• • • 1. فلج و شلل کردن زبان

فلج از نظر لغت به معنای آب روان از چشمه و مانند آن^[۶۲] پیروزی و غلبه کردن و خلل و فاصله بین دو چیز ^[۶۳] آمده است و شلل نیز به معنای دور شدن و طرد کردن است ^[۶۴] از نظر پزشکی فلج و شلل به معنای از کار افتادن تمام یا قسمتی از اعصاب حرکت دهنده است که ممکن است بر اثر ضربه ، شوک ، ترس و یا به علت امراض عفونی باشد که یک نوع بیماری به شمار می‌آید ^[۶۵]

همچنین در اندام های بدن اگر عیب مفصلی ، عضلانی ، تغییر محور عضو و ماننده آن باشد ، معادل فلج عضو است ^[۶۶]میزان استفاده از عضو زبان و همچنین تنظیم سرعت زمان حرکات را کنترل عضله می‌گویند .

فلج عضو زبان نوعی از فلج است که دراصطلاح پزشکی مونوپلژی نام دارد . در این حالت انسان کنترل ارادی عضله زبان را از دست خواهد داد . این نوع فلج می‌تواند توأم با انقباض عضلانی ( سفتی ) یا شلی عضلات باشد . ^[۶۷]

فلج کردن ، متفاوت با از بین بردن عضو است . چون در از بین بردن ، منفعت عضو به طور کامل از بین می رود ، ولی در فلج کردن این گونه نیست .

از کلام شیخ طوسی و برخی فقیهان چنین بر می‌آید که فلج زبان به از بین رفتن تکلم است که در نتیجه به گنگی و لالی می‌ انجامد ^[۶۸]ولی این درست به نظر نمی رسد ؛ زیرا از بین رفتن تکلم از منافع زبان است که خود دارای دیه مستقل است و شلل زبان به نداشتن حرکت در زبان است و در نتیجه اگر کسی افزون بر اینکه صدا و قدرت تکلم را از بین ببرد ، کاری کند که زبان از حرکت باز ایستد ، باید یک دیه بابت تکلم و دو سوم بابت شلل زبان بپردازد ^[۶۹]

عصب هیپوگلوسال ، عصب حرکتی است که تمام عضلات داخلی بدن را عصب دهی می‌کند فلج این عضو سفت شدن زبان و همچنین چروکیده شدن آن عضو را به دنبال دارد. ^[۷۰]

• • • 1. از بین رفتن حس چشایی

از بین رفتن حس چشایی به عنوان یک موضوع مهم به آن نگاه شده است چرا که قانون‌گذار در بخش جدایی به آن توجه کرده و ‌در مورد آن موادی را ذکر نموده است .

حس چشایی یک دستگاه حسی برای حس چشیدن می‌باشد . ^[۷۱]

چشایی یکی از حواس ‌پنج‌گانه است ^[۷۲]. چشایی درک مولکول های خاصی در مواد است . در موجودات زنده به مولکول های خاصی حساسیت وجود دارد مثلاً ترش بودن یک ماده یعنی وجود حالت اسیدی در آن.

‌در مورد خسارت های وارده بر حس چشایی می توان گفت که امکان اینکه حس چشایی به صورت واحد از بین برود کم می‌باشد و معمولاً از بین بردن حس چشایی به همراه جرم های دیگر مثلاً قطع کامل یا بخشی از زبان از بین می رود . البته این امکان وجود دارد که حس چشایی با جنایت بر غیر از زبان ایجاد شود که در این صورت طبق مواد قانونی دیه و ارش مقرر می بایست پرداخت گردد .

طبق ماده ۶۹۵ قانون مجازات اسلامی از بین بردن حس چشایی و نقصان آن فقط ارش دارد که در فصل شیوه های جبران خسارت ‌در مورد آن مفصل توضیح داده خواهد شد .

• • • 1. از بین رفتن تکلم ( به طور کامل یا ناقص )

از نظر علمی و با توجه به مواد ۴۷۰ و ۴۷۱ قانون مجازات اسلامی تولید صوت و تکلم شدیداًً با یکدیگر در ارتباط بوده و روی هم یک نقص عضو محسوب می‌شوند . بررسی عملکرد تکلم بررسی سه مورد زیر است:

1. 1. قابل شنیدن بودن

1. 1. قابل فهم بودن

1. کارایی عملی

‌بنابرین‏ حداقل شرایط تکلم قابل قبول عبارت است از :

1. 1. تکلم از بلندی خاصی برخوردار باشد .

1. 1. توانایی تولید تمام اجزای صوتی وجود داشته باشد .

1. حداقل با سرعت ۷۵ کلمه در یک دقیقه قادر به تکلم باشد .

برای تعیین نقص عضوی اختلالات تکلم ، بررسی توانایی خواندن یک پاراگراف از مجله و اخذ شرح حال از بستگان قابل اعتماد ضروری است .

جدول …… در فصل شیوه های جبران خسارت های وارده بر زبان آمده و در ارتباط با نقص عضوی ناشی از اختلالات تکلم است. توجه دقیق به جزئیات برای تطابق صحیح ضروری است .

خسارت های معنوی وارده بر زبان

در اینکه مفهوم خسارت محدود به امور مادی تلف نمی شود کمتر تردید شده است صاحب عناوین سرمایه معنوی و شخصیت و جهت شخص را ( عرض ) می نامد و هتک آن را از ارقام ضرر بر می شمارد او تردید نسبت به شمول ( قاعده لا ضرر ) را درباره اینگونه اقدام های ناروا و اختصاص آن قاعده را به ضرر های مالی و بدنی مردود می‌داند ^[۷۳]

خسارت های معنوی نیز ممکن است به صورت های مختلف ظاهر شود مثلاً به صورت لطمه به حقوق و مربوط به شخصیت و به صورت درد جسمی که به زیان دیده از حادثه ای دچار آن می شود و یا به صورت اختلال روانی که به زیان دیده از حادثه ای به علت اینکه دچار ناتوانی و اختلال در صحبت کردن شده است ، دست می‌دهد و یا بالاخره بر اثر جریحه دار شدن احساسات و عواطف^[۷۴] ( مثل غم و اندوه وارده بر اثر نتیجه خسارت بر زبان )

همه موارد مذکور بیانگر این واقعیت است که خسارت های ناشی از جرم می‌تواند به صورت های مختلفی منجر گردد که در یک دسته بندی کلی می تون تحت عنوان خسارت های مادی و معنوی قرار داد .

رابطه مغز و زبان انسان

رابطه زبان و مغز انسان هم از نظر صورت و هم محتوا از گذشته های دور مورد توجه پزشکان و حقوق ‌دانان بوده است به طوری که وقتی از ضربه مغزی صحبت پیش می‌آید از آسیب های زبانی هم مطالبی قابل طرح می‌باشد چرا که بیشتر آثار ضربه مغزی بر روی زبان اتفاق می افتد .

در زمان‌های باستانی ، زبان یک پدیده روحی – روانی تلقی می شد بعد ها از زبان عمدتاًً به عنوان یکی فعالیت عضوی که گاه مسئولیت آن بر عهده عضو زبان در دهان بوده است ، نام برده شد . برداشت های جدید زبان را یک فعالیت حسی –حرکتی می‌دانستند که مسئولیت آن به مناطق حسی و حرکتی مغز محدود بود ولی در برداشت های نوین زبان یک فعالیت شناختی پیچیده و چند بعدی است که نه تنها با سطوح مختلف فعالیت های مغزی ارتباط دارد ، بلکه در ساختار و عملکرد مغز نیز تاثیر گذار است . این برداشت بیشتر بر شواهد بالینی و آسیب شناختی متکی هستند . در دیدگاه های جدید تر عصب شناسی زبان ، علاوه بر شواهد بالینی و آسیب شناختی ، برای شناسایی رابطه زبان و مغز از شواهد علمی و تجربی جدید از قبیل ثبت امواج مغزی زبان و شیوه های تصویر برداری مغزی نوین استفاده می شود . با وجود همه این یافته ها و پیشرفت ، ناشناخته ها ‌در مورد ماهیت سازمان بندی و پردازش زبان در مغز بسیار زیاد هستند . ^[۷۵]

برای زبان کاربرد های کلی مطرح شده است که در صورت آسیب به مغز امکان آسیب رسیدن ‌به این کاربرد ها می‌باشد . اگر به مغز آسیبی برسد ممکن است زبان حرکت خودش را از دست بدهد و نتواند دیگر حروف را به درستی ادا نماید . اختلالات تلفظی و آواشناختی یعنی تغییر شکل تلفظی برخی از حروف یا آواها نظیر تلفظ ت به جای ک . همچنین اختلال زبان بدین معنی که تأخیر در به کار بردن حروف آسیب دیگری است که در اثر آسیب به سر امکان به وجود آمدنش می‌باشد .

به طور کل اگر به مغز انسان ضربه ای وارد آید و یا خسارتی ببیند که به واسطه ی آن خسارت زبان و یا تکلم خسارتی ببیند قطعاً این نوع خسارت هم قابل جبران خواهد بود .