۳-۷-۱- ایمو و حفاظت از محیط زیست دریایی

ایمو یکی از مؤسسات تخصصی سازمان ملل متحد است که بیش از ۱۶۰ دولت عضو آن می‌باشند.[۱۸۹] این سازمان در زمینه مسائل مربوط به دریاها به ویژه کشتیرانی فعالیت دارد. بهر حال نظر به اینکه استفاده
کشتی‌ها از دریاها نیازمند تدوین اصول و قواعدی می‌باشد، ایمو نقش خود را به عنوان سازمان صلاحیتدار در زمینه مسائل مربوط به استفاده از دریاها و در چارچوب اساسنامه ۱۹۴۸ خود در این زمینه ایفاء نموده است. ایمو از زمان آغاز فعالیت‌های خود اصول و قواعدی را در کنوانسیون‌های بین‌المللی و اسناد خود در خصوص استفاده از دریاها (از جمله در زمینه مبارزه با آلودگی دریایی و حفاظت از محیط زیست دریاها)[۱۹۰] درج نموده است.[۱۹۱] تا جایی که به حفاظت از محیط زیست دریایی مربوط می‌شود می‌توان کنوانسیون‌های ذیل را به عنوان نمونه در چارچوب فعالیت‌های ایمو نام برد:

    • کنوانسیون بین‌المللی پیشگیری از آلودگی دریایی ناشی از دفع مواد زائد دیگر مواد (کنوانسیون لندن، ۱۹۷۲)

    • کنوانسیون بین‌المللی پیشگیری از آلودگی ناشی از کشتی‌ها (کنوانسیون مارپول ۱۹۷۳) و پروتکل ۱۹۷۸ آن، و

  • کنوانسیون بین‌المللی آمادگی در مقابل آلودگی نفتی، اقدام و همکاری (۱۹۹۰).

۳-۷-۲- کنوانسیون ۱۹۸۲ سازمان ملل متحد راجع به حقوق دریاها و حفاظت از محیط زیست دریایی

مهمترین سند بین‌المللی که ساختار کلی را برای حمایت از محیط زیست دریایی ارائه می‌دهد، کنوانسیون ۱۹۸۲ سازمان ملل متحد راجع به دریاها می‌باشد. بخش دوازدهم این کنوانسیون با عنوان حمایت و حفاظت از محیط زیست دریایی (مواد ۱۹۲ تا ۲۳۷) به طور ویژه به مسأله حمایت و حفاظت از محیط زیست دریایی می‌پردازد.[۱۹۲] در ضمن اگر چه این بخش به طور خاص بر روی مسأله حمایت و حفاظت از محیط زیست دریایی متمرکز است، قسمت‌های دیگری نیز از این کنوانسیون مقرراتی را در زمینه محیط زیست دریایی در بردارند.

قسمت پنجم از بخش دوازدهم کنوانسیون با عنوان «قواعد بین‌المللی و قوانین ملی در زمینه پیشگیری، کاهش و کنترل آلودگی محیط زیست دریایی»[۱۹۳] قواعد و اصول کلی حاکم بر پیشگیری، کاهش و کنترل آلودکی دریایی ناشی از شش منبع عمده آلودگی را در بر می‌گیرد. بر اساس این قسمت منابع آلودگی دریایی عبارتند از:

۱٫آلودگی ناشی از فعالیت‌های انجام شده در خشکی[۱۹۴] (ماده ۲۰۷)؛

۲٫آلودگی ناشی از فعالیت در بستر دریا در منطقه تحت صلاحیت ملی[۱۹۵] (ماده ۲۰۸)؛

۳٫آلودگی ناشی از فعالیت‌های انجام شده در بستر و زیر بستر دریاهای آزاد (منطقه میراث مشترک
بشریت)[۱۹۶] (ماده ۲۰۹)؛

۴٫آلودگی ناشی از دفع مواد زاید[۱۹۷] (ماده ۲۱۰)؛

۵٫ آلودگی ناشی از رفت و آمد کشتی‌ها[۱۹۸] (ماده ۲۱۱)؛

۶٫آلودگی ناشی از اتمسفر[۱۹۹] (ماده ۲۱۲)؛

در ضمن مواد قسمت پنجم از بخش دوازدهم کنوانسیون مذبور به طور اساسی مقررات مشابهی را در بر می‌گیرند و دولت‌ها را ملزم می‌نمایند تا اقدامات ذیل را انجام دهند:

(الف) پذیرش قوانین و مقررات برای پیشگیری، کاهش و کنترل آلودگی محیط زیست دریایی ناشی از منابع مذکور، به ویژه قوانین و مقرراتی که تأثیر آن ها ‌در مورد این منابع آلودگی کمتر از تأثیر قواعد و معیارهای بین‌المللی و رویه‌ها و شیوه های توصیه شده نباشد؛

(ب) اتخاذ هر نوع تصمیم دیگری که برای پیشگیری، کاهش و کنترل چنین آلودگی‌هایی ضروری باشد؛

(ج) کوشش برای هماهنگی برنامه ها در ارتباط با پیشگیری، کاهش و کنترل آلودگی‌های محیط زیست دریایی ناشی از منابع مذکور در سطح منطقه‌ای به طور مقتضی، و

(د) کوشش در جهت تدوین قواعد، معیارها، رویه‌ها و شیوه های توصیه شده در سطح جهانی و منطقه ای، از جمله از طریق سازمان‌های بین‌المللی صلاحیت دار برای پیشگیری، کاهش و کنترل آلودکی محیط زیست دریایی ناشی از منابع مذکور.

یادآوری می‌شود که پس از پذیرش کنوانسیون ۱۹۸۲ سازمان ملل متحد راجع به حقوق دریاها، مقررات این کنوانسیون در زمینه محیط زیست دریایی از جمله حمایت از محیط زیست دریایی و استفاده های پایدار از منابع آن در شکل گیری و تدوین اسناد و گنوانسیون‌های بین‌المللی جدید تحت نظر سازمان ملل متحد و یا نهادهای آن سازمان (به ویژه مؤسسات تخصصی و یا برنامه های اجرایی آن) و نیز از سوی نهادهای منطقه‌ای مورد توجه قرار گرفته و در اسناد و کنوانسیون‌های مذبور درج شدند.

۳-۷-۳- کنوانسیون‌های منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریایی

با تشکیل برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد(یونپ) پس از کنفرانس ۱۹۷۲ استکهلم راجع به محیط زیست بشر، دیدگاه حمایت منطقه‌ای از دریاها تقویت گردید و برنامه ویژه‌ای در خصوص حمایت از دریاهای منطقه‌ای [۲۰۰] در سال ۱۹۷۴ میلادی شکل گرفت که با تدوین اولین کنوانسیون منطقه‌ای در خصوص حمایت از محیط زیست دریایی دریای مدیترانه (کنوانسیون بارسلون) در سال ۱۹۷۶ میلادی آغاز گردید و به تدریج به سایر دریاهای منطقه‌ای گسترش یافت.[۲۰۱] یونپ به ویژه از آغاز تشکیل خود از این دیدگاه حمایت نموده و با ارائه کمک‌های مالی به دولت‌های مربوطه شکل گیری و تداوم نظام‌های منطقه‌ای حمایت از محیط زیست دریایی را امکان پذیر نمود. در حال حاضر بسیاری از دریاهای منطقه‌ای در کنار بهره گیری از قواعد جهانی حمایت از محیط زیست دریایی از نظام‌های منطقه‌ای برای حمایت از محیط زیست دریایی برخوردار هستند. کنوانسیون‌هایی که تا کنون در زمینه حمایت از محیط زیست دریایی دریاهای منطقه‌ای تدوین شده‌اند[۲۰۲] عبارتند از:

-کنوانسیون حمایت از محیط زیست دریایی و نواحی ساحلی مدیترانه (کنوانسیون بارسلون، ۱۶ فوریه ۱۹۷۶ میلادی)،

-کنوانسیون منطقه‌ای خلیج فارس راجع به همکاری در زمینه حمایت از محیط زیست دریایی در مقابل آلودگی دریایی (کنوانسیون منطقه‌ای کویت، ۲۴ آوریل ۱۹۷۸ میلادی)،

-کنوانسیون همکاری در زمینه حمایت و توسعه محیط زیست دریایی و نواحی ساحلی منطقه آفریقایی غربی و مرکزی (کنوانسیون آبید جان، ۱۹۸۱ میلادی)؛

– کنوانسیون حمایت از محیط زیست دریایی و نواحی ساحلی جنوب شرقی اقیانوس آرام (کنوانسیون لیما،۱۹۸۱ میلادی)؛

-کنوانسیون منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریایی دریای سرخ و خلیج عدن (کنوانسیون جده، ۱۹۸۲)؛

– کنوانسیون حمایت و توسعه محیط زیست دریایی منطقه کارائیب بزرگ (کارتاگنا، ۱۹۸۳ میلادی)؛

– کنوانسیون حمایت، مدیریت و توسعه زیست دریایی و نواحی ساحلی منطقه آفریقای شرقی (کنوانسیون نایروبی، ۱۹۸۵ میلادی)؛

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...