۱-۹- قلمرو تحقیق

۱-۹-۱- قلمرو موضوعی

قلمرو موضوعی تحقیق بررسی ارتباط بین نوآوری، بین‌المللی شدن و انتظارات رشد تجارت بین کارآفرینان شرکت های دانش بنیان واقع در پارک علم و فناوری استان آذربایجان شرقی است.

۱-۹-۲- قلمرو مکانی

قلمرو مکانی این تحقیق استان آذربایجان شرقی و به طور مشخص شهرهای تبریز، مراغه، میانه و مرند می‌باشد چرا که جامعه مورد بررسی (شرکت های دانش بنیان واقع در پارک علم و فناوری استان آذربایجان شرقی) به طور غیر متمرکز در شهرهای مذکور مستقر می‌باشند.

۱-۹-۳- قلمرو زمانی

قلمرو زمانی تحقیق حاضر محدود به نیمه اول سال ۱۳۹۵ می‌باشد.

۱-۱۰- مدل مفهومی تحقیق

مدل مفهومی تحقیق در شکل (۱-۱) نشان داده شده است:

شکل (۱-۱): مدل مفهومی تحقیق

سطح تکنولوژی

سرمایه انسانی کارآفرینان

عملکرد اقتصادی

رقابت بالقوه

نوآوری محصول

بین‌المللی شدن

سرمایه انسانی جامعه

انتظارات رشد تجارت

منبع: کاستانو، مندز، گالیندو^[۵] (۲۰۱۶)

۱-۱۱- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق

۱-۱۱-۱- سطح تکنولوژی

سطح تکنولوژی مشخص کننده میزان تکنولوژی (متوسط یا بالا)، میزان نو بودن تکنولوژی شرکت و سابقه وجودی تکنولوژی است (لی و همکاران^[۶]، ۲۰۱۶: ۴۹۲۰).

۱-۱۱-۲- سرمایه انسانی کارآفرینان

سرمایه انسانی کارآفرینان به دنبال بررسی شاخص های انسانی است که میزان دانش، توانایی، تجربه، مرتبط بودن تحصیلات دانشگاهی با شغل فرد را تعیین می‌کند (آنکلینکس و همکاران^[۷]، ۲۰۱۵: ۸۲۶).

۱-۱۱-۳- سرمایه انسانی جامعه

سرمایه انسانی جامعه به بررسی شاخص‌های انسانی جامعه و به طور مشخص به بررسی تحصیلات می‌پردازد. نرخ ثبت نام در مدارس ابتدایی و راهنمایی، دو شاخص مورد نظر در این متغیر می‌باشد (کاستانو و همکاران، ۲۰۱۶).

۱-۱۱-۴- رقابت بالقوه

با بررسی نظر کارآفرینان ‌در مورد جایگاه رقابتی و فرصت‌های ایجاد شده در ۶ ماه آتی، فعالیت شرکت را مورد ارزیابی قرار می‌دهد (کاستانو و همکاران، ۲۰۱۶).

۱-۱۱-۵- عملکرد اقتصادی

منظور از عملکرد اقتصادی میزان رشد سرمایه و تولید محصولات است (کاستانو و همکاران، ۲۰۱۶).

۱-۱۱-۶- نوآوری محصول

به میزان نوآوری محصول در دو بعد نوآوری نسبی و نوآوری مطلق می‌پردازد. منظور از نوآوری نسبی وجود محصول نوآورانه پیش از اقدام شرکت و منظور از نوآوری مطلق، عدم وجود آن است (کاستانو و همکاران، ۲۰۱۶).

۱-۱۱-۷- بین‌المللی شدن

بین‌المللی شدن در قالب شدت صادرات بیان می­ شود (کاستانو و همکاران، ۲۰۱۶). بین‌المللی شدن فرایند سازگاری فعالیت‌های شرکت (استراتژی، ساختار، منابع و…) با محیط بین‌المللی می‌باشد (هسلز و پارکر^[۸]، ۲۰۱۳: ۱۴۲). در واقع، یک فرایند تدریجی است که به موجب آن یک شرکت، روابط تجارت بین‌المللی خود را گسترش می‌دهد. به عبارت دیگر، فرایند حرکت شرکت به منظور انباشت و توسعه ذخایر منابع به منظور انجام فعالیت‌های بین‌المللی می‌باشد. هر چه این مهم زودتر رخ دهد فرایند بین‌المللی شدن نیز تسریع می‌یابد (فقیهی و همکاران، ۱۳۸۹ :۱۱).

۱-۱۱-۸- انتظارات رشد تجارت

این متغیر به بررسی میزان مشاغل ایجاد شده توسط شرکت در ۵ سال آتی و دستیابی به رشد فروش مورد نظر می پردازد (کاستانو و همکاران، ۲۰۱۶).

۱-۱۲- ساختار تحقیق

تحقیق حاضر مشتمل بر ۵ فصل می‌باشد. فصل اول مربوط به کلیات تحقیق بوده، در فصل دوم مروری بر ادبیات موضوع تحقیق صورت گرفته، مبانی نظری و مطالعات تجربی مرتبط با آن بیان شده است. در فصل سوم به روش‌شناسی تحقیق پرداخته شده است. در فصل چهارم داده های جمع‌ آوری شده از مطالعه می‌دانی و کتابخانه‌ای، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. فصل پنجم مربوط به یافته های تحقیق، جمع بندی، نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد های حاصل از نتایج می‌باشد.

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

۲-۱- مقدمه

محیط کسب و کار عصر حاضر، فارغ از بعد جغرافیایی آن، به دفعات با ویژگی هایی همچون پیچیدگی و نا اطمینانی توصیف شده است. چنین ویژگی هایی بیش از آنکه موجب آسیب پذیری سازمان های دارای سابقه و ساختارمند شود، بقای شرکت های نوپا را مورد تهدید قرار می‌دهد. در این راستا به منظور ارائه رهنمودهایی که کمک حال چنین شرکت هایی باشد، نظریه ها و چارچوب های نظری و عملی متعددی ارائه شده است. در فصل پیش رو ابتدا با بیان رویکرد کلی مورد استفاده در تدوین مبنای نظری تحقیق، نظریه های مرتبط با موضوع تحقیق بررسی شده، روابط بین متغیرها از منظر تئوریک مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت پیشینه تحقیق مورد اشاره قرار گرفته است.

۲-۲- نوآوری^[۹]

نوآوری را اولین بار شومپیتر^[۱۰] (۱۹۳۴) مطرح ‌کرده‌است. از نظر وی، نوآوری فرایند ایجاد نام تجاری جدید، محصولات، خدمات و فرآیندها و تأثیر آن بر توسعه اقتصادی است (شومپیتر، ۱۹۳۴: ۱۲۳). صاحب نظران مختلفی به تشریح متفاوتی از این مفهوم برای بقای طولانی مدت سازمان‌ها پرداخته‌اند. از نظر رابینز^[۱۱] (۱۹۷۸)، نوآوری، فرایند اخذ ایده خلاق و تبدیل آن به محصول، خدمات و روش های جدید عملیات است. از این رو می توان نتیجه گرفت؛ نوآوری سازمانی تمایل سازمان جهت توسعه محصولات و خدمات جدید یا بهبود آن ها و موفقیت در ارائه آن محصولات و خدمات به بازار است (رابینز، ۱۹۷۸: ۶۹).

هالت، هارلی و نایت^[۱۲] (۲۰۰۴) ، نوآوری را به عنوان فرایندی برای استفاده از دانش یا اطلاعات به منظور ایجاد یا معرفی پدیده‌های تازه و مفید تعریف ‌کرده‌است (هالت و همکاران، ۲۰۰۴: ۴۳۳).

از نظر گیلفورد^[۱۳] (۱۹۶۸) نوآوری هر چیز تجدید نظر شده است که طراحی گردیده، به حقیقت پیوسته و موقعیت سازمان را در مقابل رقبا مستحکم سازد و در عین حال، یک برتری رقابتی بلندمدت را میسر سازد. به عبارتی، نوآوری خلق چیز جدیدی است که یک هدف معین را دنبال کرده و به اجرا رساند (گیلفورد، ۱۹۶۸).

۲-۲-۱- مفاهیم کلی نوآوری

• • نوآوری به معنی خلاقیت عینیت یافته: در این نوع تعریف نوآوری دارای مفهوم عملیاتی شدن و به مرحله اجرا درآمدن اندیشه‌های نو می‌باشد. از این دیدگاه می توان نوآوری را به معنی خلاقیت عینی به عنوان شکل اجرائی شده و تحقق یافته خلاقیت ذهنی دانست (هاشم‌زاده و موسوی، ۱۳۹۳: ۲۲).

• • نوآوری به معنی فراورده جدید در سطح سازمان: در این تعریف، منظور از نوآوری فراورده جدید یا محصول خلاقی است که توسط یک سازمان ارائه می‌گردد. فراورده خلاق می‌تواند نرم افزاری مانند انواع خدمات (مثل خدمات آموزشی ، خدمات بهداشتی درمانی ، خدمات اداری و …) و یا سخت افزاری مانند کالاها (مثل محصولات صنعتی ، محصولات داروئی ، محصولات غذائی و …) باشد (هاشم‌زاده و موسوی، ۱۳۹۳).

• • نوآوری خلاقیت متجلی شده و به مرحله عمل رسیده است. به عبارت دیگر نوآوری یعنی اندیشه خلاق تحقق یافته؛ نوآوری همانا ارائه محصول، فرایند و خدمات جدید به بازار است؛ نوآوری به کارگیری توانایی‌های ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید است. نوآوری فرایند کسب اندیشه‌ای خلاق و تبدیل آن به محصول و خدمت و یا یک روش عملیاتی مفید است (عسگری، ۱۳۹۱).