها مستلزم صرف وقت است . در نتیجه انجام اقداماتی که نیاز به زمان دارند یا با کیفیت کمتری انجام می‌شوند و یا در دستور کار قرار نمی گیرند. این در حالی است که قضاتی که با آن ها مصاحبه به عمل آمد بر تسریع در رسیدگی به جرایمی که جنبه رسانه ای پیدا ‌کرده‌است تأکید کردند اما در عین حال بیا داشتند که این تسریع باید با طی تمامی تشریفات قانونی انجام گیرد و هیچگونه تخطی از قوانین را مطلوب نمی دانستند.

در این گفتار تلاش شده تا با تحلیل روند رسیدگی به جرایم رسانه ای شده و مقایسه آن با پرونده های رسانه ای نشده نمونه هایی از نقض حقوق دفاعی متهم در پی تسریع رسیدگی نیز در دو بند ارائه شود.

بند اول : محدود کردن حق دفاع توسط وکیل

علاوه بر اینکه متهم شخصا می‌تواند از خود دفاع کند حسب تصریح ماده ۱۸۵ ق. ا. ک .می‌تواند این حق را از طریق انتخاب وکیل اعمال کند . استفاده از وکیل به دلیل پیچیدگی و فنی بودن مسائل کیفری و حقوقی است و بدیهی است که بسیاری از اشخاص بدون استفاده از وکیل کاردان و مجرب از عهده تامین حقوق خود و دفاع بر نمی آیند ^[۱۸۶]. شق ب بند ۳ ماده ۱۴ م. ب. ح. م. و. س. داشتن وقت وتسهیلات کافی برای تهیه دفاع خود و ارتباط با وکیل منتخب برای متهم را به رسمیت شناخته است.اصل ۳۵ ق.ا. نیز ناظر بر حق استفاده از وکیل توسط متهم است و آن را به رسمیت شناخته است.

رعایت حقوق دفاعی متهم ایجاب می‌کند به متهم و وکیل او مهلت کافی جهت دفاع داده شود. البته زمان کافی برای تهیه لایحه دفاعیه به عوامل متعددی بستگی دارد. اینکه پرونده در مرحله مقدماتی ، در دادگاه یا در مراحل تجدید نظر خواهی باشد، زمان متفاوتی را برای دفاع نیاز دارد و به طور کلی میزان آن به خصوصیات هر پرونده بستگی دارد.^[۱۸۷] ‌به این ترتیب با توجه به اینکه در مرحله دادسرا نیاز به سرعت و دقت در جمع‌ آوری دلایل و جلوگیری از محو آثار جرم بیشتر وجود دارد ، طبیعتا مهلت کمتری جهت دفاع در اختیار متهم قرار گرفته و حقوق دفاعی وی تضییع می‌گردد اما در مرحله دادگاه رسیدگی ترافعی و علنی است ،^[۱۸۸] ترافعی بودن رسیدگی نیز مستلزم دادن مهلت کافی جهت تهیه دفاع به متهم است .

از طرفی نیز با توجه به اهمیت و مجازات بالای برخی جرائم قانون‌گذار انتخاب وکیل تسخیری برای متهم توسط دادگاه را الزامی ‌کرده‌است . تبصره ۱ ماده ۱۸۶ ق .ا.د.ک. در جرائمی که مجازات قانونی آن قصاص نفس اعدام،رجم و حبس ابد است انتخاب وکیل تسخیری برای متهم را تکلیف دادگاه‌ها قرار داده است. تأکید قانون‌گذار بر حق بر دفاع توسط وکیل حساسیت آن را نشان می‌دهد . اما حق دفاع توسط وکیل مستلزم تهیه مقدمات آن است و بدیهی ترین و ابتدائی ترین این مقدمات داشتن مهلت کافی جهت مطالعه پرونده و تهیه لایحه دفاعیه است . این امر در عرصه دادرسی کیفری در دادگاه زمانی اهمیت ویژه ای پیدا می‌کند که استفاده متهم از وکیل در مرحله تحقیقات در ایران به شدت محدود گشته است .

مقایسه نتایج حاصل از مطالعه پرونده های کیفری با موضوع قتل عمد و تجاوز به عنف با جرایم رسانه ای شده تضییع شدید ارائه مهلت به متهم برای دفاع به خصوص از طریق وکیل دادگستری را نشان می‌دهد.

بر اساس این یافته ها در خصوص قتل عمد در مرحله تحقیقات رویه یکسانی مشاهده نگردید و بسته به پیچیدگی و دسترسی به دلایل برای محکومیت متهم به صورت موردی با مداخله وکیل در این مرحله موافقت می شد . در واقع این اختلاف رویه ناشی از استفاده قانون‌گذار از عبارات تفسیر پذیر وکلی در تبصره ماده ۱۲۸ ق. ا.د. ک. است . قضات به طور موردی با استناد ‌به این تبصره و عبارات کلی مثل موجب فساد شدن حضور وکیل یا منافی با محرمانه بودن تحقیقات درخواست مداخله وکیل و مطالعه پرونده را رد می‌کردند . اما در مرحله دادگاه و پس از ارجاع پرونده به شعبه دادگاه کیفری استان ابتدا جلسه ای اداری تعیین و متهم احضار و در خصوص توانایی تعیین وکیل از وی تحقیق می شد . در صورت عدم تمکن در تعیین وکیل دادگاه نسبت به تعیین وکیل تسخیری اقدام و تعیین وکالت به عنوان وکیل تسخیری به وی اطلاع داده می شد . بدیهی است این روند ابلاغ به وکیل تسخیری و حضور وی در دادگاه و مطالعه پرونده مدتی به طول می انجامید که در تعیین وقت جلسه رسیدگی این مدت منظور می شد و وکیل با مراجعه به دادگاه و مطالعه پرونده و ملاقات با متهم برای حضور در جلسه رسیدگی آمادگی لازم را پیدا می نمود .

سیاست های کلی اصل ۴۴ که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده است ، چشم انداز جذابی را از حاکمیت بخش خصوصی بر اقتصاد کشور و تغییر مالکیت دولت به بخش خصوصی عرضه ‌کرده‌است .

در فصل اول این تحقیق کلیات تحقیق تشریح می‌گردد. در ابتدا تاریخچه مطالعاتی موضوع پژوهش به طور مختصر بیان می شود و سپس مطالبی در خصوص بیان کلی مسئله و اهمیت آن آورده شده است. در ادامه، فرضیه های تحقیق، اهداف و قلمرو تحقیق معرفی شده و در پایان برخی از اصطلاحات کاربردی در این پژوهش تعریف می‌شوند.

۱-۲٫ بیان مسأله

خصوصی سازی^[۱] سیاسی اقتصادی در راستای ایجاد تعادل میان دولت و دیگر بخش های اقتصادی با هدف ایجاد شرایط رقابت کامل، افزایش کارایی، افزایش سرمایه گذاری و به طور کلی برای نیل به اهداف مختلف اقتصادی می‌باشد. در یک دیدگاه کلی خصوصی سازی صنعت بیمه فرآیندی در جهت نیل به وضعیت تعادلی در فعالیت های بیمه ای بخش دولتی با ساز و کار بازار است(کریمی و چشمی: ۱۳۹۰:۹).

در خصوصی سازی بهینه می توان به مواردی مانند افزایش کارایی ساختار شرکت‌های بیمه، هدایت پس انداز خانوارها به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی، توسعه بازار سرمایه در اقتصاد کشور، گسترش مالکیت در بخش خصوصی، مشارکت وسیع مردم در فعالیت‌های اقتصادی و جلب رضایت مشتریان، کاهش درجه انحصار و افزایش رقابت بین شرکت‌های بیمه ای اشاره نمود. البته نتیجه تمام موارد فوق الذکر نیل به توسعه اقتصادی پایدار و افزایش سطح رفاه اقتصادی جامعه است. با بررسی تجارت کشورهای دیگر در امر خصوصی سازی مشاهده می شود که اتخاذ سیاست‌ها و تصمیم های مقطعی و شتابزده سبب رکود و یا توقف روند خصوصی سازی شده است و ‌بنابرین‏ موقعیت کامل در رسیدن به اهداف خصوصی سازی مستلزم یک برنامه ریزی جامع و پیگیری بلند مدت و با ثبات است(صالحی، ۱۳۹۰: ۲۱).

آنچه که در روند خصوصی سازی صنعت بیمه کشور مهم به نظر می‌رسد شناخت ظرفیت‌های بالقوه بیمه ای کشور است. همچنین در کنار این مهم بررسی تجارت کشورهایی با ساختار اقتصادی مشابه در امر خصوصی سازی بی تأثیر نخواهد بود. اگرچه بحث خصوصی سازی در ادبیات جدید اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است اما اقتصاددانان و مراجع ذینفع تعاریف گوناگونی از آن ها ارائه می‌دهند که در ادامه به طور مختصر به برخی از آن تعاریف اشاره می شود. می توان ادعا نمود که سهم گسترده ای از فعالیت های بیمه ای در ایران در اختیار شرکت های با ساختار دولتی می‌باشد. در حالت دولتی، علاوه بر معیار سود که مورد توجه بخش خصوصی است به منافع اجتماعی فعالیت های اقتصادی نیز توجه می شود. برنامه خصوصی سازی نیز مانند هر برنامه دیگر نیاز به راهبردها، اهداف، ابزار و زیربناهای نهادی و قانونی دارد هر نوع انتقال مالکیت یا واگذاری و تغییر سیستم اقتصاد دولتی به خصوصی، که نیازمند یک برنامه جامع و کامل از طرف مراجع تصمیم گیر می‌باشد. دولت بخصوص مسئولین صنعت بیمه باید در چارچوب اصلاحات ضروری و منطبق بر اهداف خصوصی سازی عمل نمایند با این توصیف اگر شرکت‌های بیمه دولتی با ساختار فعلی بخواهند به شکل خصوصی درآیند بالطبع مدیریت سرمایه گذاری های این شرکت کاملاً متفاوت از حالت دولتی خواهند بود در این پژوهش سعی بر این است که بهترین ترکیب دارایی ها و سرمایه گذاری های شرکت‌های بیمه در حالت خصوصی مشخص گردد. مؤسسات بیمه ای در قبال اطمینان خاطری که به مشتریان خود می فروشند مبالغی را از آن ها دریافت می دارند و این مبالغ تا زمانی که یکی از مشتریان دچار حادثه ای نشده باشد نزد شرکت‌های بیمه باقی می‌ماند (محمود صالحی،۱۳۸۱: ۵۳).

لذا همواره وجوه هنگفتی از حق بیمه های فروخته شده نزد آنان باقی می ماند. طبق آمار میانگین موجودی و سپرده های بانکی مؤسسات بیمه طی سال‌های ۷۱-۶۱ بالغ بر ۶۰% بوده است. بدین معنا که بیش از ۶۰% موجودی نزد مؤسسات بیمه ای به هر علتی به صورت حسابهای جاری و یا پس انداز به سیستم بانکی سپرده می شود که غالباً به آن ها سودهای بسیار اندک تعلق می‌گیرد. از طرف دیگر ساختار دولتی، شرکت‌های بیمه‌ای را موظف به خریداری اوراق قرضه ای می‌کند، اغلب هیچ بهره وری به آن ها تعلق نمی گیرد. در بهترین حالت شرکت‌های بیمه ای قادر به سرمایه گذاری در سهام سایر شرکت‌ها هستند که در این حالت، هم سود اندکی پس از کسر مالیات به آن ها تعلق می‌گیرد و هم نتوانسته اند نقش مهمی در بازار سرمایه از حیث سرمایه و سرمایه گذاری داشته باشند(عبادی و باقرزاده، ۱۳۹۱: ۹۵).

ورود شرکت بیمه ای خصوصی که از مدیریت دارایی ها و سرمایه گذاری های مستقل بهره مند هستند بر حجم سرمایه گذاری ها و عملیات در بازار سرمایه مؤثر خواهد بود به طوری که نحوه تخصیص وجوه از طریق شرکت‌های بیمه خصوصی تجربه ای مفید برای شرکت‌های بیمه دولتی محسوب می‌گردد (بوور ،۱۹۹۸).

این قبیل شرکت ها برای ادامه حیات خود در شرایط رقابتی ایجاد شده، نیازمند به یک بازنگری کلی در چگونگی تخصیص وجوه در دسترس خود و تعهد پرداخت های آینده خواهند بود. با توجه به اینکه بیمه در کشور ما سابقه طولانی دارد اما متاسفانه نتوانسته است جایگاه واقعی خویش را پیدا کند حتی در مقایسه با کشورهای در حال توسعه و کشورهایی که از نظر اقتصادی در اندازه های کشور ما نیستند جایگاه بیمه ما در حدی پایین تر است. بیمه در کشور ما ظرفیت بالقوه ای برای داشتن جایگاه مناسب خود را دارد اما به دلایلی نتوانسته است این جایگاه را تصرف نماید، بخش عمده ای از این ناتوانی به سبب عدم شناخت از خود در جایگاه بیمه در اقتصاد کشور اشت (کریمی و چشمی،۱۳۹۰: ۱۱).

شرکت بیمه ایران نیز از چالش های مذکور مستثنی نیست خصوصاًً با توسعه کمی و کیفی شتابانی که در سال‌های اخیر در حوزه صنعت بیمه رخ داده است همچنین به خاطر گستردگی فعالیت های شرکت بیمه ایران به جدیدترین و به روزترین مدل های خصوصی سازی صنعت بیمه بر ساختار شرکت های بیمه نیاز دارد. ‌بنابرین‏ این تحقیق در صدد است که وضعیت، منطق و پیامد های خصوصی سازی صنعت بیمه بر ساختار شرکت های بیمه را مورد بررسی قرار داده و بر مبنای نتایج این بررسی مدلی جهت ارتقاء ارائه کند تا بدین طریق شرکت بیمه ایران بتواند در این محیط پرتلاطم و پراز رقیب به حیات خود ادامه دهند و خود را پیشاپیش برای تغییرات آتی آماده سازند در نهایت مسئله اصلی پژوهش عبارت است از :

پیامد های خصوصی سازی صنعت بیمه بر ساختار شرکت بیمه ایران کدامند؟