شکل ۱- مدل چرخه تغییر برایسون

(منبع : برایسون، آلستون، ۱۳۸۹)

۲-۲-۱۳) معرفی روش سوات )SWOT)[28]

هر سازمانی در هر سطحی می‌تواند دارای برنامه باشد (سطح کلی، میانی و وظیفه ای). برای تدوین در مرحله اول باید تحلیل جامعی از وضعیت موجود صورت گیرد تا بتوان به نقاط ضعف، قوت، فرصت ها و تهدیدها پی برد، و پس از احصاء این نقاط سازمان یا واحد آماده می شود تا آینده خود را بسازد. به همین خاطر عواملی که مربوط به نقاط قوت و ضعف می‌باشد تحت عنوان عوامل داخلی، و عواملی که تحت عنوان فرصت و تهدید اثرگذار می‌باشد تحت عنوان عوامل خارجی، مورد بررسی قرار می‌گیرد (علی احمدی و دیگران، ۱۳۸۲). تجزیه و تحلیل SWOT یکی از ابزارهای مهم مدیریت استراتژیک جهت تطابق نقاط ضعف و قوت درونی با فرصت ها و تهدیدات بیرونی است. تجزیه تحلیل SWOT روش تحلیل نظام یافته ای را برای شناسایی این عوامل و انتخاب استراتژیی که بهترین تطابق را بین آن ها ایجاد کند ارائه می کند. از دیدگاه این مدل یک استراتژی مناسب قوت ها و فرصت ها را به حداکثر و ضعف ها و فرصت ها را به حداقل ممکن می رساند (همان منبع).

  1. عوامل خارجی[۲۹]

فرایند بررسی، مشاهد و تفسیر فرصت ها و خطرات موجود برای سازمان در محیط خارج از آن را تجزیه و تحلیل عوامل خارجی می‌نامند. سازمان به وسیله این تجزیه و تحلیل، با جمع‌ آوری داده و بررسی آن، فرصت ها و تهدیدهای پیش در روی خود را مشخص می‌کند(آهنچی، ۱۳۸۶).

الف) فرصت ها[۳۰]

یک فرصت یک حالت خارجی است که می‌تواند به صورت مثبت بر پارامترهای عملکردی شرکت تاثیر گذاشته و مزیت رقابتی ایجاد کننده اقدامات مثبت در زمان مناسب را افزایش دهد. از جمله فرصت های پیش روی یک شرکت می توان بازار های توسعه یافته همچون اینترنت و نیز حرکت به سمت بخش جدیدی از بازار که سود بیشتر دارد و یا بازارهای رها شده توسط رقبا اشاره کرد (همان منبع).

ب) تهدیدها[۳۱]

یک تهدید یک حالت خارجی است که می‌تواند به صورت منفی بر پارامترهای عملکردی شرکت تاثیر گذاشته و مزیت رقابتی، که ایجاد کننده اقدامات مثبت در زمان مناسب است را کاهش دهد. از جمله تهدیدات می توان به ظهور رقبا جدید، معرفی محصول جدید توسط رقبا، مالیات بر روی کالاهای ارائه شده و . . . اشاره کرد. (همان منبع).

ج) ماتریس ارزیابی عوامل خارجی[۳۲] EFE

این ماتریس ابزاریست که به استراتژیست اجازه می‌دهد تا عوامل محیطی را در مقطع زمانی مورد نظر، مورد ارزیابی قرار دهد و برای سازمان ها دولتی و خصوصی و در سطح شرکت و SBU کاربرد دارد. برای تهیه این ماتریس باید پنج گام زیر طی شود :

گام اول : پس از شناسایی عوامل محیط خارجی، این عوامل که حداقل ۱۰ و حداکثر ۲۰ عامل باید باشد را فهرست نمائید. این عوامل باید حتی الامکان متکی بر واقعیت بوده و دقیق باشد، نخست فرصت ها و سپس تهدیدها را بنویسید.

گام دوم : به هر عامل وزنی از صفر(بی اهمیت) تا یک(بسیار مهم) اختصاص دهید. جمع ضرایب وزنی باید مساوی یک باشد و وزن اختصاص یافته به هر عامل نیز بین صفر و یک می‌باشد.

گام سوم : برای هر یک از عوامل یک امتیاز از ۱ تا ۴ بر حسب میزان تطابق شرکت، با فرصت ها و تهدیدها بنویسید. که عدد ۴ به معنی این است که واکنش عالی بوده و عدد ۱ به معنی این است که واکنش بسیار ضعیف می‌باشد.

گام چهارم : امتیاز وزن دار هر عامل را محاسبه نمائی. بدین منظور ضریب درجه اهمیت هر عامل در امتیاز حاصل از تطابق آن عامل با شرکت ضرب نموده و برای هر یک از سطهای جدول در ستون امتیازات موزون ثبت نمائید.

گام پنجم :‌ جمع امتیاز وزن دار را محاسبه نموده که حداقل یک و حداکثر چهار می‌باشد و امتیاز متوسط برای شرکت ها ۲٫۵ می‌باشد(علی احمدی و دیگران،۱۳۸۲).

  1. بررسی عوامل داخلی[۳۳]

تجزیه و تحلیل کردن سازمان، سعی و کوشش به منظور استفاده از فرصت های محیطی و محافظت از خطرات خارج از سازمان می‌باشد، و با تجزیه و تحلیل مواد خام، بازار، انسان و دیگر منابعی که سازمان را شامل می‌شوند صورت می پذیرد. در این تجزیه و تحلیل این امکان وجود دارد که برتری را که مؤسسه‌ دارا است برای یک فرصت محیطی مناسب نباشد و یا به ویژگی های برتری همانند نیاز نشان ندهد. این وضعیت برای ضعف و تهدید نیز صدق می‌کند. هنگام تجزیه وتحلیل هر نوع مؤسسه‌ منابع داخلی و قابلیت‌ها در چهار گروه می‌توانند مورد بررسی قرار گیرند :

    • تجزیه و تحلیل سیستم سازمان و ساختار مدیریتی

    • تجزیه و تحلیل وظیفه ای، بازاریابی، تولید، مالی و تخصیص

    • قابلیت انسانی و ظرفیت بالندگی سازمان

  • تاثیر متقابل در بین این سه عنصر

مهمترین منبع یک مؤسسه‌ انسان می‌باشد، عنصر انسانی در مرکز سیستم قرار می‌گیرد و ‌در مورد استفاده دادن دیگر منابع مؤثر و بهره ور نقش شاخصی را ایفا می‌کند.(فردآر،۱۳۷۹)

الف) نقاط قوت[۳۴]

فرصت‌های ارائه شده در محیط، در صورت کافی بودن منابع و ظرفیت سازمان یک رخداد قابل ارزشیابی می‌تواند باشد. بدان جهت سازمان ها قبل از مواجهه با هر نوع رخدادی مجبور هستند که بدانند از کدام جهات برتری دارند (غفاریان، کیانی، ۱۳۸۴). یک سازمان را در حیطه فعالیت خود، بنا به پنج معیار اساسی نسبت به رقبا می توان برتر ذکر کرد:

    • وضعیت نسبی بازار

    • ساختار مالی

    • ظرفیت نسبی تولید و فن

    • تحقیق و توسعه

  • توانایی و قابلیت نسبی انسانی و اثربخشی مدیریت

ب) نقاط ضعف[۳۵]

نقطه ضعف یک سازمان یک کاربرد ناموفق از یک شایستگی یا عدم بهره برداری از یک عامل کلیدی که رقابت پذیری شرکت را کاهش می‌دهد می‌باشد. به عبارت ساده تر ضعف، داشتن وضعیت نامناسب سازمان نسبت به رقبایش است.(غفاریان، کیانی، ۱۳۸۶)

ج) ماتریس ارزیابی عوامل داخلی[۳۶] IEF

این ماتریس ابزاری جهت بررسی عوامل داخلی سازمان می‌باشد. در واقع نقاط قوت و ضعف واحدهای سازمان را بررسی می‌کند. تهیه ماتریس ارزیابی خارجی در پنج مرحله زیر انجام می پذیرد: مرحله اول : پس از شناسایی عوامل داخلی، نقاط قوت و ضعف سازمان را مشخص نمائید. بین ۱۰ تا ۲۰ عامل، نخست نقاط قوت و سپس نقاط ضعف را لیست نمائید.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...