مقاله های علمی- دانشگاهی | توافق هسته ای ژنو و نقش منطقه ای ایران – پایان نامه های کارشناسی ارشد |
از سوی دیگر ایالات متحده با واردات بیش ۹ میلیون بشکه نفت در روز یکی از بزرگترین وارد کنندگان نفت محسوب می شود؛ از این جهت قیمت نفت اهمیت ویژه ای برای این کشور دارد. تحریم های علیه ایران باعث کاهش صادرات نفت ایران شد که کاهش عرضه افزایش تدریجی قیمت ها را در پی داشت با رفع تحریم ها و افزایش صادرات نفت ایران قیمت نفت نیز تحت تاثیر قرار میگیرد کما این که خبر توافق هسته ای باعث کاهش قیمت جهانی این محصول گشت. علاوه بر قیمت نفت با رفع موانع، ایالات متحده میتواند در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ایران نیز سرمایه گذاری کند.
پس به طور کلی می توان گفت که این توافق از لحاظ اقتصادی منافع ایالات متحده را تامین میکند از لحاظ سیاسی با آغاز تعامل با ایران توازنی در برابر صهیونیستی و عربستان ایجاد کردهاست که این دو کشور محدودیت بیشتری در خیره سری های خود خواهد یافت و امکان مانور سیاسی ایالات متحده در معادلات خاورمیانه بیشتر شده است. از لحاظ نظامی نیز این توافق موجبات خروج امریکا از خاورمیانه را فراهم میکند. و این کشور میتواند با جدین بیشتری سیاست چرخش به شرق را پیگیری نماید. (همان)
روسیه
روسیه دیگر بازیگر تاثیر گذار دیگر در منطقه خاورمیانه محسوب میگردد که در توافق هسته ای ژنو نیز حضور داشت. اهمیت روسیه علاوه بر حضورش در میان اعضای دائم شورای امنیت در تحولات سوریه است. روسیه که چندان در اقدامات اخیر نیروهای بینالمللی در لشگر کشی به کشورهای مختلف همچون افغانستان، عراق و لیبی تاثیرگذار نبود خود را بازنده این تحولات حس می کرد. در ناآرامی های سوریه این کشور مخالف هر گونه مداخله نظامی بود. این کشور با حمایت هایش از دولت بشار اسد نقش به سزایی در تداوم و تقوبل دولت سوریه در مقابل شورشیان داشت.
این موضع سوریه در مقابل بلوک غرب قرار می گرفت که حمایت گسترده نظامی از شورشیان به عمل می آوردند. نهایتاًً نیز با پیشنهاد روسیه در امحاء سلاح های شیمیایی سوریهف گزینه حمله نظامی بود این کشور با حمایت هایش از دولت بشار اسد نقش به سزایی در تداوم و تقویل دولت سوریه در مقابل شورشیان داشت.
از سوی دیگر روسیه در هنگامه تخریم های بینالمللی علیه ایران روابط گسترده تری با ایران داشت. نمونه از این روابط را می توان احداث نیروگاه هسته ای بوشهر توسط روسیه نام برد.از سوی دیگر روابط نظامی ایران و روسیه نیز برقرار بود و طرح خرید سامانه موشکی را می توان نمونه ای از این روابط نظامی دانست. عاملی ک در مقطع کنونی بیش از پیش ایران را به روسیه نزدیک نموده، ناآرامی ۳۰۰ s های کشور سوریه است که دو کشور ایران و روسیه موضع مشابهی در این موضوع مهم خاورمیانه دارند. روابط ایران و روسیه در سال های اخیر به گونه ای بوده است که برخی سیاست شناسان نوع این روابط را روابط استراتژیک نامیدهاند یکی از عواملی که باعث نزدیکی ایران و روسیه به یکدیگر شده است تنش میان روابط ایران و غرب است. روسیه به خوبی از این فرصت بهره برده و روابط خود را در عرصه های مختلف با ایران گسترده تر کردهاست. لغو کلیه تحریم های علیه ایران پیامد توافق نهایی میان ایران و غرب تصور گشته است. در صورت انجام چنین امری غرب شریکی برای روسیه و البته چین در قراردادهای ایران در زمینههای مختلف خواهد بود. لذا نقش روسیه در امور مربوط به ایران کاسته خواهد شد.
کاسته شدن نقش روسیه فقط در مورد ایران مصداق دارد؛ همان گونه که اشاره شد در اثر تعامل و بروز نشانه های نزدیکی ایران و امریکا کشورهای عربی اعتماد خود را به امریکا که شریک بی همتای آن ها بود سست شد. این امر در سفر جان کری به ریاض توسط ملک عبدالله به وی منتقل شد. در اثر این بی اعتمادی کشورهای عربی در پی شرکای جدیدی برآمدند تا از وابستگی خود به امریکا بکاهد. تلاش کشورهای فرانسه و انگلیس در فروش جنگنده های را قائل و تایفون به کشورهای عربی نمونه ای از تلاش سایر کشورها برای جایگزینی امریکا در حوزه کشورهای عربی بود. روسیه نیز با دارا بودن مؤلفه های قدرت به ویژه در زمینه نظامی می توان آلترناتیوی برای امریکا و وزنه ای برای تعادل مقابل امریکا برای کشورهای عربی باشد. لذا از این نظر در صورت استفاده روسیه از این فرصت این کشور می توان تاثیرش را در میان کشورهای عربی خاورمیانه و بویژه خلیج فارس بیفزاید افزایش نقش روسیه در کشورهای عربی در پی توافق ژنو به ویژه در سوریه قابل بررسی میباشد. همان طور که شرح آن رفت توافق ژنو میتواند به عنوان مقدمه ای برای حل بحران سوریه فرض شود. روسیه در سیاست خارجی دولت آینده سوریه نیز نقش بسزایی خواهد داشت چرا که این کشور نقش مهمی در جلوگیری از فروپاشی سوریه داشت و تلاش زیادی در جلوگیری از قدرت گرفتن گروههای افراطی در این کشور داشت. این امر نی زمی تواند باعث افزایش نقش روسیه در امور خاورمیانه فرض شود هر چند امریکا و روسیه تنها قدرت های تاثیر گذار در خاورمیانه نمی باشند و اتحادیه اروپا و چین نیز بازیگران مهمی در امور خاورمیانه محسوب میگردد و لیکن توافق ژنو بیشترین تاثیر را روی بازیگر امریکا و روسیه در خاورمیانه داشته است تا سایر بازیگران. و لیکن به همان دلیلی که ذکر آن رفت چین و اتحادیه اروپا نیز میتوانند به عنوان بدیل های دارای پتانسیل شریکی، برای نفوذ آمریکا در میان کشورهای عربی باشند. علاوه بر این توافق ژنو با برداشتن موانع صادرات انرژی پیش روی ایران، افزایش عرضه انرژی را در پی خواهد داشت. این امر منجر به کاهش قیمت نفت و گاز میگردد. چین و اتحادیه اروپا که از وارد کنندگان بزرگ انرژی محسوب میگردند از این موضوع متنفع خواهد شد. این امر به طور غیر مستقیم میتواند بر افزایش قدرت اقتصادی آن ها تاثیرگذار باشد که به افزایش بازیگری آن ها به طور علم و در خاورمیانه منجر گردد. (همان)
توافق هسته ای ژنو و نقش منطقه ای ایران
با توافق هسته ای ژنو نقش هسته ای ایران افزایش یافته و این تحول خود نقش نیروهای اصلی مخالف و فشار به امریکا در منطقه یعنی عربستان و اسرائیل در روند دستیابی به یک توافق جامع هسته ای را به چالش می کشد. بر اساس یک سیاست سنتی امریکا منطقه را از طریق بازیگران منطقه ای کنترل کند. از این لحاظ تضعیف نقش بازیگران مخالف ایران در روند دستیابی احتمالی به یک توافق جامع هسته ای موقعیت ایران در روند مذاکرات را تقویت میکند.
فرم در حال بارگذاری ...
[سه شنبه 1401-09-29] [ 04:46:00 ق.ظ ]
|