کاهش سن اعتیاد و افزایش ‌آسیب‌های روانی و اجتماعی‌، کاهش سن مبتلایان به ایدز‌، افزایش بزه‌های جنسی و… از این موارد است.مهارت‌های زندگی در واقع یک برنامه‌ پیشگیری است که برای اولین بار از سوی سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۲ به صورت رسمی در سطح کشورهای جهان در حال توسعه مطرح شد. (صادق‌الحسینی ۸۵‌، ص ۴) با توجه به تحقیق حاضر آموزش مهارت‌های زندگی بر کاهش مصرف مواد مخدر محققان زیادی تاثیر مثبت مهارت‌های زندگی بر کاهش سوء مصرف مواد مخدر را تأکید می‌کند. افراد معتاد توانایی خود را برای مقاومت در برابر زندگی از دست می‌دهند و این مسئله اغلب در رفتارهای خود تخریبی در جمعیت معتاد جامعه و اقشار آسیب‌پذیر که اغلب جوانان و نوجوانان هستند منجر می‌شوند. اعتیاد اختاپوس و شریان حیاتی یک ملت را آرام آرام قطع می‌کند. ملتی که دچار اعتیاد شود. هویت خویش را از دست می‌دهد و پر کاهی خواهد شد که تندباد حوادث به هر طرف که بخواهد می‌بردش. امروز جامعه شناسان برای تحلیل علل رویکرد جوانان به اعتیاد بیشتر از روی ناآگاهی آنان انگشت می‌گذارند‌، تربیت سوء‌، جهل و بی‌سوادی‌، فقدان ارزش‌های اعتقادی‌، بی‌ایمانی‌، فقر فرهنگی و… نیز می‌تواند عامل رواج اعتیاد باشند. افرادی که از رشد فرهنگی با این برخوردار نباشند و آگاهی و مهارت‌های زندگی را ندانند دچار از خود بیگانگی می‌شوند. و وقتی خودش نباشد آدمی از چه دفاع کند؟ وقتی خودش نباشد آدمی نیست به چه چیزی حمیت ورزد؟

طبق آمار تقریبی خوشبینانه تعداد معتادان به مواد مخدر در کشور ما حدود دو میلیون نفرتخمین زده می‌شود. چنانچه دایره ارتباطی هر فرد معتاد را فقط به چهار نفر محدود نماییم، غریب به هشت میلیون نفر از مردم مستقیم یا غیر مستقیم با مسئله اعتیاد در تماس و یا درگیر می‌باشند به همین جهت سعی همه‌ خیراندیشان کشور در این است تا وفاق و یکدلی واقعی در امر مبارزه با این بلای خانمان‌سوز به دست آید. (آتشین‌، ۱۳۸۰‌، ص ۱۱-۱۳)

بیان مسئله

مصرف مواد مخدر یکی از معضلات جهانی است و هر سه ثانیه یک نفر در عوارض ناشی از مصرف مواد مخدر می‌میرد. از حدود ۳ میلیون نفری که سالانه در جهان در اثر عوارض ناشی از مصرف مواد مخدر فوت می‌شود. ۱ میلیون نفر میانگین کشورهای در حال توسعه می‌باشند. و این در حالی است که روند مواد مخدر در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش می‌باشد. (سازمان جهانی بهداشت‌، ۱۹۹۹) سماواتی اشاره کرده‌اند:۷/۱۳ درصد دانش‌آموزان کشور ما در معرض خطر اعتیاد به مواد مخدر قرار دارند (کوشافر، ۱۳۸۶) مصرف دخانیات فرد را در معرض انواع بیماری‌ها مانند: سرطان‌، سکته قلبی و عفونت‌های تنفسی قرار می‌دهد. جنین مادرانی که مواد مخدر مصرف می‌کنند از عوارض ناشی از مصرف مواد مخدر امان نمی باشند به طوری که باعث کمبود وزن به هنگام تولد‌، تولد پیش از موقع‌، و سقط جنین می‌شود. در حال حاضر پدیده اعتیاد و سوء مصرف مواد به ‌عنوان مشکل فرایند روز افزون برای همه‌ ملل دنیا شناخته شده است به عنوان مثال در ایالات متحده در سال ۲۰۰۰ میلادی حدود ۵/۱۴ میلیون نفر در سنین ۱۲ سال و بالاتر دچار وابستگی و یا سوء مصرف مواد بوده اند. و آمار از رشد ۳۷% درصد شیوع این پدیده در طی سال‌های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹ میلادی حکایت دارد. در کنار این شیوع روز افزون نیاز به اطلاع رسانی و افزایش سطح آگاهی همگانی از سوی کار شناسان جهت برخورد علمی با این پدیده همچون سایر بیماری‌ها احساس می‌کنند. در این مطالعه مشترک که در کشورهای آمریکا‌، انگلستان‌، ایرلند‌، آلمان‌، سنگاپور و هنگ کنگ انجام شد پیش از ۵۰ در صد پرسش شوندگان خواهان دریافت اطلاعاتی راجع به چگونگی برخورد علمی با مواد مخدر بوده‌اند.در حال حاضر وجود ۲ میلیون معتاد و مصرف کننده تفننی‌، یکی از معضلات کشور ما است و بی‌شک تا این میل به مصرف و تقاضا وجود داشته باشد سوداگران نیز در پی عرضه آن بر می‌آیند و سعی خواهد کرد به انحاء مختلف از این بازار پر سود (در مقایسه با سایر مشاغل موجود و کم در آمد در سطح جامعه) بهره ببرند. (صرامی‌، ۱۳۸۲‌، ص۷)

در بریتانیا مواد مخدر سالانه باعث مرگ ۳۰۰ نفر می‌شود‌، الکل حدود ۳۰۰۰۰ نفر و سیگار بیش از ۱۰۰۰۰۰ نفر را می‌کشد. (ترجمه زمانی‌، ۸۴‌، ص ۳۴)

علاوه بر این سیگار هم خود اعتیاد آور است. «دروازه ورود» به مصرف مواد و نیز رفتارهای پر خطر نیز می‌باشد. ۹۵ درصد معتادان قبل از اعتیاد سابقه ی مصرف سیگار داشته اند. از طرفی در سال‌های گذشته ثابت شده ترک مصرف مواد مخدر مشکل‌، گران و دشوار است و حتی مؤثرترین درمان‌ها بازگشت بالایی داشته است. در چنین شرایطی اهمیت و پیشگیری در این است که به طور منطقی جایگزین درمان شود. چنان‌چه از سال‌های ۱۹۷۰ به بعد فعالیت‌های جوامع بهداشتی به پیشگیری از مصرف و اعتیاد معطوف شده است.

امروزه مصرف مواد مخدر از سنین زیر ۱۸ سال و در دوران نوجوانی شروع کرده‌اند. هر چند آمار دقیقی ‌در مورد شیوع مصرف مواد مخدر در نوجوان ایرانی وجود ندارد. اما مطالعات موجود نشان می‌دهد که مصرف مواد مخدر در مقایسه با ۱۰ سال گذشته رشد فزاینده‌ای داشته و از ۱۰ درصد به ۱۷ درصد رسیده است. احترامی کارشناس پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی رشد مصرف سالانه مواد مخدر را به ۲/۱ درصد و سن شروع مصرف را حدود ۱۳ تا ۱۴ سالگی اعلام نموده اند.

در پژوهشی در کشور ۱/۹۵ درصد دانش‌آموزان سال اول راهنمایی اظهار ‌داشته‌اند که مصرف سیگار را از نزدیک مشاهده کرده‌اند. این پژوهش همچنین نشان داد که ۱۱ درصد از دانش‌آموزان سال اول راهنمایی در یک سال گذشته سیگار مصرف کرده‌اند. (طارمیان‌، ۱۳۸۰)

برسی کشوری سلامت روانی‌، اجتماعی نوجوانان ۱۹-۱۰ ساله ایرانی سال ۷۹ وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی نشان داد که میانگین استعمال دخانیات در پسران و دختران شهر و روستا در گروه سنی (۱۴-۱۰) ۱۱% و در سنین (۱۹-۱۵) ۱۲% می‌باشند.

با توجه ‌به این تحقیق در سنین ۱۸-۱۱ سال حدود ۱۰ میلیون دانش‌آموز حدود یک میلیون مبتلا به دخانیات است. نتایج تحقیق دیگر نشان دادند که ۷۰ % افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند زیر۴۰ سال بوده و اولین بار سیگار کشیده‌اند و در همین ۲۴- ۱۵ سال مصرف آن را تجربه کرده‌‌اند.

اهمیت این مسئله زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم افرادی که مواد مخدر را خیلی زود شروع می‌کنند خیلی سخت‌تر می‌توانند آن را ترک کنند.

با توجه به جوان بودن جمعیت کشور‌، ۳۰ میلیون نفر زیر ۲۰ سال که از این تعداد نزدیک به ۱۷ میلیون در دوره های آموزشی به تحصیل اشتغال دارند‌، با بهره گرفتن از برنامه ها و روش‌های گوناگون پیشگیری مدرسه محور مانند آموزش مهارت‌های زندگی می‌توان آن‌ ها را از خطراتی که زندگیشان را تهدید می‌کند محافظت نمود .