آن ها پیشنهاد می‌کنند که افراد از هر نوع سبک مقابله در مواجهه با موقعیت‌ها استفاده کنند. استفاده از سبک مقابله اجتنابی از سبک‌های مقابله هیجان محور با سطح بالایی از استرس و فشار روانی، و استفاده از سبک مقابله حل مسئله از سبک‌های مقابله مسأله‌‌مدار با سطح پایین‌تری از استرس و فشار روانی همراه است.

۲-۲۶- عوامل مؤثر بر انتخاب سبک‌های مقابله

منابع شخصی مقابله، مجموعه پیچیده‌ای از عوامل شناختی، شخصیتی و بازخوردی است که بخشی از توانایی روانی فرد را برای مقابله مهیا می‌‌سازد. منابع شخصی عبارتند از ویژگی‌های زمینه ای نسبتاً پایدار که انتخاب روش‌های ارزیابی و مقابله را تحت تأثیر قرار می‌دهند. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از: تحول من، احساس کارآمدی شخصی، خوش‌بینی، احساس‌یکپارچگی، سبک‌های شناختی، سبک‌های دفاعی و مقابله، و توانایی‌های حل مسئله (موس واسکافر،۱۹۹۳).

۱-شناخت

چگونگی تفکر و تفسیر فرد از رویدادهای محیطی در انتخاب سبک‌های مقابله‌ای نقش دارد. پیروان رویکردهای شناختی انسان را موجودی مختار فرض می‌کنند که با بهره گرفتن از ارزیابی خویش درمورد پیامدهای مسئله، از بین پیامدهای ویژه‌ای که در مسیرش قرار دارند، دست به انتخاب می‌زند.

ارزیابی و راهبردهای مقابله، ‌بر عوامل تنش‌زایی که شخص در معرض آن ها قرار دارد، واکنش نسبت به تهدیدها و چالش‌هایی که این عوامل تنش‌زا با خود به همراه می‌آورند، و چگونگی سازش یافتگی طولانی مدت و کوتاه‌مدت تأثیر می‌گذارد. ‌به این ترتیب، این چارچوب بیانگر آن است که انسان همان طور که می‌تواند از عوامل تنش‌زا تأثیر بپذیرد، توانایی آن را هم دارد که به پیامدهای عوامل تنش‌‌زای موجود در زندگی خود نیز شکل و جهت ببخشد(موس واسکافر، ۱۹۹۳) .

الگوهای ادراکی و پردازش اطلاعات، فرایند یادگیری و سازشی‌ ما را تحت تأثیر قرار داده و آن ها را شکل می‌دهند. در این زمینه می‌توان افراد را به دو دسته تقسیم کرد؛ افرادی که ادراک آنان درمورد یک محرک پیچیده عمیقاً تحت تأثیر زمینه ومحیط است و افرادی که در درک محرک‌های پیچیده از زمینه تأثیر نمی‌پذیرند و خود را عنصری مجزا از محیط در نظر می‌گیرند. اشخاص وابسته به زمینه، بیشتر به محیط اجتماعی خو گرفته‌اند.

از این‌رو، دیگران آن ها را افرادی گرم و معاشرتی می‌دانند. آنان جذب موقعیت‌های اجتماعی می‌شوند؛ مهارت‌های اجتماعی بیشتری دارند؛ و هیجانات و عواطف خود را بیشتر بیان می‌‌کنند. بر عکس افراد گروه دوم ( افراد مستقل از زمینه) نسبت به نیازهای درونی خود حساسیت بیشتری دارند. ارزش‌سازی هر کدام از جهت‌گیری‌‌های مذکور وابسته به ماهیت موقعیتی است که در آن درگیرند.

بینش اشخاص مستقل از زمینه بیش از بقیه، تحلیلی بوده و واجد ساختار است، به همین دلیل در مواجهه با موقعیت‌هایی که مستلزم تجزیه‌و تحلیل منطقی و اتکا به خود است، موفق‌ترند. اشخاص وابسته به زمینه می‌توانند از مهارت‌های اجتماعی خود استفاده کرده و مشکلات بین فردی را به روش‌های مؤثرتری حل کنند.

در عین حال این اشخاص ممکن است برای یافتن راه‌حل مشکلات زندگی خود صرفاً به دنبال راه‌ حل ‌های آشکاری بگردند که در محیط بلافصل ایشان موجود است ( خدایاری فرد و پرند، ۱۳۸۵).

یکی از سبک‌های بارزشناختی، جست‌وجوی اطلاعات توسط شخصی است که در معرض تهدید قرار گرفته است. افرادی که بیشتر به جست‌وجوی اطلاعات می‌پردازند و توجه بیشتری به اطلاعات دارند، برانگیخته‌تر و مضطرب‌تراند و تلاش می‌‌کنند اطلاعات بیشتری در زمینه ماهیت رویداد تنش‌زا کسب کنند.

در مقابل، افرادی که از کسب اطلاعات درمورد رویداد تنش‌زا اجتناب می‌کنند و توجهی به اطلاعات ندارند، سعی می‌کنند حواس خویش را از رویداد تنش‌زا منحرف کرده و آرامش خود را حفظ نمایند( موس واسکافر، ۱۹۹۳).

۲-۲۷-راهبرد های مقابله

اندلرو پارکر^[۱۱۳] (۱۹۹۰) بر اساس پژوهشی به منظور بررسی فرایند مقابله عمومی، افراد را برحسب سه نوع اساسی سبک مقابله متمایز می‌کنند: سبک مقابله مسأله‌‌مدار^[۱۱۴]، سبک مقابله هیجان‌مدار^[۱۱۵] و سبک مقابله اجتنابی^[۱۱۶](کاکابرایی و همکاران، ۱۳۹۰)

راهبرد های مقابله‌ای مسأله‌مدار

این سبک مقابله شیوه هایی را توصیف می‌کند که بر اساس آن فرد اعمالی را که باید برای کاهش یا از بین بردن یک عامل تنیدگی‌زا انجام دهد، برنامه‌ریزی می‌کند. فرد با به کار بستن سبک مقابله مسأله‌مدار از مهارت‌های شناختی برای حل مشکل استفاده می‌کند. بر این اساس راه‌های مقابله با مشکل مستقیماً بررسی ‌می‌شوند و معمولاً با یافتن راه‌حل مناسب برای مشکل رضایت روانشناختی حاصل می‌گردد.

افرادی که از سبک مقابله مسأله‌مدار استفاده می‌کنند در واقع شرایط لازم برای مقابله فعال با موقعیت استرس‌زا در اختیار دارند. این وضعیت تمام توانایی‌های بالقوه فرد را برای مقابله مثبت و حل مسئله فرا می‌خواند و احتمال موفقیت وی را افزایش می‌دهد.

‌بنابرین‏ سبک مقابله مسأله‌مدار از طریق افزایش اعتماد به نفس افراد، مهارت‌های حل مسأله آن ها را بهبود بخشیده و به رضایت بیشتر منجر می‌گردد. ویژگی دیگر افرادی که از سبک مقابله مسأله‌مدار استفاده می‌کنند سطح تنش پایین است.

پایین بودن سطح تنش هیجانی باعث می‌شود که فرد در سایه آرامش روانی بهتر بتواند از مهارت‌های شناختی برای مقابله با مشکل استفاده کند و در نتیجه به رضایت بیشتری دست یابد ( پارلین^[۱۱۷]، ۱۹۸۷؛ نقل از نوری، ۱۳۸۳) . نمونه هایی از رفتارهای مسأله‌مدار عبارتند از:

-جست‌وجوی اطلاعات بیشتر درباره مسأله

– اولویت دادن به گام‌هایی برای مخاطب قرار دادن مسأله (کاکابرایی و همکاران،۱۳۹۰).

– تغییر ساختار مسئله از نظر شناختی

– مقابله رویارویانه ^[۱۱۸]

-جست‌وجوی حمایت اجتماعی^[۱۱۹]

راهبرد حل مسأله با برنامه^[۱۲۰]

-اقدام به عمل نمودن

– راهنمایی گرفتن

-مشورت کردن

مطالعه کردن ( نوری، ۱۳۸۳) .

راهبردهای مقابله‌ای هیجان ‌مدار

راهبردهای مقابله‌ای هیجان‌مدار عبارتند از تنظیم پاسخ هیجانی فرد در برابر مسأله، در صورتی که موقعیت یا رویداد، غیر قابل تغییر باشد و یا فرد چنین تصوری داشته باشد در این حالت از راهبرد هیجان‌مدار استفاده می‌کند .

این سبک از مقابله شیوه هایی را توصیف می‌کند که بر اساس آن، فرد بر خود متمرکز شده و تمام تلاش او متوجه کاهش احساسات ناخوشایند خود می‌باشد. به عبارت دیگر در مقابله های هیجان مدار فرد کار خاصی انجام نمی‌دهد، بلکه فقط سعی می‌کند خود را آرام سازد و ناراحتی خود را کاهشی دهد. زیرا هنگامی که انسان با استرس روبه‌رو می شود، تعادل و آرامش خود را از دست می‌دهد و هنگامی که فرد آرامش و تعادل روانی نداشته باشد، نمی‌تواند به خوبی از عهده برخورد صحیح با مشکلات برآید.

این نوع مقابله به کمک فرد می‌آید تا بتواند ابتدا آرامش و تعادل روانی خود را بازیابد و سپس به مقابله های مسأله‌مدار بپردازد ( نوری، ۱۳۸۳) .