هچ و گاردنر مؤلفه­ های هوش اجتماعی را بدین گونه مطرح کرده ­اند:

 

۱- سازماندهی گروه: این مهارت که برای رهبران ضروری است، به دست گرفتن ابتکار عمل و هماهنگ ساختن تلاش­ های گروهی از مردم است. این استعداد در کارگردانان یا تهیه­کنندگان برنامه ­های نمایشی، درجه­داران ارتش، رهبران کارآمد هر نوع سازمان و واحد مشاهده می­ شود.

 

۲- ارائه راه حل: استعداد میانجی­گری، اجتناب از تعارض یا حل تعارض­هایی که سر بر آورده­اند. افرادی که این توانایی را دارند در انجام گرفتن معاملات و همچنین بر داوری کردن یا وساطت در مشاجرات توانایی زیادی دارند.

 

۳- ارتباط فردی: این استعداد وارد شدن در رویارویی با دیگران و یا شناخت و پاسخ دادن مناسب به احساسات و علایق مردم را آسان­تر می­سازد که هنر برقراری ارتباط نامیده می­ شود.

 

۴- تجزیه و تحلیل اجتماعی: به معنای توانایی دریافت احساسات، انگیزش­ها و علایق دیگران و داشتن درکی عمیق از آن ‌می‌باشد. این آگاهی نسبت به احساسات دیگران باعث می­ شود که آنان با سهولت با دیگران صمیمی و مرتبط شوند. در بهترین حالت فرد با این توانایی، درمانگر یا مشاوری توانا می­ شود (اسلوب، ۱۳۸۹: ۲۲-۲۴).

 

۴٫ هوش اجتماعی از دیدگاه آلبرشت

 

به نظر آلبرشت برای فهم هوش اجتماعی مرحله اول این است که آن را در متن طبقات هوش چندگانه گاردنر قرار دهیم. از نظر گاردنر هوش به چند نوع تقسیم می­ شود: هوش زبانی یا کلامی^[۶۰]، هوش موسیقیایی^[۶۱]، هوش منطق ریاضی^[۶۲]، هوش فضایی^[۶۳]، هوش بدنی- جنبشی^[۶۴]، هوش بین فردی و هوش درون فردی و هوش طبیعت گرایانه^[۶۵]. اما آلبرشت هوش­های چندگانه گاردنر را دوباره­چینی کرده و این طبقات را مطابق جدول (۲-۱) معرفی نمود:

 

هوش­های چندگانه آلبرشت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

طبقه توصیف هوش انتزاعی دلیل و برهان نمادی هوش اجتماعی سازگاری با دیگران هوش عملی تسلط داشتن بر انجام کار­ها هوش هیجانی خودآگاهی و مدیریت خود هوش زیبایی شناختی فهم تصویر، طرح، موسیقی، هنر و ادبیات هوش حرکتی مهارت­ های جسمانی مثل ورزش، رقصیدن و …

منبع: آلبرشت، ۲۰۰۵: ۴

 

در حقیقت این شش هوش اساسی مانند شش وجه یک مکعب هستند. هر یک موقعیتی دارند و هر گوشه با دیگر زوایا تشکیل یک کل می­ دهند. ‌می‌توان به هر یک از شش بعد کلیدی به عنوان یک حادثه یادگیری در خود نگاه کرد. نتایج تحقیقات نشان می­دهد که مبنای هر یک از شش هوش در زندگی شکل ‌می‌گیرد. مطمئناً انسان تازه متولد شده ترکیب بسیار قوی و خوبی را از این شش هوش خواهد داشت. امّا آیا بزرگسالان می ­توانند در این ابعاد به رضایت دست یابند؟ درباره این موضوع اطلاعات خیلی کمی وجود دارد. هوش اجتماعی توانایی سازگاری داشتن با دیگران و درک آن­ها است تا با فرد تشریک مساعی داشته باشند. آلبرشت با توجه به یافته ­های محققان علوم اجتماعی همچون گاردنر و گلمن، پنج حوزه کلیدی را به عنوان یک چارچوب توصیفی برای هوش اجتماعی پیشنهاد می­دهد در جدول(۲-۲) به توصیف آن ها پرداخته شده است:

 

مدل نظری هوش اجتماعی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

قلمرو مهارت توصیف آگاهی از موقعیت توانایی خواندن موقعیت­ها، فهم زمینه اجتماعی که بر روی رفتار تأثیر می­ گذارد، و انتخاب استراتژی­ های رفتاری که اغلب تمایل به موفقیت دارند. شخصیت همچنین معروف به طرز رفتار، شخصیت احساسی بیرونی خود که دیگران دریافت ‌می‌کنند: اعتماد، عزت نفس و ارزش خود. اصالت متناقض یا غیر موثق، اصالت (صحت) روشی است برای رفتار کردن تا ادراکی به وجود آید که فرد با خودش و دیگران به یک اندازه صادق و درستکار است. وضوح توانایی فرد تا خود را به وضوح اظهار کند، زبان را به طور مؤثر به کار گیرد، مفاهیم را به وضوح بیان کند و عقاید دیگران را ترغیب کند. همدلی بیشتر از یک احساس درونی خویشاوندی یا قدردانی به خاطر تجارب دیگران، همدلی در این زمینه توانایی ایجاد احساس مرتبط با دیگران و درک آن ها را نشان می­دهد، و دعوت آن ها برای اینکه بیشتر از اینکه علیه تو حرکت کنند به سوی تو گام بردارند.

منبع: آلبرشت، ۲۰۰۵: ۶

 

۵٫ هوش اجتماعی از دیدگاه سیلورا، مارتین یوسن و داهل

 

سیلورا، مارتین یوسن و داهل (۲۰۰۱) مؤلفه­ های هوش اجتماعی را شامل: ۱- پردازش اطلاعات اجتماعی، ۲- آگاهی­ های اجتماعی و ۳- مهارت­ های اجتماعی و می­دانند (عصاری، ۱۳۹۱: ۳۴-۳۵). در ذیل به معرفی آن ها پرداخته می­ شود:

 

۱- پردازش اطلاعات اجتماعی

 

پردازش اطلاعات اجتماعی یعنی آگاهی و پذیرش شرایط اجتماعی، تعریف و تعیین اهداف، جستجوی بازخورد و راه حل­های اجتماعی، گرفتن تصمیمات بهینه در حالی که در همان زمان اثربخشی آن مشاهده می­ شود (فریبورگ^[۶۶] و دیگران، ۲۰۰۵: ۳۴ و جنی^[۶۷]، ۲۰۰۶: ۳۰۸). پردازش اطلاعات اجتماعی، به توانایی فهم و پیش‌بینی رفتار­ها و احساسات دیگران اطلاق می­ شود (اسلوب، ۱۳۸۹: ۹۴). این خرده مقیاس بر توانایی درک و فهم و پیش ­بینی رفتار و احساسات دیگران تأکید می­ کند و توانایی برای فهم پیام­های کلامی و غیر کلامی در روابط انسانی، درک پیام­های پنهانی و همچنین پیام­های آشکار را مورد سنجش قرار می­دهد. پردازش اطلاعات راهی برای پیوند منفعلانه در ارتباط است. افرادی که اطلاعات را صرفاً پردازش ‌می‌کنند فعالانه در پی آن نمی­گردند، امّا وقتی با آن مواجهه شدند آن را به کار می­ گیرند، حتّی اگر این مواجهه تصادفی باشد (گلمن، به نقل از بلوچ، ۱۳۷۹).

 

۲- آگاهی‌های اجتماعی:

• 

 

• سوال ششم: آیا میان نتایج سنجش ریسک شرکت‌های خودرویی و محصولات شیمیایی، با معیار تسلط تصادفی و نیم واریانس ارتباط معناداری وجود دارد؟

 

۱-۶- نوع پژوهش

 

این پژوهش از نقطه نظر بررسی داده ها از نوع پس- رویدادی می‌باشد. بر اساس اهداف پژوهش، این پژوهش از نوع کاربردی است. از نظر روش این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است.

 

۱-۶-۱- قلمرو موضوعی پژوهش

 

قلمرو موضوعی این پژوهش سنجش ریسک و رتبه بندی شرکت‌های صنعت خودرویی و شیمیایی با بهره گرفتن از معیار تسلط تصادفی و مقایسه با انحراف معیار، انحراف معیار نامطلوب و نیم واریانس می‌باشد.

 

۱-۶-۲- قلمرو مکانی پژوهش

 

قلمرو مکانی این پژوهش شرکت‌های صنایع خودرویی و شیمیایی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که قبل از سال ۱۳۹۳ فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.

 

۱-۶-۳- قلمرو زمانی پژوهش

 

قلمرو زمانی این پژوهش از ابتدای سال ۱۳۹۳ تا انتهای اسفند ۱۳۹۳ در نظر گرفته شده است. به عبارت دقیق تر در این پژوهش اقدام به مشاهده و بررسی ریسک هفتگی شرکت های زیر گروه صنعت خودرویی و زیر‌گروه محصولات شیمیایی در ۵۲ هفته سال شده که از فروردین ماه سال ۱۳۹۳ شروع می شود و به اسفند ماه سال ۱۳۹۳ ختم می شود.

 

۱-۷- نوآوری پژوهش

 

نظریه ی برتری تصادفی به عنوان یکی از نظریه های مطرح در حوزه ی اقتصاد مالی، اخیراًً توجه بسیاری را در حوزه مطالعات تجربی به خود جلب ‌کرده‌است. در واقع برتری تصادفی شکلی از اولویت‌بندی تصادفی است که در نظریه تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار گرفته و به موقعیت‌هایی اشاره دارد که بر اساس آن یک سبد سرمایه گذاری (با یک توزیع احتمال نتایج مورد انتطار) می‌تواند بر سبد سرمایه‌گذاری دیگر بر مبنای ترجیح‌های مربوط به نتایج، برتری داشته باشد. در اغلب منابع و کتب مربوط به اقتصاد مالی به مفهوم برتری تصادفی از منظر یک نظریه ی رفتاری در حوزه ی مالی پرداخته شده است. در همین حال مطالعات تجربی اندکی در زمینه‌ی کارکرد‌های این نظریه در حوزه مالی انجام شده است.

همچنین پژوهش‌هایی در زمینه ی سنجش ریسک با بهره گرفتن از شاخص‌های نظریه سنتی و مدرن پرتفوی انجام گرفته است اما تا به حال در ایران برای سنجش ریسک با بهره گرفتن از معیار تسلط تصادفی در یک صنعت و زیر گروه خاص از شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، تحقیقی انجام نشده است. تسلط تصادفی به دلیل نداشتن مفروضات خاصی مثل نرمال بودن توزیع که به عنوان محدودیت در سایر نسبت‌ها شناخته می شود، نسبت به سایر معیارها می‌تواند معیار مفیدی در سنجش ریسک تلقی شود. نوآوری دیگر این پژوهش مقایسه نتایج حاصله از معیار تسلط تصادفی با انحراف معیار، انحراف معیار نامطلوب و نیم واریانس به عنوان معیارهای متداول سنجش ریسک می‌باشد.

 

۱-۸- استفاده کنندگان از نتایج پژوهش

 

نتایج این پژوهش می‌تواند مورد استفاده اشخاص حقیقی و حقوقی زیر قرار گیرد:

 

نتایج این پژوهش در مرحله اول می‌تواند برای شرکت‌های زیر گروه خودرویی و شرکت‌های محصولات شیمیایی بورس اوراق بهادار که جمعاً حدود پنجاه شرکت هستند حائز اهمیت باشد. این نتایج می‌تواند از دیدگاه شرکت‌های بورسی معیاری برای سنجش ریسک خود نسبت به سایر شرکت‌های هم گروه خود مورد استفاده قرار گیرد و به عنوان یک ساز و کار باز‌خوردی و کنترلی عمل کند و برای تغییر استراتژی‌های شرکت مورد استفاده قرار گیرد. از طرف دیگر این نتایج برای شرکت‌ها به عنوان معیاری برای سنجش ریسک و نحوه عملکرد مدیران شرکت‌ها قابل استفاده است و به واسطه نتایج حاصله از ارزیابی می‌توانند به ارزیابی نحوه مدیریت و کارایی شرکت بپردازند.

 

قشر دیگری که از عناصر اصلی بازار سرمایه می‌باشند و می‌توانند از نتایج این پژوهش منتفع شوند سرمایه‌گذاران هستند که با مطلع بودن از میزان ریسک شرکت‌های صنعت خودرو و صنایع شیمیایی و ایجاد شفافیت در بین شرکت‌ها از یک سو با اطمینان خاطر بیشتری دست به انتخاب می‌زنند و از سوی دیگر به سرمایه‌گذاری تشویق می‌شوند و به صورت کلی می‌توان بیان کرد که نتایج این پژوهش راهنمایی برای سرمایه‌گذاران است.

 

فعالان بازار سرمایه و دانشجویان علوم مالی جهت آشنایی بیشتر با معیار تسلط تصادفی و به کارگیری آن در تحقیقات و مطالعات آتی خود.

 

۱-۹- تعاریف نظری واژگان کلیدی

 

ریسک: ریسک یک دارایی عبارت است از تغییر احتمالی بازده آتی ناشی از آن دارایی و به عبارتی ریسک میزان اختلاف میان بازده واقعی سرمایه‌گذاری با بازده مورد انتظار می‌باشد(گرونینگ،۱۹۹۹).

 

تسلط تصادفی

 

معیار تسلط تصادفی یک مدل جامع برای انتخاب در شرایط عدم اطمینان است که مطلوبیت مورد‌انتظار را حداکثر می‌کند. این معیار تابع چگالی را برای نشان دادن ویژگی‌های یک توزیع مورد استفاده قرار می‌دهد. در مقایسه دو گزینه سرمایه‌گذاری در یک زمان، تسلط تصادفی وجود گزینه که احتمال دارد پاداش بیشتری را داشته باشد تعیین می‌کند. در این رویه هر پرتفویی که توسط پرتفوی دیگر تحت تسلط قرار گیرد از منطقه موجه خارج می شود. این روند ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که مرز کارایی پرتفوی‌هایی که تحت تسلط قرار گرفته اند شکل گیرد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).

 

بورس اوراق بهادار تهران^[۱]

 

بورس اوراق بهادار تهران در بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶ بر پایه قانون مصوب اردیبهشت ‌ماه ۱۳۴۵ تأسیس شد. اما ریشه‌های ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران به سال ۱۳۱۵ بازمی‌گردد. در این سال یک کارشناس بلژیکی به نام ران لوترفلد به همراه یک کارشناس هلندی، به درخواست دولت وقت ایران، درباره تشکیل بورس اوراق بهادار مطالعاتی نمودند و طرح تأسیس و اساسنامه آن را تنظیم کردند. در همان سال‌ها یک گروه کارشناسی در بانک ملی نیز به مطالعه موضوع پرداختند و در سال ۱۳۱۷ گزارش کاملی درباره جزئیات مربوط به تشکیل بورس اوراق بهادار تهیه کردند. اما آغاز جنگ جهانی دوم فرصت ادامه‌ فعالیت را از کارشناسان گرفت. از سرگیری مطالعات در این زمینه به فرصت مناسب‌تری نیاز داشت که این فرصت پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و حاکم شدن آرامش نسبی بر ایران برای اتاق بازرگانی،اتاق صنایع و معادن،بانک مرکزی و وزارت بازرگانی ایجاد شد تا چند سالی را به بررسی پیرامون این بازار و شرایط ایران برای تشکیل آن بپردازند.

 

نیم وایانس

 

بیشترین سهم در انجام تجارت الکترونیکی از نوع B2C را خرده فروشی تشکیل می‌دهد. این نوع تجارت با گسترش وب به سرعت افزایش پیدا کرد و اکنون به راحتی می توان انواع و اقسام کالاها از شیرینی گرفته تا اتومبیل و نرم افزارهای کامپیوتری را از طریق اینترنت خریداری کرد. B2C از حدود ۵ سال پیش با راه اندازی سایت هایی چون amazon و CDNOW آغاز شد. Jeff Bezor مؤسس شرکت amazon، سایت خود را فقط برای فروش کتاب از طریق اینترنت راه اندازی کرد و این ایده ساده مقدمه ای بود برای یک تحول جهانی (سرمد سهیدی، ۱۳۸۶).

 

در تجارت الکترونیکی B2C در یک طرف معامله، تولید کننده (فروشنده) محصول و در طرف دیگر، خریدار (مصرف کننده نهایی) قرار دارد. موفقیت در این مدل وابسته به تجربیاتی است که به مشتری ارائه می‌گردد . باید به مشتری سرویس های ارائه گردد که در مدل سنتی به آن ها خود خو گرفته است و شرایط مشابه را به وجود آورد. شرکت هایی نظیر amazon و REI روی شهرت خود محیط نیرومند online را تدارک دیده اند که بتوانند رضایت بی چون و چرای مشتری را جلب نمایند. شکل دیگر تجربیات Online مشتری این است که رابطه تصویری با مشتری به درستی انتخاب گردد. متن و گرافیکی که مشتری باید با آن به جای فروشنده تبادل نظر کند باید خوب طراحی شده باشد (دژپسند، بی تا).

 

پس از هک شدن بسیاری از وب سایت های خرده فروشان اینترنتی مانند Creditcards و egghead و … بسیاری از مشتریان نسبت به دزدیده شدن اطلاعات شخصی شان توسط هکرها بسیار حساس شده اند، که این امر باعث کاهش معاملات الکترونیکی در مقاطع و فواصل زمانی زیادی شده، اما معاملات را به نقطه صفر نرسانده است و مردم هنوز از فروشگاه های Online استفاده می‌کنند.

 

هم اکنون این روش در کشور ما موجود است و مورد استفاده قرار می‌گیرد و در این روش خریدار به طور مستقیم با توزیع کننده از طریق اینترنت وارد معامله می شود. هم اکنون سازمانی هایی مانند شهروند چنین خدماتی را ارائه می‌کنند، اما این خدمات هنوز به صورت عامله در میان ما جا نیفتاده است. حتی میان کاربران حرفه ای اینترنت در ایران استفاده از این خدمات کمتر مرسوم است (منبع پیشین).

 

تجارت الکترونیک مشتری با مشتری^[۱۴]

 

در این مدل تجارت الکترونیکی، مزایده ها و مناقصه های کالال از طریق اینترنت انجام می‌گیرد. مدل C2C شبیه نیازمندی‌های طبقه بندی شده یک روزنامه و یا شبیه به یک دکه در بازار دست دوم یا سمساری است. ایده اصلی این مدل این است که مصرف کنندگان با یکدیگر بدون واسطه به خرید و فروش بپردازد. ebey غول حراجی Online بزرگ ترین نمونه اولیه مدل C2C می‌باشد. ebey خود چیزی نمی فروشد و به عنوان واسطی بین خریداران و فروشندگان به ارائه محصولاتتی در حراجی Online عمل می‌کند. به عنوان مثال ebay اجازه می‌دهد فروشنده قیمت اولیه خود را در حراجی قرار دهد و سپس شرکت کنندگان در حراج قبل از اتمام مدت باید روی کالای به حراج گذاشته شده اظهار نظر کنند. سایت های اینترنتی دیگر نظیر Autobytel و Carsmart نمونه هایی از مدل C2C می‌باشد (صادقی نشاط، ۱۳۷۹).

 

به دلیل ناچیز بودن هزینه تبلیغات در اینترنت استفاده از مدل C2C توسط کاربران اینترنتی جهت فروش کالاهای مورد نظر خود توجه قرار گرفته است.

 

منابع حقوقی قراردادها و تعهدات سنتی و الکترونیک

 

رشد تجارت الکترونیک با طرح مسائل متعدد در زمینه قواعد حاکم بر قراردادها، صلاحیت­های فراملی، انتخاب قانون حاکم، ادله اثبات دعوی و غیره همراه بوده است. باید روشن گردد که قرارداد الکترونیکی از چه اعتبار و جایگاهیدر قلمرو قراردادها برخوردار است، زمان و مکان انعقاد قرارداد کدام است. در صورت بروز اختلاف میان طرفین قرار داد، کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی دارد و چه قانونی بر سرنوشت دعوی حاکم خواهد شد؟ و صدها پرسش دیگری که ‌پاسخ‌گویی‌ به آن در نظام­های حقوقی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.این مهم سازمان­هایی بین‌المللی، منطقه­ای و نهادهای واضع استاندارد و کشورهای مختلف را بر آن داشته که به وضع و پیش ­بینی ضوابط در این زمینه بپردازند. تجارت الکترونیکی در حقوق کشور ما بسان بسیاری از کشورهای دیگر در مراحل ابتدایی تکوین خود قرار دارد و سیستم قانونی ما از پذیرش ، تحلیل و جایگزینی آن ناگزیر است در این میان شایسته است که از تجارب دیگر کشورها و نیز الگوهایی که نهادهای بین‌المللی در این زمینه ارائه کرده‌اند بهره بگیریم. هنگامی که سخن از منابع حقوق به میان می­آیدهدف معرفی همین تجارب و الگوهاست (سرمد سهیدی، ۱۳۸۶).

 

منابع حقوقی تجارت الکترونیکی را در سه محور زیر ‌می‌توان معرفی و بررسی کرد: الف) قواعد سازمان­ های بین‌المللی؛ ب) قواعد سازمان­ های واضع استاندارد، ج) قوانین داخلی کشورها.

 

آنسیترال^[۱۵]

 

کمیسیون سازمان ملل در خصوص تجارت بین الملل در سال ۱۹۶۶ با هدف یکنواخت نمودن حقوق تجارت بین‌المللی به وجود آمد. بخشی از فعالیت­های این سازمان به توسعه قوانین نمونه و اسناد استاندارد جهت تسهیل روابط تجاری بین‌المللی اختصاص دارد. قانون نمونه برای داوری تجاری بین‌المللی، قواعد داوری آنسیترال، قانون نمونه در انتقال اعتبار بین‌المللی و کنوانسیون دین ‌در مورد بیع بین‌المللی کالا در شمار مهمترین قوانین نمونه آنسیترال قرار دارند. در سال ۱۹۹۶ گروه کاری آنسیترال در خصوص تجارت الکترونیک مبادرت به ارائه یک قانون نمونه در این زمینه کرد که در بردارنده قواعدی راجع به تجارت الکترونیکی بود و سعی داشت قواعد حقوقی را با فن آوری­های نوین سازگار نماید. این کار گروه کاری در سال ۲۰۰۱، فعالیت خود را با ارائه قانون نمونه امضاء الکترونیکی ادامه داد و اکنون در صدد است تا کنوانسیون بیع بین‌المللی کالاها را به منظور هماهنگ نمودن آن با طیف وسیعی از قراردادهای الکترونیکی و قراردادهای راجع به بیع اموال غیر مادی اصلاح نماید (دژپسند، بی تا).

• 

 

• • برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت

  

 

• • برنامه ریزی بلند مدت غلتان

 

• • برنامه ریزی ^[۱۱۶]SBU ها

 

• برنامه ریزی استراتژیک در سطح شرکت^[۱۱۷]

منبع: علی احمدی علرضا، فتح الله مهدی، تاج الدین مهدی، نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، انتشارات تولید دانش، چاپ یازدهم، ۱۳۸۲

 

نمایشگر ۲٫۵ دوره ی فراصنعتی ویژگی ها و گرایش های آن

 

 

 

 

 

دوره ی فراصنعتی شروع از سال های ۱۹۵۰ ویژگی ها و مشخصات دوره:

 

• • محیط پویا و پر تغییر

 

• • طرح پیچیدگی به عنوان مسئله غالب

 

• • شکل گیری چالش های جدید و غیر منتظره

 

• • شدت یافتن مسائل و موانع بیرونی از قبیل موانع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

 

• • تشدید میزان رقابتی بودن بازار ها

 

• تمرکز برآگاهی، دانش و اطلاعات

ویژگی ها و مشخصات دوره:

 

• • محیط پویا و پر تغییر

 

• • طرح پیچیدگی به عنوان مسئله غالب

 

• • شکل گیری چالش های جدید و غیر منتظره

 

• • شدت یافتن مسائل و موانع بیرونی از قبیل موانع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

 

• • تشدید میزان رقابتی بودن بازار ها

 

• تمرکز برآگاهی، دانش و اطلاعات

گرایش ها و روش های متداول برنامه ریزی:

 

• • گرایش تعاملی و برنامه ریزی به عنوان مبنایی برای یادگیری سازمان شکل گرفت.

 

• • برنامه ریزی مشارکتی و تعاملی

 

• • مدیریت استراتژیک

 

• • بصیرت و تفکر استراتژیک

 

• • دیدگاه تلفیقی برنامه ریزی و بصیرت استراتژیک

 

• • مدیریت تغییر

 

• • مدیریت دانش

 

• سازمان یادگیرنده

منبع: آنسوف مک دانل، استقرار مدیریت استراتژیک؛ ترجمه عبدالله زندیه، انتشارات سمت، ۱۳۷۷

 

۱٫۶٫۲ گرایش های برنامه ریزی:

 

به دنبال مباحثی که مطرح شد، می توان گفت که ویژگی های زمانی هر یک از دوره های زمانی مختلف، منجر به گرایش های خاص از برنامه ریزی شد که با عناوین ارتجاعی^[۱۱۸]، غیرفعال^[۱۱۹]،فعال^[۱۲۰] ‌و تعاملی^[۱۲۱] موسومند.گرایش مسلط بعضی برنامه ریزان به گذشته است که به آن ارتجاعی گفته می شود. گروهی به زمان حال گرایش دارند که غیر فعال نامیده می شود و برخی به آینده متمایلند که به فعالان معروفند. چهارمین گرایش، گرایش تعاملی است که گذشته، حال و آینده را به عنوان بخش های مجزا، ولی غیر قابل تفکیک یک آشفتگی می بیند که باید برای آن برنامه ریزی کرد. این گرایش به طور مساوی به همه ی این ویژگی ها می پردازد و بر این باور است که بدون در نظر گرفتن این جنبه‌های زمانی، توسعه امکان پذیر نخواهد بود.

 

(علی احمدی، فتح الله، تاج الدین،۱۳۸۴)

 

دسته ی چهارم برنامه ریزان، با توجه به تغییرات و تحولاتی که عوامل درون سازمانی و برون سازمانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، سعی می‌کنند سیستم ها را به گونه ای طراحی کنند که توانمندی یادگیری، انعطاف پذیری و پویای ان ها افزایش یابد. (مینتزبرگ^[۱۲۲]، آلساراند^[۱۲۳]، لمپل^[۱۲۴]،۱۳۸۴)

 

۲٫۶٫۲ فرایند پایه ی برنامه ریزی استراتژیک^[۱۲۵] :

 

این فرایند معمولا توسط سازمان هایی که بسیار کوچک باشند و یا این که در زمینه ی برنامه ریزی استراتژیک پیش از این فعالیت زیادی نداشته اند. این فرایند شامل موارد زیر است:

 

شناسایی مقاصد: این بیانیه، فلسفه وجودی سازمان را تشریح می‌کند. بیانیه باید آن دسته از احتیاجاتی را که سازمان قصد برطرف کردن آن را در جامعه دارد بیان کند. معمولا نوع جامعه ی مورد نظر نیز باید بیان گردد.

 

انتخاب اهداف متناسب با مأموریت‌ سازمان: اهداف^[۱۲۶] بیانه ی کلی ‌در مورد احتیاجات وخواسته های سازمان جهت رسیدن به مقاصد یا مأموریت‌ می‌باشد و به موضوع های عمده ی پیش روی سازمان اشاره دارد. اهداف کمی^[۱۲۷] نیز باید به طور گسترده بیان شوند تا افراد بتوانند ‌در مورد برآورده شدن اهداف اظهار نظر نمایند.

 

شناسایی برنامه های اجرایی برای هر برنامه: طرح های اجرایی فعالیت هایی هستند که برای اطمینان از پیاده سازی استراتژی به اجرا در می‌آیند.

 

نظارت مستمر^[۱۲۸] و بهنگام کردن طرح:طرح ریزان در این گام معمولا میزان دستیابی به اهداف ونحوه ی پیاده شدن برنامه های اجرایی را منعکس می کند. ( اعرابی،پارساییان،۱۳۷۹)

 

۳٫۶٫۲ رویکرد مبتنی بر ارزش افزوده^[۱۲۹]:

 

برنامه ریزی بر مبنای ارزش افزوده، رویکرد جدیدی در برنامه ریزی استراتژیک می‌باشد. در این رویکرد به میزان تاثیر تصمیم های استراتژیک بر ایجاد ارزش افزوده تأکید می شود. برنامه ریزی بر این مبنا می‌تواند یک ایده بسیار مهمی در برنامه ریزی استراتژیک تلقی شود.اصول سوددهی در این رویکرد متمرکز بر تامین ارزش افزوده برای سهام داران شرکت می‌باشد. (علی احمدی،فتح الله، تاج الدین ۱۳۸۴)

 

۴٫۶٫۲ رویکرد برنامه ریزی ‌بر مبنای‌ ارزش های مدیریتی^[۱۳۰]:

 

یکی از جدیدترین رویکرد های مدیریت، برنامه ریزی بر مبنای ارزش ها و اجرای آن هاست. بلانچارد^[۱۳۱] و اوکانر^[۱۳۲] که از صاحب نظران علم مدیریت هستند، با ارائه ی مفهومی جدید در مدیریت به عنوان” مدیریت از راه ارزش ها” افق جدیدی را برای حل مشکلات سازمانی بر روی مدیران گشودند. پیروی از رفتار سازمان ارزش مدار، نه به عنوان یک گزینه ی جذاب، بلکه به عنوان یک ضرورت برای بقای سازمان توصیه شده است. پیام این رویکرد این است که هر چه محیط رقابتی تر و متلاطم تر می شود، سازمان به انسجام درونی، تفاهم و اعتماد

 

1. 1. Henry Mintzenberg ↑

 

1. 1. Bruce Ahlstrand ↑

 

1. 1. Joseph Lampel ↑

 

1. 1. Plan ↑

 

1. 1. Pattern ↑

 

1. 1. Intended Strategy ↑

 

1. 1. Realized Strategy ↑

 

1. 1. Emergency strategy ↑

 

1. 1. Position ↑

 

1. 1. Michael E. Porter ↑

 

1. 1. Prespective ↑

 

1. 1. Harison ↑

 

1. 1. Ploy ↑

 

1. 1. Specific Enviroment ↑

 

1. 1. Robbins ↑

 

1. 1. S=Strenght ↑

 

1. 1. W= Weakness ↑

 

1. 1. O=Opportunity ↑

 

1. 1. T=Threats ↑

 

1. 1. Fred R. David ↑

 

1. 1. Merton(1992) ↑

 

1. 1. Levine (1993, 1997, 2004) ↑

 

1. 1. Skipper(1998) ↑

 

1. 1. Cummins(1973) ↑

 

1. 1. Mary Parker Follet ↑

 

1. 1. Luter Gulic ↑

 

1. 1. Danley ↑

 

1. 1. Cost ↑

 

1. 1. Albeniz ↑

 

1. 1. Stephan Robinz ↑

 

1. 1. Daivid De. Cenzo ↑

 

1. 1. Simon ↑

 

1. 1. Robert Kreitner ↑

 

1. 1. Henry R. Towne ↑

 

 

– تقویت همکاری های اقتصادی تجاری بین‌المللی و مشارکت روز افزون کشورها در نظام اقتصادی جهان، موجب ثبات سیاسی در سطح بین الملل می‌گردد.

 

– همکاری و رقابت اقتصادی، تجاری و فناوری وجه غالب روابط بین الملل را تشکیل خواهد داد.

 

این ویژگی ها در کنار سایر عوامل که پایه های اصلی اقتصاد جهان در قرن حاضر را تشکیل می‌دهند، هر کشوری را که تعامل با جهان را بر انزوا ترجیح می‌دهد ناگزیر می‌سازد تا برای بقا و توسعه خود بیش از گذشته اقتصاد ملی خود را جهت تعامل با چنین نظام رقابتی آماده ساخته و از فرصت های نهفته در آن حداکثر استفاده را بنماید. ^[۱۱]

 

بند دوم: فرایند الحاق به سازمان جهانی تجارت

 

گذشته از کشورهای عضو ناظر در سازمان جهانی تجارت که باید متعاقباً درخواست عضویت کامل خود را تسلیم کنند، اعضای سازمان جهانی تجارت که از عضویت کامل در این سازمان برخوردارند به دو دسته اعضای اولیه و اعضای ملحق شده تقسیم می‌شوند. اعضای اولیه همان طرف های متعاهد گات تا پایان سال ۱۹۹۴ و اتحادیه اروپا هستند که در مهلت دوساله پس از تأسيس سازمان جهانی تجارت که موافقت نامه آن برای پذیرش مفتوح بوده است به عضویت این سازمان در آمده اند. شمار اعضای اولیه به ۱۲۸ عضو بالغ می‌گردد. دیگر کشورها و یا قلمروهای مجزا و خود مختار گمرکی نیز برای عضویت باید فرایند الحاق را مطابق با ماده ۱۲ موافقت نامه تأسيس سازمان جهانی تجارت طی کنند.^[۱۲]

 

فرایند الحاق به سازمان جهانی تجارت با دیگر سازمان های بین‌المللی که غالباً از یک روند خودکار الحاق بهره مندند به کلی متفاوت است. طبق ماده ۱۲ موافقت نامه تأسيس سازمان جهانی تجارت، الحاق یک کشور ‌به این سازمان بر اساس شرایط مورد توافق سازمان با آن کشور انجام می شود. ‌بنابرین‏ فرایند الحاق به سازمان جهانی تجارت اساساً یک فرایند مذاکره است. این امر الحاق بدین سازمان را به روندی پیچیده، زمان بر و دشوار بدل می‌سازد.

 

این کار طی مذاکراتی صورت می‌گیرد که در آن ها کشورهای متقاضی الحاق باید بپذیرند اقداماتی را جهت مطابقت قوانین ملی خود با مقررات موافقت نامه های چند جانبه سازمان به عمل آورند. علاوه بر این لازم است تعهداتی را برای کاهش تعرفه ها و اصلاح مقررات خود به عهده بگیرند تا دسترسی بیشتری را برای کالاها و خدمات خارجی فراهم نمایند.^[۱۳]

 

مراحل الحاق به سازمان جهانی تجارت شامل درخواست عضویت و تشکیل گروه کاری، بررسی تجارت خارجی کشور متقاضی الحاق (مرحله حقیقت یابی)، مذاکرات دوجانبه (مرحله مذاکرات دسترسی به بازار) جهت تهیه جدول امتیازات و تعهدات مربوط به گات ۱۹۹۴ همچنین جدول تعهدات ویژه مربوط به موافقت نامه عمومی تجارت خدمات برای آن کشور و نهایتاًً توافق ‌در مورد گزارش گروه کاری، سند تصمیم ‌در مورد الحاق و پروتکلی (مقاوله نامه ای) که شرایط الحاق را معین می‌سازد می‌باشد. پروتکل الحاق ۳۰ روز پس از پذیرش کشور متقاضی الحاق (پس از امضا و ابلاغ تصویب پارلمان آن کشور) لازم الاجرا می‌گردد. پس از مرور بر کلیات سازمان جهانی تجارت، در این بخش به شکل دقیق تر و عمیق تری به بررسی مقررات این سازمان در حوزه تجارت خدمات که در گاتس آمده است می پردازیم. این مقررات برای همه اعضا لازم الاجراست و هیچ عضوی نمی تواند به بهانه آن که در یک بخش خدماتی به تعهدات خاص تن در نداده است از اجرای تعهدات خود ذیل گاتس در آن بخش خدماتی سرباز زده اند.

 

بند سوم: مقررات سازمان جهانی تجارت در حوزه تجارت خدمات

 

خدمات در سال های اخیر به پویاترین بخش تجارت بین‌المللی مبدل شده است. تجارت خدمات از سال ۱۹۸۰ به بعد به طور متوسط سریع تر از تجارت کالا رشد ‌کرده‌است. بر خلاف تصور عموم، کشورهای در حال توسعه در تحقق این رشد نقش زیادی داشتند. بر اساس برآوردی که از آمار بانک جهانی^[۱۴] صورت گرفته است طی سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۳ میانگین رشد صادرات خدمات کشورهای توسعه یافته ۹/۶ درصد بوده در حالی که این رقم برای کشورهای در حال توسعه ۱/۸ درصد بوده است. کل تجارت خدمات در پایان سال ۲۰۰۳ رقمی در حدود ۸/۱ تریلیون دلار نشان می‌دهد. با این ترتیب، با توجه به تداوم رشد تجارت خدمات، نیاز به قوانین یکپارچه بین‌المللی در این حوزه بیش از گذشته آشکار شد.

 

گاتس اولین موافقت نامه چند جانبه تجاری است که تجارت خدمات را پوشش می‌دهد. این موافقت نامه یکی از بزرگترین دستاوردهای مذاکرات تجاری دور اروگوئه، تلقی می شود. این اتفاق در حدود نیم قرن بعد از اجرایی شدن گات در سال ۱۹۴۷، که به نوعی همتای گاتس محسوب می شود روی داد.

 

مبحث دوم: موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت

 

طی هفته دوم ماه آوریل نمایندگان یکصد و بیست و چهار کشور در مراکش گرد هم آمدند تا اسناد موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت (گات)، مربوط به دور اروگوئه را که بزرگترین موافقنامه اقتصادی –بازرگانی تاریخ به شمار می رود را امضاء کنند. بر پایه این موافقتنامه متعاقباً تشکیلاتی تحت عنوان سازمان تجارت جهانی به وجود می‌آید که جایگزین مرکز تجارت بین‌المللی فعلی در ژنو خواهد گردید. این سازمان بر حسن اجرای مفاد موافقتنامه توسط کشورهای عضو خواهد بود. در حالی که اعضای اولیه این موافقتنامه تنها بیست و سه کشور و اکثراً صنعتی بودند، در حال حاضر تعداد ممالک عضو به بیش از پنج برابر افزایش یافته و تعداد کشورهای جهان سوم خیلی بیشتر از کشورهای صنعتی است. در عین حال اغلب کشورهای در حال توسعه عضو و یا آن دسته از کشورها که هنوز تصمیم به قبول عضویت را نگرفته اند با نگرانی مسائل مربوط به گات را دنبال می‌کنند. از آنجا که در هر حال قبول و یا عدم قبول عضویت برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت زیادی خواهد بود، لازم است که در این ارتباط کار مطالعاتی فشرده ای صورت پذیرد و تأثیرات هر گونه تصمیمی بر روی هر یک از بخش های اقتصادی و ‌گروه‌های کالایی مورد بررسی و ارزیابی کارشناسانه قرار گیرد.^[۱۵]

 

با پایان جنگ جهانی دوم کشورهای صنعتی غرب به رهبری ایالات متحده امریکا و انگلیس در صدد بر آمدند تا یک نظام بین‌المللی مسلط پولی و بازرگانی به وجود آورند. به همین منظور در سال ۱۹۴۴ در برتون وودز در امریکا کنفرانسی تشکیل دادند که هیئت نمایندگی امریکا به ریاست هاردی دکستر وایت و هیئت نمایندگی انگلیس به ریاست جان مینارد کینز در آن شرکت جسته بودند و اصول سیستم جدید و یا نظم نوینی را طراحی کردند که تا سال ها بعد اهداف و خط مشی های آن در سطح جهانی برقرار ماندند. این اهداف به شرح زیر خلاصه می شود:

 

۱٫ پرهیز از مشکلات اقتصادی دهه ۱۹۳۰٫ در این سال ها به علت سقوط بازارهای بورس نیویورک و لندن و رکود اقتصادی در سطح بین‌المللی، ممالک اروپای غربی و امریکا از یک سو به ایجاد محدودیت های ارزی دست زدند و از طرف دیگر اقدام به رقابت های سخت تجاری و برقراری تعرفه های سنگین گمرکی و محدودیت های وارداتی کردند. این سیاست ها همراه با وضع متشنج نرخ ارزی این کشورها، اوضاع اقتصادی را تدریجاً وخیم تر ساخته و از عوامل مهم بروز جنگ جهانی دوم بوده اند.