هدف نهایی:

سلیه معتقد است که هدف نهایی بشر شکوفا شدن هر چه بیشتر وجود اوست، بر اساس ساخت وجودیش. این مقصدی است که باید پایه و اساس همه فعالیت‌های او باشد. اگر فرد برای رسیدن به وجود مطلق و خالق خود ویا هماهنگی با طبیعت و جامعه تلاش می‌کند، لازم است تعادلی بین ‌هدف‌های‌ کوتاه مدت و دراز مدت خود به وجود آورد ؛ یعنی ایجاد نوعی تعادل بین کاشتن و درو کردن، به نحوی که وجود او اجازه می‎دهد .می‌توان گفت بحث تعادل کاشتن و درو کردن اخیر، در واقع به محدودیتهای بدن اشاره دارد . محدودیتهای بدن در برابر فشار روانی می‎تواند با ظرفی مقایسه شود که هر یک از ما درون بدن خود داریم . هر فردی ظرفیت خاصی برای فشار روانی دارد. ‌بنابرین‏ همه ما ظرف فشار درونی ^[۴۵]۱ ،با شکل و اندازه متفاوت داریم چون هر ظرف می‎تواند تنها مقدار معینی مایع را در خود جای دهد. همین مسأله شیوه‎ای آسان به دست می‎دهد تا تصوری از محدودیتهای بدن خود را در برابر تحمل فشار روانی داشته باشیم .

( به نقل از پاول و انرایت )

هدف البته این نیست که از استرس به کلی دور باشیم. این نه ممکن است و نه مطلوب . برای اینکه فرد بتواند به حدنصاب ارزش وجودی خود برسد آن را شکوفائی دهد و تحقق بخشد ، لازم است که در ابتدا سطح مطلوب استرس را در خود بشناسد و سپس از انرژی ذخیره برای سازگاری به نحو مطلوب و سودمند ، استفاده کند، البته تا حدی که با ظرفیت جسمی و روانی فرد منطبق باشد .

تعاریف و نظریه‌ای پیشرفت تحصیلی :

در خصوص پیشرفت تحصیلی ، مطالب بسیاری وجود دارد و هر کدام پیشرفت تحصیلی را به نوعی تعریف کرده‎اند .

برخی از تعاریف پیشرفت تحصیلی بدین قرار است :

پیشرفت تحصیلی در لغت به معنی ارتقاء و ترقی معنی می‎شود . ( گروسی ، ۱۳۷۸)

پیشرفت تحصیلی عبارت است از فعالیت‎های آموزشی و کوشش‌های یادگیری دانش آموزان برای رسیدن به ‌هدف‌های‌ آموزش و نتایج مطلوب .

منظور از پیشرفت تحصیلی میزان فعالیت درس شاگرد است که به وسیله معلمین از طریق نمرات امتحانی آن ها ارزش‎یابی می‎شود و نتیجه آن به صورت معدل کل درسی دانش آموزان ارائه می‎گردد. ( خلفی ، ۱۳۷۷)

برای اینکه مفهوم پیشرفت تحصیلی روشن شود ابتدا باید مفهوم افت تحصیلی را که واژه‎ای در مقابل آن به شمار می‎آید ، روشن کرد . افت تحصیلی ، افت عملکرد تحصیلی و درسی دانش آموز از سطحی رضایت بخش به سطحی نامطلوب است . چنانچه فاصله قابل توجهی بین استعداد بالقوه و استعداد بالفعل فرد در فعالیت درسی مشهود باشد، چنین فاصله‎ای را افت تحصیلی می‎نامند.

روشن است که افت تحصیلی فقط در مردودی و یا تجدیدی خلاصه نمی‎شود و ‌در مورد هر دانش آموزی که یادگیریهای او کمتر از توان و استعداد بالقوه و حد انتظار باشد ، صدق می‎کند. ‌بنابرین‏ حتی دانش آموزان تیز هوش نیز ممکن است دچار افت تحصیلی گردند. با روشن شدن مفهوم افت تحصیلی اکنون می‎توان مفهوم پیشرفت تحصیلی را به صورتی شفاف دریافت . چنانچه آموخته‎های آموزشگاهی فرد متناسب با توان و استعداد بالقوه او باشد و در یادگیری فاصله‎ای بین توان بالقوه و بالفعل او نباشد، می‎توانیم بگوییم که دانش آموز به پیشرفت تحصیلی نائل گردیده است.

مدل کارول در یادگیری مدرسه‎ای

مدل یادگیری مدرسه‎ای که به وسیله کارول در سال ۱۹۶۳ ارائه شد ، پایه و اساس بسیاری از بحث‌های نظری ‌در مورد عوامل تأثیر گذار بر پیشرفت تحصیلی بوده است . مطالعات انجمن بین‌المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی فرصت‌های آزمون این تئوری و مدل‌های استنباط شده از آن را فراهم کرد و موجب شد که به طور تجربی مورد آزمایش قرار گیرد .( به نقل از کیوز^[۴۶]۱ ۱۹۹۱)

کارول به منظور پیش‌بینی موفقیت در یادگیری‎های مسائل پیچیده این مدل را تهیه کرد .سه « متغیر مرتبط با زمان^[۴۷]۲ » در این مدل تعیین شده‎اند که عبارتند از :

۱٫ متغیر « استعداد» : که عبارت است از مقدار زمانی که یک دانش آموز نیاز دارد تا یک موضوع خاصی را به اندازه معیار تعیین شده بیاموزد به شرط آنکه انگیزه و امکانات مناسب برای یادگیری وجود داشته باشد و کیفیت تدریس نیز در حد مطلوب تأمین شده باشد.

متغیر « پشتکار و ثبات قدم ^[۴۸]۱» : که عبارت است از مقدار زمانی که یک دانش آموز علاقه مند است برای آموختن صرف کند.

متغیر « فرصت یادگیری ^[۴۹]۲ » : که عبارت از مقدار زمانی است که برای یادگیری یک موضوع خاص در اختیار یادگیرنده قرار می‎گیرد.

علاوه بر این ، دو متغیر دیگر نیز در این مدل مورد توجه بوده است که با زمان ارتباطی ندارد و عبارتند از :

1. 1. متغیر « قدرت درک آنچه از تدریس بر می‎آید » که به کیفیت تدریسی که ارائه می‎شود بستگی دارد .

1. « کیفیت تدریس » که عواملی چون چهار چوب بندی موضوع یادگیری ، مؤثر بودن طرز ارائه درس و مهارت معلم و مدرس ، سطح آن را تعیین می‎کنند .

این دو متغیر نه تنها با یکدیگر ارتباط دارند و در یکدیگر تأثیر می‎گذارند، بلکه با سه عامل مرتبط با زمان نیز بستگی نزدیک دارند. بلوم ( ۱۹۷۴) توجه محققان را به ارتباط یافته‎های انجمن با تأثیر عامل « زمان » در یادگیریهای مدرسه‎ای جلب کرد و از آن زمان ‌به‌تدریج‌ ، اهمیت زمان به ‌عنوان یک عامل کلیدی در یادگیری مورد قبول قرار گرفته است .

عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی: