در عمل بازی درمانی شناختی-رفتاری اغلب شامل یک مدل سازی ترکیبی است زیرا مدل سازی یک راه مؤثر برای به دست آوردن، تحکیم کردن یا ضعیف کردن رفتارها است. یادگیری از طریق مدل سازی یک راه مؤثر و کارآمد برای کودکان به منظورکسب مهارت ها و رفتارهای جدید است. همچنان که درمان پیشرفت می‌کند، مدل رفتارها و فرآیندهای تفکر سازگارانه­تر، را رشد می­دهد و کودک را قادر می‌سازد تا آن ها را به مجموعه­ رفتاری خویش پیوند دهد. این مدل سازی می‌تواند به طور مؤثری برای کودکان سنین پیش دبستانیموثر واقع شود و به درمانگر امکان می‌دهد که توجه خود را متمرکز کند تا مطمئن شود که مدل به لحاظ سطح رشدی متناسب است( بندورا^[۱۳۵]، ۱۹۷۷؛ به نقل از نل،۱۹۹۸).

در بازی درمانی شناختی-رفتاری نسبت به سایر بازی درمانی ها برای کودکان بر درگیر ساختن کودک در درمان بیشتر تأکید می شود. در این خصوص شش خصوصیت ویژه مرتبط با این نوع بازی درمانی وجود دارد:

۱-این نوع بازی درمانی، کودک را در فرایند درمان درگیر می‌کند، کودک یک شرکت کننده­ فعال است، ‌بنابرین‏ موضوعات مقاومت و عدم پذیرش می‌تواند مرتفع شوند.

۲- این نوع بازی درمانی متمرکز بر افکار، احساسات، تخیلات و محیط کودک است. ‌به این ترتیب، تمرکز یافتن بر ترکیبی از موضوعاتی شبیه وسواس آلودگی، فوبی، و … به اندازه­ احساسات کودک در خصوص مشکل، ممکن است.

۳- این نوع بازی درمانی، یک یا چند نوع استراتژی برای رشد و توسعه افکار و رفتارهای سازگارانه تر را فراهم می­ نماید. کودک به راهکارهای جدیدی برا مقابله با موقعیت ها و احساسات می اندیشد.

۴- این نوع بازی درمانی نسبت به بازی آزاد، ساختار یافته، مستقیم و هدفدار است. درمانگر با کودک و خانواده برای دست یابی به اهداف کار می‌کند و به کودک کمک می‌کند که برای دست یابی ‌به این اهداف تلاش نماید.

۵- این نوع بازی درمانی، که تکنیک هایی را ازلحاظ آزمایشی به اثبات رسیده اند را با یکدیگر ترکیب می‌کند. برای مثال، الگو سازی رفکار با بهره گرفتن از ‌عروسک‌های خزی و اسباب بازی هایی که توسط درمانگر به کار برده می­شوند.

۶- این نوع بازی درمانی اجازه­ی آزمایش تجربی از درمان را فراهم ‌می‌آورد وتکنیکهای استفاده شده می ­توانند ارزیابی شوند. و توضیح می­دهد که چه درمانی، با چه کسی، برای این فرد و با این مشکل ویژه اثر بخش­تر است( کاتاناچ، ۲۰۰۹).

مزایای بازی درمانی وبازی درمانی شناختی-رفتاری

فری^[۱۳۶](۲۰۰۹)، در بررسی ویژگی ها و مزایای بازی درمانی و بازی درمانی شناختی رفتاری چنین عنوان می­ کند که بازی درمانی یک مدل مؤثر برای تعامل با درمانجویان در تمام سنین با دیدگاه های درمانی نظری مختلف ‌می‌باشد. بازی درمانی با زبانی بیانگر و پذیرا به افراد کمک می­ کند. بازی، زبان کودک است اما برخی اوقات زبان نوجوانان و بزرگسالان نیز ‌می‌باشد. بیشتر نوشته ها درباره بازی درمانی شناختی-رفتاری بر کودکان پیش دبستانی متمرکز است. این نوشته ­ها سطح رشد این کودکان و تناسب شیوه ­های بازی درمانی با رده­ی سنی آن ها را نشان می_­دهد.وقتی بزرگسالان در سطح رشدی-شناختی­شان هستند. این غیر همزمانی رشد در افراد، بازی درمانی را برای درمانجویان در تمام سنین مؤثر می_­کند)احمدی، ۱۳۸۹).

بعلاوه این نوع بازی درمانی برای تمام درمانجویان مقاوم در همه سنین مؤثر است. پیش دبستانی ها و همچنین نوجوانان و بزرگسالان ممکن است نسبت به گفتگوی درمانی سنتی مقاومت نشان دهند، ‌به این علت که قبلا مورد سو استفاده قرار ‌گرفته‌اند یا آموزش دیده اند که اطلاعات خاصی را به کسی نگوید، و یا سیستم عقیدتی خاصی دارند که تاثیر درمان را مخدوش می­ کند. این ها تنها معرفی تعداد کمی از دلایل مقاومت است. همینطور، این نوع بازی درمانی می‌تواند برای درنمانجویان در تمام سنین بسیار مفید باشد. درمانجویان درتمام سنین اغلب مشکلاتشان را انکار می‌کنند. متخصصین بالینی اغلب با درمانجویانی سروکار دارند که از لحاظ روانشناسی از اینکه چه جیزی باعث پریشانی آن ها می شود ناآگاهند. این مسئله به ویژه برای کودکان کوچکتر و پیش دبستانی نیز صحت دارد، اغلب برای نوجوانان و بزرگسالان نیز صحیح است. یک دانش ­آموز کلاس پنجم که ممکن است نداند سواستفاده­های فیزیکی در خانه یک شیوه­ نامناسب تربیتی است و آن را عادی تلقی می­ کند، در درمان آن را ذکر نمی­نماید. از طریق بازی درمانی شناختی-رفتاری و استفاده از نقاشی ها، خاک رس، یا کتاب درمانی این مسائل اغلب ظاهر می­شوند، ‌بنابرین‏ به درمانگر و درمانجو، در کشف راه های جدید برای درمان کمک می­ کند( فری، ۲۰۰۹؛ به نقل از احمدی، ۱۳۸۹).

اثربخشی بازی درمانی شناختی-رفتاری، اغلب به درمانجویانی نسبت داده می­ شود که بنابر شرایط مختلف از لحاظ کلامی دچار مشکل هستند. یک درمانجوی بزرگسال ممکن است از نظر رشدی تأخیر داشته باشد. یک درمانجوی مدرسه ای، می ­تواند گنگی انتخابی داشته باشد. درمانجویان بزرگتر از سنین پیش دبستانی ممکن است از استرس پس از سانحه رنج ببرند و زمان صحبت درمورد آسیب ها از لحاظ کلامی مشکل داشته باشند. تمام این درمانجویان می ­توانند از مزایای این نوع بازی درمانی بهره ببرند. با این وجود، برخی درمانجویان بزرگتر می ­توانند به خوبی با گفتگوی درمانی سنتی، دغدغه­ های خود را بیان کنند، اما برخی اوقات دچار تنگنا می­شوند. اینجا است که بازی درمانی شناختی-رفتاری می ­تواند مفید باشد. شاید درمانجو بتواند ناخشنودی­اش را در خصوص برخی مسائل آشکارا مطرح کند، اما مسائل جنسی را نمی­تواند. این نوع بازی درمانی همچنین می ­تواند برای طرح مسائل پیش‌بینی نشده، فرصتی را فراهم می­ کند که گفتگوی درمانی سنتی نمی­تواند. اغلب درمانگران آنچنان بر اهداف درمانی تمرکز ‌می‌کنند که از دغدغه های دیگری که ممکن است درمانجو داشته باشد و قبلا در برنامه درمانی منظور نشده، غافل می­مانند. در واقع کاربرد بازی درمانی شناختی-رفتاری منحصر به پیش دبستانی نیست، بلکه درمانجویان در سنین ۲ تا ۹۰ سال را ‌می‌توان شامل گردد. شیوه ­های بازی درمانی شناختی-رفتاری برای مقابله با دغدغه هایی نظیر خشم، اضطراب، کمال گرایی، پرخاشگری، جدایی، مهارت های اجتماعی، سواستفاده و اعتماد به نفس ارائه می­ شود. تحقیقات مختلف کاربرد های این نوع بازی درمانی را برای درمانجویان در تمام سنین نشان می­دهد( فری، ۲۰۰۹؛ به نقل از همان منبع).

فصل سوم

روش پژوهش

۳-۱- مقدمه:

در این فصل، روش پژوهش، جامعه ی آماری، نمونه، روش نمونه گیری و حجم نمونه، ابزار پژوهش، روش گردآوری داده ها و روش تجزیه و تحلیل داده ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۳-۲- طرح تحقیق: