تحقیقات داخلی

کیافر، کارشکی و هاشمی در سال (۱۳۹۳) به بررسی نقش باورهای امید و خوش بینی در پیش‌بینی انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشجویان پرداختند و دریافتند که مؤلفه عامل امید، رضایت از زندگی را تبیین می­ کند که قویترین پیش‌بینی­کننده عملکرد تحصیلی است. ‌بنابرین‏ مؤلفه­ های امید و خوش بینی تفکر، باعث می شود فرد توانایی غلبه بر موانع را به دست آورده و همچنین برای رسیدن به هدف مسیرهای دیگری ایجاد کند. یافته دیگر پژوهش آن ها نشان داد که عامل امید به آینده که سازه متفاوت اما اندکی مشابه سازه مورد نظرشان است یکی از تعیین کننده های مؤثر در تعیین انگیزش پیشرفت تحصیلی است. آن ها معتقدند که امید می‌تواند یک راهبرد مقابله ای قوی برای جلوگیری از اهمال کاری تحصیلی باشد و سطح پایین امید سطح بالای اضطراب را پیش‌بینی می‌کند و افراد دارای امید پایین از استراتژیهای مقابله ایی اجتناب استفاده می‌کنند. تفکر عامل یک مؤلفه انگیزشی مهم برای به حرکت در آوردن فرد در مسیر راه هایی که برای رسیدن به هدف در نظرگرفته، است. در واقع تفکر عامل نوعی حس اطمینان از موفقیت معطوف به هدف است که این حس اطمینان از موفقیت در فرد نیرویی ایجاد می‌کند که خود را عامل اثرگذار بر شرایط می­داند و همین باعث ایجاد انگیزه می شود. به عبارتی افرادی که امید بالایی داشته باشند احساس می‌کنند بر رویداد های شخصی زندگی خود کنترل دارند در نتیجه خود را موجودی فعال در نظر می­ گیرند که قادر به خودنظم دهی و تنظیم رفتار خود است و این حس کنترل پایه­ایی برای انگیزش، بهزیستی و دستاوردهای فردی در همه حیطه های زندگی ایجاد می‌کند. داشتن تفکر راهبردی وفکر کردن به مسیرهای متعدد نیز ادارک کنترل را افزایش داده و منشأ انگیزشی خوبی برای فرد است. از طرفی اگر چه خوش بینی نیروی مثبتی را در فرد فراهم می‌کند اما چون معمولا بدون برنامه ریزی، عمل و غلبه بر موانع است امکان ایجاد انگیزه ضروری برای رسیدن به هدف مطلوب فراهم نمی شود، ‌بنابرین‏ می توان گفت که خوش بینی شاید شرط لازم برای ایجاد انگیزه باشد اما کافی نیست و در پژوهش کیافر و همکاران خوش بینی به سمت مسائل تحصیلی سوق نداشت و نتوانست انگیزه پیشرفت تحصیلی را پیش‌بینی نماید.

همچنین محمودی، عیسی زادگان، ساری بگلو و کتابی در سال (۱۳۹۱) با بررسی رابطه بین اهداف پیشرفت وعملکرد تحصیلی به میانجیگری سبک‌های تفکر دریافتند که اهداف تبحری به واسطه سبک تفکر بر عملکرد تحصیلی اثرگذار است زیرا با شناخت و انگیزش ارتباط دارند و از این رو سبک‌های تفکر سازه ای شناختی هستند و اهداف تبحری به عنوان یک حالت انگیزشی، نیازمند پردازش عمیق اطلاعات و درگیری بیشتر با تکلیف می شود.

به علاوه صبحی قراملکی(۱۳۹۱) در بررسی پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی به وسیله هوش هیجانی دریافت که مؤلفه‌ های هوش هیجانی با انگیزه پیشرفت همبستگی مربوط به ابعاد مدیریت رابطه، خودآگاهی و خودمدیریتی است، بدین معنی که با افزایش این متغیرها، انگیزه پیشرفت در فرد افزایش می‌یابد. صبحی قراملکی معتقد است که هوش هیجانی می‌تواند زمینه ای مناسب برای ساختن محیطی مطلوب برای یادگیری و برقراری ارتباط مؤثر باشد، تا به وسیله آن افراد آزادانه نیازها و انتظارات خود را برای کسب حمایت از سوی دیگران ابراز کنند. هوش هیجانی در ارتباطات تجلی می شود و این ارتباطات از سویی حوزه (درون فردی) و از طرف دیگر قلمرو (میان فردی) را در بر می­ گیرند. در قلمرو فردی، هوش هیجانی به قابلیت ها، شایستگی ها و توانمندی­هایی می ­پردازد که ارتباط فرد با خود را تنظیم ‌می‌کنند. همچنین دیده شده که مهارت‌های اجتماعی، میزان پیشرفت در زمینه ­های مختلف تحصیلی قابل پیش‌بینی است و به کمک آن ها می توان میزان پیشرفت تحصیلی را بالا برد. ‌بنابرین‏ داشتن هوش هیجانی بالا همانند مهارت‌های اجتماعی نه تنها امکان شروع و تداوم روابط متقابل و مثبت را با دیگران فراهم ‌می‌آورد بلکه توانایی نیل به اهداف ارتباط با دیگران را نیز در شخص ایجاد می‌کند.

علاوه بر این نقش، قاضی طباطبایی و طرخان (۱۳۸۹) با پژوهشی تحت عنوان الگوی ساختاری رابطه خودکارآمدی، سودمندی ادارک شده و پیشرفت تحصیلی با میانجیگری یادگیری خودنظم بخش نشان دادند رابطه مستقیم خودکار آمدی و سودمندی ادراک شده با یادگیری خودنظم بخش و پیشرفت تحصیلی و نیز رابطه غیر مستقیم خودکارامدی و سودمندی ادارک شده با پیشرفت تحصیلی به واسطه متغیر یادگیری خودنظم بخش مورد تأیید است. این یافته ها نشان دادند دانش آموزانی که کلاس درس را سودمند می پندارند و برای آن در زندگی آینده خود نقش مهمی قایلند پیشرفت بالاتری دارند. همچنین توانایی افراد در ایجاد ارتباط بین پیامدهای تحصیلی جاری با اهداف و آرزوهای آینده باعث می شود تا آن ها با سودمند دانستن تحصیل در زمان حال و تلاش بیشتر به سمت اهداف اینده حرکت کنند.

یزدانی در سال(۱۳۸۳) با بررسی عوامل مؤثر در استقبال نکردن دانشجویان از کلاس‌های درس و شرکت در امتحانات میان ترم دریافت جهت گیری منفی نسبت به استاد درس به دلیل عدم تسلط ، عدم توانایی در اداره کلاس، نحوه برخورد و رفتار، عدم توانایی تفهیم مطالب و حتی عدم علاقمندی استاد به درسی که تدریس می‌کند، عامل مهمی در استقبال از کلاس و امتحان است از طرفی اجباری نبودن حضور در کلاس به دلیل سیاست‌های اولیه تأسيس دانشگاه پیام نور برای افراد شاغل و سادگی و فراهم بودن جزئیات در کتاب‌های دانشگاه پیام نور، مشکلات شخصی دانشجویان از جمله بی حوصلگی، آمادگی نداشتن، مشکلات جسمی، دوری راه، مشکلات خانوادگی منجر به عدم استقبال از کلاس‌های درس و شرکت در میان ترم می شود. محقق معتقد است با توجه به اینکه بافت دانشجویی دانشگاه پیام نور درحال حاضر تغییر کرده و دانشجویان اغلب مجرد، بیکار و جوان هستند باید قوانینی برای اجباری بودن کلاسها برقرار گردد و نیز شرایطی برای اسکان دانشجویان راه دور نیز در نظر گرفته شود زیرا به دلیل عدم تعامل ضعیف دانشجو و اساتید، اساتید نیز نقش هویتی خود را به ‌عنوان استاد از دست داده و انگیزه سرمایه گذاری روانی و علمی در کلاس کم می شود.

همچنین چاری و خیر (۱۳۸۱) در پژوهش خود دریافت که سنجش احساسات، عواطف و نگرشهای دانش آموزان پیرامون وضعیت اجتماعی-روانی کلاس می‌تواند تصویر نسبتأ قابل اعتمای از فضای روانشناختی کلاس به دست دهد. به طوری که دختران به دلیل فرهنگ پذیری جنسیتی در رعایت انضباط و قوانین کلاسی، انجام به موقع تکالیف درسی پیشرو تر از پسران هستند زیرا باورهای فرهنگی در تربیت عامیانه که کودکان پسر را وادار به ابراز وجود، جسارت، قاطعیت بیشتر می‌کند باعث نوعی تقسیم بندی رفتاری دخترانه و پسرانه می شود.

حضرتی لیلان (۱۳۸۹)، به بررسی انگیزه پیشرفت دانشجویان بومی وغیربومی دانشگاه صنعتی سهند پرداخته است. این مطالعه با هدف تعیین عوامل و مقایسه انگیزش پیشرفت تحصیلی با مقوله بومی و غیر بومی بودن دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه صنعتی سهند تبریز انجام شد. در این مطالعه توصیفی- تحلیلی در سال ۱۳۸۸ تعداد ۲۹۰ نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی رشته‌های مهندسی برق، شیمی، مواد و معدن با گرایش‌های مختلف دانشگاه صنعتی سهند به روش نمونه گیری تصادفی ساده مورد مطالعه قرار گرفتند.نتایج تحقیق نشان داد که بین معدل و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشجویان همبستگی مستقیم وجود دارد و میزان انگیزه پیشرفت در دانشجویان زن و بومی بیشتر از دانشجویان مرد و غیر بومی می‌باشد. دانشجویان ترم های پایین تر انگیزه پیشرفت بالایی نسبت به دانشجویان ترم های بالاتر دارند.