۱-۲- اهداف پژوهش

۱-۲-۱- هدف کلی

هدف کلی این پژوهش بررسی رابطه ی بین نوع ساختار سازمانی ‌با سازگاری دانشجویان در
دانشکده های مهندسی دانشگاه می‌باشد.

۱-۲-۲- اهداف اصلی

۱– بررسی نوع غالب ساختار سازمانی دانشکده های مهندسی دانشگاه شیراز

۲- ارزیابی میزان سازگاری دانشجویان دانشکده های مهندسی دانشگاه شیراز

۳- بررسی رابطه ی بین انواع ساختارهای سازمانی و انواع سازگاری دانشجویان مهندسی دانشگاه شیراز

۱-۲-۳- سوال های پژوهش

۱- نوع غالب ساختار سازمانی دانشکده ی مهندسی دانشگاه شیراز کدام است؟

۲- سازگاری دانشجویان دانشکده ی مهندسی دانشگاه شیراز، به چه میزان است؟

۳- آیا بین انواع ساختارهای سازمانی و انواع سازگاری دانشجویان مهندسی دانشگاه شیراز رابطه ی معناداری وجود دارد؟

۴- آیا انواع ساختار سازمانی پیش‌بینی کننده ی معنادار سازگاری دانشجویان مهندسی می‌باشد؟

۱-۳- تعاریف متغیرها

۱-۳-۱- تعاریف مفهومی متغیرها

۱-۳-۱-۱- ساختار سازمانی

ساختار سازمانی روش و رویه ای است که به وسیله آن فعالیت های سازمان تقسیم، سازماندهی و هماهنگ می‌شوند (رابینز و جاج^[۲۲]، ۲۰۰۹). به علاوه توزیــع قــدرت در سازمان را نشــان می‌دهد و نه تنها یک سازوکار هماهنگی است بلکه فرایندهای سازمانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ساختار سازمانی بر الگوهای روابط درونی سازمان، اختیــارات و ارتباطات دلالت دارد (فردریکسون^[۲۳]، ۱۹۸۶).

سازمان ها ابعاد ساختاری گوناگونی دارند. از جمله ابعاد ساختار اجتماعی سازمان‌ها که در نظریه پردازی های امروزین مدرنی است ها نیز یافت می شود، سه عنصر پیچیدگی، تمرکز و رسمیت است (هچ^[۲۴]، ۱۳۸۷). منظور از پیچیدگی، تعداد کارها یا سیستم‌های فرعی است که در درون یک سازمان انجام می‏ شود یا وجود دارد (دفت، ۱۳۸۷). رسمیت، به حدی که قوائد، مقررات، خط مشی ها و رویه ها در سازمان اعمال می شود، اشاره دارد و تمرکز، پاسخ به سوال “در چه سطحی در سازمان تصمیم گیریمی شود؟” را نشان می‌دهد (هچ، ۱۳۸۷).به طور کلی ساختار سازمانی مشتمل بر ابعاد و عناصری است که بیان کننده ی ویژگی های خاص هر سازمان می‌باشد.

۱-۳-۱-۲- ساختار تواناساز

نوعی از ساختار اجتماعی سازمان های آموزشی است که در ابعاد رسمیت، تمرکز، فرایند و زمینه (جو سازمانی) دارای شاخصه های انعطاف پذیری، همکاری، همیاری، خلاقیت و نوآوری، پویایی، ارزش گذاری و غیره می‌باشد. در این نوع از ساختار قوانین و رویه ها از انعطاف پذیری مطلوبی برخور دارند؛ افراد به ابتکار عمل و نوآوری ترغیب می‌شوند و حس اعتماد، انسجام و همکاری میان کارکنان تقویت می‌گردد؛ به مشکلات به عنوان فرصتی برای رشد و تعالی نگریسته می شود. جهت تسهیل حل مشکلات در سازمان، اختیار عمل به کارکنان داده می شود و فرایندهای تصمیم گیری به صورت مشارکتی انجام می‌گردد. به طور کلی افراد از محیط کاری خود رضایت دارند و تمام تلاش خود را جهت تحقق اهداف سازمان به کار می‌برند (هوی و سویتلند، ۲۰۰۰،۲۰۰۱؛ سیندن^[۲۵]،۲۰۰۴؛ هوی و میسکل،۲۰۰۸،).

۱-۳-۱-۳- ساختار بازدارنده

نوعی از ساختار اجتماعی سازمان های آموزشی است که در ابعاد رسمیت، تمرکز، فرایند و پیش زمینه (جو سازمانی) دارای شاخصه هایی کاملا متفاوت با ساختار تواناساز می‌باشد. در این نوع از ساختار قوانین و رویه ها در فضای بوروکراتیکی شدیدی اجرا می شود و هر گونه عملکردی متفاوت با قوانین و رویه های سازمان مذموم و مورد سرزنش قرار می‌گیرد. حس بدگمانی، عدم اعتماد و صداقت بین افراد بسیار زیاد است و کنترل شدیدی بر رفتار و عملکرد کارکنان اعمال می شود. در بین کارکنان غالبا برخورد و ناسازگاری وجود دارد و فضای سازمان مملوء از کشمکش است. فعالیت‌های کارکنان در چارچوب رفع نیازها و خواسته های سازمان و در قالب مقررات حاکم بر آن است. سازمان تمایل دارد که بر سیستم جاری خود باقی بماند و از هر گونه تغییر دوری می کند. مشکلات بزور حل می‌شوند و تصمیم گیرهای یک جانبه و از رئیس به مرئوس است. به طور کلی نوعی در این شکل از ساختار فضای سازمان بسیار خشک و مستبدانه است و نوعی نارضایتی و بیگانگی بین کارکنان و سازمان وجود دارد (هوی و سویتلند، ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱؛ سیندن،۲۰۰۴؛ هوی و میسکل،۲۰۰۸).

۱-۳-۱-۴- سازگاری

سازگاری مفهومی عام است و به همه ی راهبردهایی گفته می شود که فرد برای اداره کردن موقعیت های استرس زای زندگی، شامل: تهدیدهای واقعی و غیر واقعی به کار می‌برد. سادوک و سادوک (۲۰۰۳). پیاژه، سازگاری را به عنوان تلاش مستمر ارگانیسم در تعادل جویی با محیط پیرامون با بهره گرفتن از دو مکانیسم درون سازی و برون سازی تعریف می‌کند (محسنی، ۱۳۷۷).

راجرز (۱۹۹۸) در تعریف سازگاری می‌گوید: منظور از سازگاری، انطباق متوالی با تغییرات و ایجاد ارتباط میان خود و محیط است. به نحوی که حداکثر خویشتن سازی را همراه با رفاه اجتماعی ضمن رعایت حقایق خارجی امکان پذیر می‌سازد. ‌به این ترتیب سازگاری یعنی شناخت این حقیقت که فرد باید هدف های خود را با توجه به چارچوب های اجتماعی – فرهنگی تعقیب کند.

سازگاری به طور کلی یعنی رابطه ای که هر ارگانیسم نسبت به وضع موجود با محیط خود برقرار می‌سازد، این اصطلاح معمولا در رابطه با سازگاری اجتماعی و روانشناختی به کار برده می شود و دارای چهار بعد تحصیلی، اجتماعی، فردی – عاطفی و دلبستگی است (بیکر و سیرک، ۱۹۸۴). که به صورت زیر می‌باشد:

۱-۳-۱-۵- سازگاری عاطفی

تجارب دانشجویان در رابطه با اضطراب و نگرانی کلی روانی و جسمی آن ها را نشان می‌دهد (بیکر و سیرک، ۱۹۸۴). به عبارتی سازگاری عاطفی شامل: سلامت روانی خوب، رضایت از زندگی شخصی و هماهنگی میان احساسات، فعالیت ها و افکار است.

۱-۳-۱-۶- سازگاری تحصیلی

نشان می‌دهد که چگونه جوانان خواسته های تحصیلی و تجربه ی دانشگاهی را مدیریت می‌کنند (بیکر و سیرک، ۱۹۸۴). به عبارتی سازگاری تحصیلی شامل: نحوه ی برخورد و مقابله ی فرد با خواسته ها و انتظارات آموزشی و تحصیلی است.

۱-۳-۱-۷- سازگاری اجتماعی

بیانگر آن است که چگونه جوانان تجارب بین فردی خود را مدیریت می‌کنند (بیکر و سیرک، ۱۹۸۴) به عبارتی سازگاری اجتماعی شامل: کیفیت روابط اجتماعی و تجربیات میان فردی (ارتباطات گروهی، عضویت در گروه ها، انجمن و کمیته های دانشگاه) است.

۱-۳-۱-۸- سازگاری تعهد / دلبستگی

که درجه ی تعهد / دلبستگی دانشجویان را به دانشگاه اندازه می‌گیرد (بیکر و سیرک، ۱۹۸۴). به عبارتی سازگاری تعهد / دلبستگی شامل: میزان علاقه و تعهد فرد نسبت به مؤسسه‌ ی آموزی / دانشگاه است.

۱-۳-۲- تعاریف عملیاتی

۱-۳-۲-۱- ساختار سازمانی

نمره ای است که دانشجویان دانشکده های مهندسی ‌بر اساس انواع ساختار سازمانی (هوی و میسکل، ۲۰۰۸) در مقیاس نوع ساختار سازمانی (ترک زاده و محترم، ۱۳۹۰) به ساختار دانشکده ی خود اختصاص می‌دهند.

۱-۳-۲-۲- سازگاری

نمره ای است که دانشجویان دانشگاه شیراز در ابعاد سازگاری شخصی، اجتماعی، تحصیلی، تعهد / دلبستگی(بیکر و سیرک، ۱۹۸۴) با بهره گرفتن از پرسشنامه ی بیکر و سیرک (۱۹۸۶) کسب می‌کنند.

فصل دوم