جدول ۳-۲: ملاک های تشخیصی DSM-5 برای اختلال وحشت زدگی

الف) وقوع حمله های وحشتزدگی برگشت پذیر غیرقابل پیش‌بینی. حمله وحشتزدگی موج ناگهانی ترس یا ناراحتی شدید که ظرف چند ثانیه به اوج می‌رسد، و در این مدت چهار(یا بیشتر) از علایم ذیل وجود دارد:

توجه: موج ناگهانی ممکن است در حالت آرامش یا اضطرابی اتفاق بیفتد.

۱٫تپش قلب یا افزایش ضربان قلب

۲٫ تعریق

۳٫ لرزش

۴٫ حساسیت نسبت به کوتاه تنفس یا خفگی

۵٫ احساس خفگی

۶٫ درد یا ناراحتی در قفسه سینه

۷٫ حالت تهوع یا اختلال در دستگاه معده ای روده ای

۸٫ احساس سرگیجه، لرزش، گیجی و یا ضعف وغش

۹٫ احساس سرما یا گرما

۱۰٫ نابهانجاری های بساوشی( بی حسی یا سوزش و خارش)

۱۱٫ واقعیت زدایی^[۷۷]( احساس غیرواقعی بودن) زوال شخصیت^[۷۸]( جدا بودن از خود)

۱۲٫ ترس از دست دادن کنترل یا “دیوانه شدن”

۱۳٫ ترس از مردن

توجه: علایم ویژه فرهنگی( از جمله زنگ زدن گوش، سردرد، درد در گردن، جیغ و گریه غیر قابل کنترل) ممکن است دیده شود. این علایم نباید به عنوان یکی از چهار علامت موردنیاز در نظر گرفته شود.

ب) حداقل یکی از حمله ها به مدت ۱ ماه( یا بیشتر) با یک یا هر دو مورد ذیل پیگیری شود:

۱٫ نگرانی و دلواپسی درباره وقوع حمله وحشتزدگی دیگر و یا پیامدهایش(از جمله از دست دادن کنترل، حمله قلبی داشتن، دیوانه شدن)

۲٫ تغییر معنادار ناسازگارانه در رفتار مرتبط با حمله ها( از جمله رفتارهایی که برای اجتناب از حمله وحشتزدگی انجام داده می شود، همانند اجتناب از ورزش کردن یا موقعیت ها ناآشنا).

ج) اختلال مرتبط با تاثیرات فیزیولوژیکی مواد( سوء مصرف مواد یا دارو) یا دیگر شرایط پزشکی نباشد.

د) سایر اختلال های روانی( اختلال اضطراب اجتماعی، هراس خاص، اختلال وسواسی اجبارف اختلال اضطراب پس از سانحه، اختلال اضطراب جدایی) توضیح بهتری برای این اختلال نباشند.

الف) وقوع حمله های وحشتزدگی برگشت پذیر غیرقابل پیش‌بینی. حمله وحشتزدگی موج ناگهانی ترس یا ناراحتی شدید که ظرف چند ثانیه به اوج می‌رسد، و در این مدت چهار(یا بیشتر) از علایم ذیل وجود دارد:

توجه: موج ناگهانی ممکن است در حالت آرامش یا اضطرابی اتفاق بیفتد.

۱٫تپش قلب یا افزایش ضربان قلب

۲٫ تعریق

۳٫ لرزش

۴٫ حساسیت نسبت به کوتاه تنفس یا خفگی

۵٫ احساس خفگی

۶٫ درد یا ناراحتی در قفسه سینه

۷٫ حالت تهوع یا اختلال در دستگاه معده ای روده ای

۸٫ احساس سرگیجه، لرزش، گیجی و یا ضعف وغش

۹٫ احساس سرما یا گرما

۱۰٫ نابهانجاری های بساوشی( بی حسی یا سوزش و خارش)

۱۱٫ واقعیت زدایی^[۷۹]( احساس غیرواقعی بودن) زوال شخصیت^[۸۰]( جدا بودن از خود)

۱۲٫ ترس از دست دادن کنترل یا “دیوانه شدن”

۱۳٫ ترس از مردن

توجه: علایم ویژه فرهنگی( از جمله زنگ زدن گوش، سردرد، درد در گردن، جیغ و گریه غیر قابل کنترل) ممکن است دیده شود. این علایم نباید به عنوان یکی از چهار علامت موردنیاز در نظر گرفته شود.

ب) حداقل یکی از حمله ها به مدت ۱ ماه( یا بیشتر) با یک یا هر دو مورد ذیل پیگیری شود:

۱٫ نگرانی و دلواپسی درباره وقوع حمله وحشتزدگی دیگر و یا پیامدهایش(از جمله از دست دادن کنترل، حمله قلبی داشتن، دیوانه شدن)

۲٫ تغییر معنادار ناسازگارانه در رفتار مرتبط با حمله ها( از جمله رفتارهایی که برای اجتناب از حمله وحشتزدگی انجام داده می شود، همانند اجتناب از ورزش کردن یا موقعیت ها ناآشنا).

ج) اختلال مرتبط با تاثیرات فیزیولوژیکی مواد( سوء مصرف مواد یا دارو) یا دیگر شرایط پزشکی نباشد.

د) سایر اختلال های روانی( اختلال اضطراب اجتماعی، هراس خاص، اختلال وسواسی اجبارف اختلال اضطراب پس از سانحه، اختلال اضطراب جدایی) توضیح بهتری برای این اختلال نباشند.

۲-۳-۳-۲ همه گیری اختلال وحشت زدگی

اگرچه علت اختلال وحشت زدگی و حمله های وحشت زدگی مرتبط با آن نامعلوم می‌باشد، اما برخی از عوامل زمینه ساز برای تحول و گسترش حمله های وحشت زدگی مورد شناسایی قرار گرفته اند. شروع حمله های وحشت زدگی در سال‌های آخر نوجوانی و ابتدای بزرگسالی به وقوع می پیوندد و زنان دو برابر مردان حمله های بازگشت کننده را گزارش داده‌اند( جانسون^[۸۱] و شیخار^[۸۲]، ۲۰۱۲). در جمعیت عمومی، همه گیری ۱۲ ماهه اختلال وحشت زدگی در ایلات متحده و چند کشور اروپایی، تقریبا ۲%تا ۳% در نوجوانان و بزرگسالان تخمین زده شده است. در ایالات متحده به طور معنادار میزان پایین تر اختلال وحشت زدگی میان لاتینی ها، آفریقایی آمریکایی ها، سیاه های کاراییبی و آسیایی آمریکایی ها وجود داشت و در مقابل سفیدهای غیر لاتینی، آمریکایی هندی ها، به طور معنادار میزان بالاتری از این اختلال را دارند. پایین ترین تخمین ها را کشورهای آسیایی، آفریقایی، و آمریکای لاتین بین ۰٫۱% تا۰٫۸% داشته اند. زنان در مقایسه با مردان با نسبت حدودا ۲:۱ از نظر فراوانی این اختلال را دارا می‌باشند. تفاوت های جنسیتی در نوجوانی دیده می شود و همچنین قبل ۱۴ سالگی نیز دیده می شود. اگرچه حمله های وحشت زدگی در کودکان نیز اتفاق می افتد، همه گیری کلی اختلال وحشت زدگی قبل از ۱۴ سال پایین است(۰٫۴%>). میزان اختلال وحشت زدگی افزایش تدریجی در نوجوانان به ویژه در زنان را نشان می‌دهد و احتمالا با شروع سن بلوغ ادامه می‌یابد و در بزرگسالی به اوج خود می‌رسد. میزان همه گیری در افراد سالمند کاهش می‌یابد( همه گیری ۰٫۷% برای بزرگسالان بالای۶۴ سال) (DSM-5,2013).

۳-۳-۳-۲ مسایل تشخیصی مرتبط با فرهنگ

میزان ترس درباره علایم ذهنی و جسمی اضطراب، در فرهنگ های مختلف متفاوت است و ممکن است بر میزان حمله های وحشت زدگی و اختلال وحشت زدگی تاثیر بگذارد. همچنین، انتظارات فرهنگی ممکن است طبقه بندی حمله های وحشت زدگی را به عنوان قابل انتظار و یا غیر قابل انتظار تحت تاثیر قرار بدهد(DSM-5,2013).

۴-۳-۳-۲ پیامدهای عملکردی اختلال وحشت زدگی