این نوع گردشگری برای اولین بار و در سال‌های دور مورد توجه قرار گرفته است. و به شکل بازید ازآثار و بقایای بر جای مانده از جنگ نمود پیدا ‌کرده‌است. جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق از جمله جنگ هایی است که در تاریخ حماسه ها و رشادت های ایران ثبت شده است و برای گردشگران جاذبیت های خاص خود را دارد. از این منظر می توان فرهنگ شهادت و ایثار را به عنوان یکی از گزینه هایی که برای گردشگران اهمیت دارد، معرفی کرد. علاوه بر این کشف اثر و پیامدهای جنگ در نواحی جنگی و پیرامون آن می‌تواند مدیران گردشگری و جوامع مزبان را در دستیابی به اهداف و تحقق برنامه ها یاری دهد(اسماعیل پور:۱۳۸۴، ۲۵).

امروزه صنعت گردشگری به عنوان سومین صنعت جهان پس از نفت و اتومبیل مطرح می‌باشد و در حال حاضر نقش عمده ای را در اقتصاد جهانی به عهده دارد و با توجه به نظر کارشناسان ، صنعت گردشگری در اوایل قرن آینده اولین صنعت جهان خواهد شد(باتانگار و پوری^[۲]، ۲۰۱۲، ۵۳). طبق نظر سازمان تجارت جهانی با وجودی که کشور ایران از لحاظ جاذبه های توریستی جزء ۱۰ کشور اول دنیا و از نظر وضعیت اکوتوریست جزء ۵ کشور توریستی جهان می‌باشد، متاسفانه به علت عدم استفاده از استراتژی های مناسب بازاریابی در صنعت گردشگری نتوانسته است از این صادرات نامرئی که نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند استفاده کند (حسن زاده و حسن زاده: ۱۳۸۷، ۲۹).

استان کرمانشاه نیز بیشتر از این نظر در محرومیت قرار گر فته است. برای تجزیه و تحلیل ظرفیت های استان کرمانشاه برای گردشگری جنگ، ترکیبی از این عوامل: تبلیغات غیرشخصی، ارتقای فروش، روابط عمومی و بازاریابی مستقیم می‌تواند تاثیر گذار باشد. با توجه این که کرمانشاه یک منطقی جنگ خیز بوده است و هنوزم بقایای جنگ در ان باقی است، ‌بنابرین‏ می‌تواند با به کار گیری و ترکیبی از این موارد، و کاربردن این ابزارها، گردشگران را به منظور قابلیت های گردشگری جنگ به سمت خود، جذب نماید. در حال حاضر گردشگری به عنوان سومین صنعت دنیا نقش عمده ای را در اقتصادی جهانی از لحاظ منبع اصلی درآمد، ایجاد اشتغال (از هر ۱۲ شغل یک شغل در دینا مربوط به گردشگری است). استان کرمانشاه، ظرفیت ها بالایی از نظر گردشگری جنگ دارد، اما نتوانسته است گردشگران را به سمت خود جدب کند. از این رو هدف پژوهش حاضر پاسخ گویی ‌به این سئوال است که ظرفیت های استان کرمانشاه در گردشگری جنگ چگونه است؟

۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش

گردشگری جنگ مانند سایر گردشگری ها می‌تواند، آثار مثبت و منفی متعددی را به دنبال داشته باشد که با برنامه ریزی و مدیریت کارآمد می توان اثرات مثبت را تقویت کرد و اثرات منفی را به حداقل رساند (فیتزانس^[۳]،۲۰۱۲، ۵۳).

استان کرمانشاه دارای جاذبه های طبیعی، تاریخی ، شهری و اکوتوریسم گوناگونی است که طی سال‌های اخیر، گردشگری جنگ در این استان رواج پیدا ‌کرده‌است و ‌بنابرین‏ شناسایی قابلیت ها و توان های این منطقه می‌تواند، نقش مهمی در گسترش گردشگری جنگ و نمایاندن جذابیت های آن ایفا کند. بیشتر جاذبه های جنگ می‌تواند، به شکل موزه های جنگ، بازسازی مناطق جنگی، و القای احساس جنگ، ساخت یادمان ها و نمادهای دوران دفاع مقدس به گردشگران نمایش داده شود. شهرهایی که در این استان قابلیت های زیادی برای جذب گردشگران دفاع مقدس داشته و بیشترین تعداد گردشگر را به سمت خود جذب نموده اند. با توجه ‌به این که کرمانشاه در زمان جنگ فعالیت های گستره داشته است و هنوز نیز بقایای جنگ و علائم آن باقی مانده است و دارای جاذبه های گردشگری طبیعی و آثار، تاریخ و میراث جنگ می‌باشد، متأسفانه به علت عدم انجام فعالیت های ترفیعی و تشویقی مناسب جهت بهینه سازی این صنعت خدماتی در این شهرستان باعث ناتوانی این صنعت در بالا بردن سطح جذب گردشگران و تاثیرات این جذب هم مانند، اشتغال ، بهبود خدمات اجتماعی، منبع درآمد، رشد بخش خصوصی، توسعه ساختارهای زیربنایی و … شده است. یکی از عوامل مهمی که تاکنون باعث شده است، گردشگری جنگ ایران از جمله استان کرمانشاه مورد توجه قرار نگیرد وابستگی شدید دولت به درآمدهای صادراتی نفت به عنوان ثروت ملی و یک محصول استراتژیک بوده است. وابستگی کشور به یک محصول به عنوان تنها منبع عمده درآمدهای ارزی کشور را با خطرات زیادی مواجه می‌کند. تجربه دهه های اخیر ثابت ‌کرده‌است که کشورهایی که خود را به یک محصول عمده صادراتی وابسته کرده‌اند هر زمان که قصد داشتند تا سیاست های مستقلی را اعمال کنند با فشار های کشورهای بزرگ که عمدتاًً ناشی از تحریم بوده مواجه شده اند و در ادامه راه را با مشکل مواجه شده شده اند. با توجه به مراتب فوق ، در صورتی که ایران و در مطالعه موردی تر استان کرمانشاه بخواهد خود را از وابستگی به درآمدهای پرنوسان و پایان پذیر نفت برهاند ، یکی از گزینه های مهم و استراتژیک ، توجه به صنعت گردشگری و به خصوص گردشگری جنگ ونمایش دادن تمام رشادت ها و دلاوری ها در زمان جنگ به سایرین می‌باشد. بسیاری کشورها با پیش گرفتن نگرش های بازارگرایانه در جهت رشد گردشگری تلاش کرده‌اند و توانسته اند چند برابر صادرات نفت ایران درآمد ارزی کسب کنند. توجه و تجزیه و تحلیل ظرفیت های استان کرمانشاه در زمینه گردشگری جنگ، می‌تواند جهت جذب گردشگر ‌به این استان و بهره مندسازی استان از درآمد های گردشگری و ایجاد اشتغال منافع بسیاری را برای استان به همراه داشته باشد، این رو با توجه به مطالب بیان شده اهمیت پژوهش حاضر احساس می شود.

۱-۴اهداف پژوهش

۱-۴-۱ هدف اصلی

تعیین و تجزیه و تحلیل ظرفیت های استان کرمانشاه در گردشگری جنگ

۱-۴-۲ اهداف جزئی

1. 1. تعیین تاثیر تفریح و سرگرمی های سیاه استان کرمانشاه بر گردشگری جنگ

1. 1. تعیین تاثیر نمایشگاه و موزه های کرمانشاه بر گردشگری جنگ

1. 1. تعیین تاثیر مکان های دارای سکون و ایستایی استان کرمانشاه بر گردشگری جنگ

1. 1. تعیین تاثیر مکان جنگ های سیاه استان کرمانشاه بر گردشگری جنگ

1. تعیین تاثیر اردوگاه های کشتار جمعی سیاه استان کرمانشاه بر گردشگری جنگ

۱- ۵ فرضیه های پژوهش

1. 1. تفریح و سرگرمی های سیاه استان کرمانشاه بر گردشگری جنگ تاثیر مثبت و معنادار دارد.

1. 1. نمایشگاه و موزه های سیاه استان کرمانشاه بر گردشگری جنگ تاثیر مثبت و معنادار دارد.

1. 1. مکان های دارای سکون و ایستایی استان کرمانشاه بر گردشگری جنگ تاثیر مثبت و معنادار دارد.

1. 1. مکان جنگ های سیاه استان کرمانشاه بر گردشگری جنگ تاثیر مثبت و معنادار دارد.

1. اردوگاه های کشتار جمعی سیاه استان کرمانشاه بر گردشگری جنگ تاثیر مثبت و معنادار دارد.

۱-۶ مدل مفهومی پژوهش

تفریح و سرگرمی های سیاه

نمایشگاه و موزه های سیاه

ظرفیت های منطقه در گردشگری جنگ

مکان های دارای سکون و ایستایی سیاه

مکان جنگ های سیاه

اردوگاه های کشتار جمعی سیاه

منبع مدل مفهومی پژوهش: رد (۲۰۱۴: ۲۱)

۱-۷قلمرو پژوهش

۱-۷-۱ قلمرو موضوعی پژوهش

این پژوهش از حیطه موضوعی به بررسی و تجزیه و تحلیل ظرفیت های استان کرمانشاه در گردشگری می پردازد.

۱-۷-۲ قلمرو مکانی پژوهش

قلمرو مکانی پژوهش حاضر گردشگری های جنگ استان کرمانشاه است.

۱-۷-۳ قلمرو زمانی پژوهش