۲-۲-۴-۵-۷- یکی بودن مدیرعامل و رییس هیئت مدیره

هیئت مدیره مهم ترین بخش کنترل در سطح شرکت است. این هیئت توانایی استخدام، عزل وپرداخت حقوق به مدیرعامل و نیز تصویب و نظارت بر تصمیم های مهم را دارد(فاما و جنسن، ۱۹۸۳)^[۴۰] تصریح کردند که هیئت مدیره زمانی می‌تواند به عنوان یک سازوکار کنترلی مؤثر عمل کند که توانایی محدود کردن رفتارهای تعهدی مدیرعامل(استفاده از اقلام تعهدی) را داشته باشد. آن ها، همچنین، بیان کردند که جدایی مدیریت از عملیات کنترل در یک شرکت، باعث کاهش هزینه های نمایندگی خواهد شد. ترکیب نقش مدیر عامل و رییس هیئت مدیره ‌در شرکت مانعی برای جدایی نقش مدیریت از عملیات کنترل می شود. به نظر جنسن(۱۹۹۳)، برای یک هیئت مدیره، کنترل و به نظم درآوردن مدیرعاملی که رییس همان هیئت است، بسیار مشکل است. ‌بنابرین‏، پیشنهاد می‌کند که این دو نقش از یکدیگر تفکیک شوند. نتایج پژوهش لوبز و همکاران (۱۹۸۹)^[۴۱] نشان داد در شرکت هایی که نقش مدیرعامل و رییس هیئت مدیره را یک نفر به عهده دارد، صورت های مالی با کیفیت پایین تری ارائه می شود زیرا، ‌به این ترتیب، مدیرعامل می‌تواند گزارش های مالی را برای رسیدن به هدف های خود دستکاری کند. افزون بر این، نتایج برخی از پژوهش های انجام شده حاکی از وجود رابطه منفی بین ترکیب نقش مدیرعامل و هیئت مدیره با کیفیت گزارشگری مالی عبارتند از: دچو و همکاران، (۱۹۹۶)^[۴۲] کارسلوو نگی، (۲۰۰۴).به هر حال، در گزارش های مختلفی از حاکمیت شرکتی تأکید شده است که مدیرعامل و رییس هیئت مدیره دارای وظایف متفاوتی هستند و ترکیب این دو نقش منجر به تمرکز قدرت خواهد شدو تفکیک این دو نقش معیاری از استقلال هیئت مدیره است (ام نیف، ۲۰۰۹).

۲-۲-۴-۵-۷- یکی بودن مدیرعامل و رییس هیئت‌مدیره

هیئت‌مدیره مهم‌ترین بخش کنترل در سطح شرکت است. این هیئت توانایی استخدام، عزل و پرداخت حقوق به مدیرعامل و نیز تصویب و نظارت بر تصمیم های مهم را دارد (فاما و جنسن، ۱۹۸۳) تصریح کردند که هیئت‌مدیره زمانی می‌تواند به‌عنوآن‌یک سازوکار کنترلی مؤثر عمل کند که توانایی محدود کردن رفتارهای تعهدی مدیرعامل (استفاده از اقلام تعهدی) را داشته باشد. آن‌ ها، همچنین، بیان کردند که جدایی مدیریت از عملیات کنترل در یک شرکت، باعث کاهش هزینه های نمایندگی خواهد شد. ترکیب نقش مدیرعامل و رییس هیئت‌مدیره ‌در شرکت مانعی برای جدایی نقش مدیریت از عملیات کنترل می‌رود. به نظر جنسن (۱۹۹۳)، برای یک هیئت‌مدیره، کنترل و به نظم درآوردن مدیرعاملی که رییس همان هیئت است، بسیار مشکل است؛ ‌بنابرین‏، پیشنهاد می‌کند که این دو نقش از یکدیگر تفکیک شوند. نتایج پژوهش لوبک و همکاران (۱۹۸۹) نشان داد در شرکت‌هایی که نقش مدیرعامل و رییس هیئت‌مدیره را یک نفر به عهده دارد، صورت‌های مالی باکیفیت پایین‌تری ارائه می‌رود زیرا ‌به این ترتیب، مدیرعامل می‌تواند گزارش های مالی را برای رسیدن به هدف های خود دستکاری کند. افزون بر این، نتایج برخی از پژوهش‌های انجام‌شده حاکی از وجود رابطه منفی بین ترکیب نقش مدیرعامل و هیئت‌مدیره باکیفیت گزارشگری مالی عبارت‌اند از: دچو و همکاران، ۱۹۹۶؛ آبوت و همکاران، ۲۰۰۰ و کارسلوو نگی، ۲۰۰۴٫ به‌هر حال، در گزارش‌های مختلفی از حاکمیت شرکتی تأکید شده است که مدیرعامل و رییس هیئت‌مدیره دارای وظایف متفاوتی هستند و ترکیب این دو نقش منجر به تمرکز قدرت خواهد شدو تفکیک این دو نقش معیاری از استقلال هیئت‌مدیره است (ام نیف، ۲۰۰۹).

۲-۲-۵- جریان نقدی آزاد

۲-۲-۵-۱- تعریف جریان وجوه نقد آزاد

ازنظر جنسن جریان‌های وجوه نقد آزاد واحد تجاری وجوه نقدی است که مازاد بر وجوه نقد مورد نیاز برای کلیه پروژه های دارای خالص ارزش فعلی مثبت (بر مبنای تنزیل نرخ هزینه سرمایه قابل‌اتکا)، وجود دارد. واژه آزاد ‌به این معنا نیست که شرکت حتماً این وجوه رابین سرمایه‌گذاران توزیع خواهد کرد، بلکه نحوه استفاده از آن به نظر هیئت مدیره و سیاست‌های شرکت بستگی دارد. جریان وجه نقد آزاد معیاری برای اندازه‌گیری عملکرد شرکت‌ها است و وجه نقدی را نشان می‌دهد که شرکت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه ی دارایی‌ها، در اختیار دارد (دستگیر،۱۳۸۲). کاپلند^[۴۳] نیز تعریف زیر را جریان‌های نقد آزاد ارائه ‌کرده‌است: جریان‌های نقد آزاد واحد تجاری عبارت است از سود عملیاتی پس از کسر مالیات به اضافه هزینه های غیر نقدی پس از کسر سرمایه‌گذاری، اموال، ماشین آلات، تجهزات و سایر دارایی‌ها.

۲-۲-۵-۲-ماهیت و مفهوم جریان وجه نقد آزاد

جریان وجه نقد آزاد نشان‌دهنده پول نقدی است که مدیران به وسیله تقویت آن می‌توانند بر ارزش شرکت خود بیافزایند. شرکتی که دارای جریان نقد آزاد بالاتی باشد از مطلوبیت و محبوبیت بیشتری نزد سرمایه‌گذاران و بستانکاران برخوردار است. این مطلوبیت زمانی قابل قبول است که شرکت مرحله رشد را گذرانده و دیگرفرصت های سرمایه‌گذاری سودآور بالایی نداشته باشد. در مقابل برخی از شرکت‌ها با جریان نقد آزاد مواجه می‌شوند که همیشه مطلوب نیست بلکه علت آن مفید است.

اگر بدان سبب منفی شده که سود خالص عملیاتی پس کسر مالیات منفی باشد، بی شک این نوع منفی شدن پیام بدی را مخابره می‌کند. چنانچه منفی شدن جریان وجوه نقد آزاد ناشی از سرمایه‌گذاری وجوه درفرصت های سود آور موجود و به کارگیری منابع زیاد در اقلام سرمایه عملیاتی برای ادامه و تحقق رشد باشد هیچ عیبی ندارد، مقطعی است و به دوره های کوتاه‌مدت زمان سرمایه‌گذاری مربوط می‌رود که دراز مدت به مثبت شدن جریان‌های وجوه نقد آزاد منجر می‌گردد.

۲-۲-۵-۳- اهمیت جریان وجه نقد آزاد

در صورت جریان وجوه نقد آزاد معمول« وجوه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی بیانگر توانایی شرکت برای ایجاد جریان‌های نقدی است. تحلیل گران مالی معتقدند وجوه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی وجوهی است که نه تنها در دارایی‌های ثابت جدیدی سرمایه‌گذاری شده تا بتواند سطوح جاری فعالیت‌های خود را حفظ نماید بلکه بخشی از این وجوه نیز باید به منظور رضایت سهام دران تحت عنوان سود سهام و بازخرید آن بین آن‌ ها توزیع شود. جریان نقدعملیاتی، وجه نقد ایجاد شده در نتیجه عملیات شرکت است که معمول» با کسر شدن همه هزینه های عملیاتی از درآمدها به دست می‌آید. در تئوری جریان نقد آزاد از وجوه مازاد به عنوان معیار ارزیابی قدرت بازپرداخت بدهی یاد شده است؛ زیرا پرداخت بدهی در سررسید به وجوهی بستگی دارد که به صورت مازاد نگهداری می‌شوند. جریان نقد آزاد، مبلغ نقد در اختیار شرکت است که می‌تواند برای انجام سرمایه‌گذاری‌های موردنظر، پرداخت سود سهام، باز پرداخت بدهی یا برای افزایش نقدینگی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

۲-۲-۵-۴- کاربرد جریان‌های وجه نقد آزاد