۱۱- وارسی بدن با تن انگاره رابطه دارد.

۱۲- وارسی بدن با نارضایتی از بدن رابطه دارد.

فرضیه‌های فوق اغلب با توجه به ادبیات پژوهشی مربوط به مطالعات خارج از ایران بنا شده‌اند هر چند که برخی از آن ها در جمعیت ایرانی ‌نیز مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. فرضیه های مربوط به مدل‌های این پژوهش نیز که تناسب آن ها (به ترتیب برای تن انگاره شکل۱-۱ وبرای نارضایتی از بدن، شکل۲-۱ ) مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند ، به شرح زیر هستند:

الف) مدل ساختاری فرضی برای تن انگاره (که در شکل۱-۱ ارائه شده است) با جمعیت مورد مطالعه تناسب دارد.

ب) مدل ساختاری فرضی برای نارضایتی از بدن (که در شکل ۲-۱ ارائه شده است) با جمعیت مورد مطالعه تناسب دارد.

تعریف واژه ها و مفاهیم تحقیق

تعریف نظری تن انگاره:

بیشتر پژوهش‌های مربوط به تن انگاره در تعریف و ارزیابی، آن را ویژگی با ثبات و شبه صفتی در نظر می‌گیرند که به طور کلی متمرکز بر نارضایتی از شکل و اندازه بدن است. (رودیگر، کش، روهرینگ و تامپسون، ۲۰۰۷ ؛ گروگن، ۲۰۰۸ ؛ رحیمی، ۲۰۱۰) . تن انگاره پدیده‌ای پیچیده و چند ساحتی است که در برگیرنده‌ی نگرش‌ها، ادراکات و تجارب افراد با تن و ظاهر جسمانی شان است (کش و پروزینسکی، ۲۰۰۲). طی قریب به نیم قرن گذشته، تعریف تن انگاره (تصویر تن) از سازه‌ای تک ساحتی به سازه‌ای چند ساحتی تغییر یافته است (کش وپروزینسکی، ۲۰۰۲). تعریفهای اولیه، عمدتاًً ادراکی بودند و به تصویری که فرد از بدنش در ذهن شکل می‌داد، تأکید می‌کردند. اما با تحقیقات بیشتر درباره‌ چگونگی ادراک افراد از تن و ظاهرشان، واژه‌ تن انگاره چیزهای دیگری همچون رضایت از وزن ، دلتنگی از تن، بد شکلی تن، ادراک اندازه بدن، و عزت تن، را هم در برگرفت (کش و پروزینسکی، ۲۰۰۲).

تعریف عملیاتی تن انگاره:

در این مطالعه ما به ارزیابی تن انگاره هم به عنوان یک ویژگی شبه صفت وهم به عنوان یک حالت می پردازیم و با استفاده ازفرم فارسی مقیاس آنالوگ دیداری تن انگاره^[۷۰] (هاینبرگ و تامپسون^[۷۱]، ۱۹۹۵) و فرم فارسی مقیاس وضعیت تن انگاره^[۷۲] (کش، فلمینگ، الیندوگان، استیدمن و وایتهد^[۷۳]، ۲۰۰۲) این سازه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد وگزارش شخصی افراد در این مقیاس‌ها شاخص تن انگاره مشارکت کنندگان است. برای استفاده از این مقیاس‌ها، ابتدا خصوصیات روانسنجی(پایایی و اعتبار محتوایی ) آن ها بررسی خواهد شد.به علاوه همه ی مواد مورد استفاده در این بررسی به عنوان یک مقیاس که سازه‌های متعدد متناسب با متغیرهای پژوهش را ارزیابی می‌کنند، تحلیل عوامل خواهند شد.

تعریف نظری نارضایتی از بدن :

نارضایتی از بدن تجریه‌ی ذهنی منفی است که افراد نسبت به بدنشان دارند(استیس و شاو، ۲۰۰۲). میزان نارضایتی فرد از اندازه، وزن و شکل آن و میزان نگرانی و اشتغال خاطر با بدنش به طور کلی نارضایتی از بدن تعریف می شود(تامپسون وفن دنبرگ، ۲۰۰۲). مطالعات متعددی(مثل شیه وکوبو^[۷۴]، ۲۰۰۲؛ استریگل مور و فرانکو^[۷۵]، ۱۹۹۴) نشان داده اندکه ناهمخوانی بین تن انگاره ی که فرد دارد و تن انگاره ی آرمانی او سبب نارضایتی از بدن است و هرچه این ناهمخوانی بیشتر باشد نارضایتی از بدن بیشتر می شود.

تعریف عملیاتی نارضایتی از بدن :

به لحاظ عملیاتی منظور از نارضایتی از بدن در این مطالعه نمره ی مبتنی بر گزارش شخصی مشارکت کنندگان در فرم فارسی مقیاس نارضایتی از بدن پرسشنامه ی اختلال خوردن۳^[۷۶] (گارنر^[۷۷]، ۱۹۹۱) و فرم فارسی پرسشنامه ی آشفتگی تن انگاره^[۷۸](کش، فیلیپس، سانتمنس و هاربوسکی^[۷۹]،۲۰۰۴) و یا فرم فارسی مقیاس درجه بندی تصویری رضایت از بدن^[۸۰] (استونکارد، سورنسون، و شولزینگر^[۸۱]، ۱۹۸۰ و فالون و روزین^[۸۲] ، ۱۹۸۵) است. ابتدا خصوصیات روانسنجی(پایایی و اعتبار محتوایی ) این مقیاس‌ها نیز تعیین خواهد شد.

تعریف نظری طرحواره ظاهر:

مجموعه ی باورها و تصوراتی است که فرد درباره ظاهر و بدنش دارد. این واژه بیشتر بیانگر مؤلفه‌ های شناختی تن انگاره است(پروزینسکی و کش، ۲۰۰۲).در تعریفی دیگر طرحواره ی ظاهر یا طرحواره ی بدن بازنمایی محوری ویژگی‌های بدن است که طول بخش‌های مختلف بدن، نظم سلسله مراتبی آن ها در فضا و شکل آن ها را شامل می شود. طرحواره ها و از جمله طرحواره ی ظاهر طی رشد وبر پایه ی تجارب افراد شکل می گیرند و پس از شکل گیری بر نحوه ی تعبیر وتفسیر داده های دریافتی از جهان و چگونگی پردازش آن ها تاثیر می‌گذارند.

تعریف عملیاتی طرحواره ی ظاهر:

در این مطالعه طرحواره ی بدن یا ظاهر ‌بر اساس ارزیابی با فرم فارسی آزمون باورهای مربوط به ظاهر و فرم فارسی پرسشنامه طرحواره ی ظاهر تجدید نظر شده^[۸۳] (کش، ملنیک و هاربوسکی^[۸۴]، ۲۰۰۴؛ کش، ۲۰۱۲) تعیین می شود و نمره های مشارکت کنندگان در این مقیاس‌ها به عنوان شاخصی از طرحواره ی ظاهر و باورهای مربوط به بدن در نظر گرفته می‌شوند . خصوصیات روانسنجی (پایایی و اعتبار محتوایی ) این مقیاس‌ها نیز تعیین خواهد شد.

تعریف نظری وارسی بدن:

تظاهر رفتاری اشتغال خاطر با بدن که به صورت وارسی مکرر وضعیت ظاهر و جسم نشان داده می شود، وارسی بدن نام دارد. به طور معمول تمایل ‌به این کار در افراد دچار آشفتگی تن انگاره و نارضایتی از بدن بیشتر است( کش، فیلیپس، سانتمس و هاربوسکی، ۲۰۰۴). از گونه های رایج وارسی بدن، می توان به مشاهده ظاهر و وضعیت بدن در آیینه، وزن کشی مکرر برای وارسی وزن، لمس کردن وکشیدن پوست دربرخی از نواحی بدن- به ویژه پهلوها وشکم برای بررسی افزایش بافت چربی – و اندازه کردن تناسب لباسهای قبلی اشاره کرد.

تعریف عملیاتی وارسی بدن:

در این مطالعه منظور از وارسی بدن نمره ی فرد درفرم فارسی پرسشنامه وارسی بدن^[۸۵] است که به وسیله ی رییز وهمکارانش^[۸۶] (۲۰۰۲)تدوین شده است و اعتبار محتوا و پایایی آن در نمونه ای از جمعیت مورد مطالعه بررسی خواهد شد.

تعریف نظری و عملیاتی شاخص توده ی بدنی:

شاخصی از وضعیت بدنی افراد با توجه به قد و وزن آن ها‌ است که به طور معمول ازطریق فرمول (وزن برحسب کیلوگرم تقسیم برقد برحسب متر به توان دو) برآورد می شود. در این مطالعه پس از اندازگیری وزن فرد برحسب کیلوگرم و و قد بر حسب سانتیمتر با بهره گرفتن از فرمول مربوط شاخص توده بدنی را محاسبه می‌کنیم.

تعریف نظری خود پنداره و عزت نفس:

خودپنداره یا خویشتن پنداره اشاره به برداشت ذهنی فرد از جنبه‌های مختلف خویشتن دارد وفقط معطوف به جنبه‌های جسمانی نیست(مارش و کریون، ۲۰۰۶). خویشتن پنداره مجموعه ی ادراکاتی است که هر فرد از خودش به عنوان یک شخص دارد و مجموعه ی صفات و اسنادهایی است که برای خودش در نظر می‌گیرد. یکی از مهمترین جنبه‌های ادراک خود عزت نفس است.

عزت نفس را به عنوان جنبه ای از ارزش شخصی در نظر می گیرند که ساحت بدنی آن در برگیرنده ی شایستگی ورزشی ادراک شده، وضعیت جسمانی، جذابیت و مانند آن است. بررسی ها نشان می‌دهند که خودانگاره ی مثبت و داشتن عزت نفس بالا با کیفیت زندگی شخصی، خانوادگی، تحصیلی و اجتماعی همبستگی مثبت دارد(دوهنت وتیگمن، ۲۰۰۶) و عزت نفس پایین می‌تواند منجر به نارضایتی از بدن و تن انگاره ی منفی شود(دوهنت وتیگمن، ۲۰۰۶ و هارپر و تیگمن، ۲۰۰۸). به طورکلی، عزت نفس را می توان ارزیابی کلی دانست که فرد از ارزش شخصی اش دارد و ‌بر اساس ادراکات منفی یا مثبت فرد از خودش – که خودپنداره اش را می‌سازند- شکل می‌گیرد(هارتر، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۶).

تعریف عملیاتی خودپنداره و عزت نفس :