هم زمان با دسترسی روز افزون و گسترده ی مردم به اینترنت شاعد نوعی وابستگی به آن در نوجوانان و جوانان هستیم. همانند تمامی انواع دیگر اعتیاد، اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی هم چون اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی قراری، تفکر های وسواسی، کناره گیری، اختلالات عاطفی و از هم گسیختگی روابط اجتماعی همراه است. از طرفی، در عین حال که روابط افراد (به ویژه نوجوانان و جوانان) در جهان مجازی افزایش می‌یابد، در مقابل از دامنه ی روابط واقعی آنان در جهان واقعی کاسته می شود و احتمال افت عملکرد آموزشی آنان نیز می رود (سامسون وکین ۲۰۰۵، به نقل از غفاری ۱۳۸۵).

کمیسیون سلامت اروپا(۲۰۰۱) معتقد است که سلامت در سطح فردی و جمعی علاوه بر آن که می‌تواند از مراقبت های بهداشتی تاثیر پذیرد، تحت تاثیر عوامل دیگری مانند آرایش ژنتیکی، شرایط اقتصادی – اجتماعی و رفتار های افراد قرار می‌گیرد. حجم مسائل رفتاری و روانی در کشور های در حال توسعه رو به افزایش است. یکی از این مسائل که در سال های اخیر با توجه به تغییرات سریع اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین مسائل موجود در جامعه بویژه در میان نوجوانان و جوانان مورد توجه قرار گرفته، مسئله ی مربوط به استفاده ی نا صحیح و بیش از حد از اینترنت است.

استفاده از اینترنت در دنیای امروز یک ضرورت است اما این ابزار می‌تواند به شکل نا صحص مورد استفاده قرار گیرد و برای کاربر مشکلاتی به وجود آورد. چگونگی استفاده از اینترنت می‌تواند به ویژگی های عاطفی، شناختی و شخصیت فرد مرتبط باشد. مطالعات زیادی در حوزه ی اعتیاد به اینترنت در سایر کشور های جهان انجام گرفته و عوامل زیادی نیز در شکل گیری این اختلال شناسایی شده است اما برای برنامه ریزی مبتنی بر پژوهش علمی در هر جامعه ای توجه به تفاوت های فرهنگی و اجتماعی و مهم تر از همه تربیتی ضروری است لذا در این زمینه، نیاز به مطالعات داخلی احساس می شود تا بر اساس آن برنامه ریزی های تربیتی صورت پذیرد.

اختلال اینترنتی با ویژگی های زیر تعیین می شود:

• • احساس هیجانی نا خوشایند مانند اضطراب، افسردگی و مانند آن، در زمانی که فرد در تماس با اینترنت نیست.

• • قابلیت تحمل و عادت کردن به آثار کار با اینترنت.

• انکار رفتار های مشکل زا (کاپلان ۲۰۰۲)

۲-۴ نشانه ها و علایم بالینی اعتیاد اینترنتی:

اورزاک (۲۰۰۵) وابستگی به اینترنت را به عنوان یک مشکل روانشناختی دارای دو دسته علایم و نشانه ها می‌داند.

الف- نشانه ها و علایم روانشناختی و ب- نشانه ها و علایم جسمانی

۲-۴-۱ نشانه های روانشناختی: نوعی احساس خوب بودن و رضامندی که به فرد هنگام استفاده از رایانه دست می‌دهد، ناتوانی در متوقف کردن فعالیت و صرف کردن وقت زیاد و بیشتر با رایانه، دوری از خانواده و دوستان، احساس تهی بودن، افسردگی، بدخلقی در مواردی که فرد از رایانه استفاده نمی‌کند، دروغ گفتن به کارفرما یا افراد خانواده ‌در مورد فعالیت‌ها، مشکل در مدرسه.

۲-۴-۲ نشانه های جسمانی: سندرم عصبی، خستگی، سردرد میگرنی، کمر درد، بی‌نظمی در غذا خوردن و صرف‌نظر کردن از بعضی وعده های غذایی، توجه نکردن به بهداشت شخصی، اختلال خواب و تغییر در الگوی خواب (آرتز و همکاران، ۲۰۰۲).

دیویس^[۱۷] (۲۰۰۱) وابستگی به اینترنت را با دو دسته از علایم و نشانه ها مشخص می‌کند:

۲-۴-۳ نشانه های رفتاری: مشکلات درسی، شغلی یا بین فردی، کناره‌گیری و بی‌توجهی و غفلت از دوستان، خانواده یا شغل یا مسئولیت شخصی، بی‌قراری روانی– حرکتی در زمان تلاش برای کاهش یا متوقف کردن استفاده از اینترنت، خستگی بیش از اندازه، تغییر سبک زندگی به منظور وقت بیشتر برای رفتن به اینترنت، کاهش عمومی و قابل ملاحظه فعالیت جسمانی، محرومیت و تغییر در الگوی خواب به منظور وقت بیشتر داشتن برای اینترنت، دروغگویی به خانواده، دوستان و درمانگر به منظور پنهان کردن مدت زمان بودن در اینترنت، ماندن در اینترنت بیش از آنچه که قصد داشته است و نشانه های ترک (مانند اشتغال فکری در رابطه با اینترنت در زمان قطع تماس).

۲-۴-۴ نشانه های شناختی غیرسازشی :افکار وسواسی درباره اینترنت، کاهش فعالیت‌های لذت‌بخش و سرگرمی‌های قبلی برای رفتن به اینترنت، کناره‌گیری از دوستان قدیمی واقعی و برگزیدن دوستان اینترنتی و احساس گناه، نشانه های دروغگویی “در اینترنت خودم هستم”، “در اینترنت احساس احترام بیشتری تا زندگی واقعی دارم”، نگرانی و اشتغال ذهنی در ناتوانی برای توقف استفاده از اینترنت و احساس این که اینترنت تنها دوست اوست. افراد وابسته به اینترنت ترجیح می‌دهند زمانی که رایانه در حال تبادل داده ها است به دستشویی روند، دائماً از درد مچ دست شکایت می‌کنند، در هنگام اتصال به اینترنت جلوی رایانه غذا میل می‌کنند، هرجا هستند سریع خود را به منزل می‌رسانند تا ایمیل خود را بررسی کنند، در محیط‌های زندگی واقعی از اصطلاحات و نشانه های گفتگوی اینترنتی استفاده می‌کنند، تمام دوستان آن ها دارای آدرس ایمیل هستند، با دوستان اینترنتی رابطه عاطفی برقرار می‌کنند و با آن ها به گردش و تفریح می‌روند و پیام‌های عاطفی رد و بدل می‌کنند. حداقل ۱۰ آدرس اینترنتی را در ذهن دارند وبه سرعت می‌توانند آن ها را بیان کنند. ده اصطلاح گفتگوی اینترنتی را‎ به خوبی می‌دانند و آن را در مکالمات روزمره به کار می‌‌برند، اطرافیان آن ها به رایانه حسودی می‌کنند و رایانه را رقیب خود می‌دانند و وقتی خود را معرفی می‌نمایند معمولاً آدرس ایمیل می‌دهند، ترجیح می‌دهند با دوستان و حتی همسرشان گفتگوی اینترنتی کنند تا با آن ها به طور مستقیم صحبت کنند، وقتی رایانه را روشن می‌کنند از دیگران می‌خواهند که ساکت و خاموش باشند، وقتی اتصال به اینترنت را قطع می‌کنند احساس خالی بودن و خلأ می‌کنند درست مثل اینکه فردی زندگی عاشقانه خود را از دست داده است (دیویس، ۲۰۰۳).

۲-۵ فیس بوک چیست؟