اهمیت و ضرورت پژوهش

پژوهش­های زیادی درخصوص رابطه مهارت‌های مقابله و کیفیت زندگی انجام شده است و پیامدهای ناخوشایند آن انجام شده است. پژوهش­هایی نیز در خصوص نوع شیوه اتخاذ شده برای مقابله با استرس و نتایج هر کدام از آن ها انجام شده است. اما بشتر این پژوهش­ها در جمعیت­های دارای بیماری خاص و در عین حال در جامعه­ای غیر از جامعه ایران انجام شده است.

کیفیت زندگی به واسطه نقشی که در سلامت روانی افراد دارد از اهمیت زیادی برخوردار است به خصوص اینکه یکی از عواقب عمده کاهش کیفیت زندگی را افزایش مشکلات روان­شناختی ذکر کرده ­اند.

امروزه دانشجویان به دلیل نقش مهمی که در اداره آینده کشور دارند یکی از قشرهای مهم جامعه به شمار می­آیند. چون این قشر از جامعه است که در آینده متخصصان در زمینه ­های گوناگون علمی، فنی و هنری بوده و مدیران اصلی در اداره کشور و هدایت سایر اقشار جامعه به سمت کمال و اهداف کشور هستند.منابع مقابله نامناسب ممکن است به نتایج اجتماعی ضعیف مانند عملکرد آموزشگاهی، مشکلات رفتاری، افسردگی، خودکشی، اختلالات خوردن و خشونت منجر شود و در نهایت موجب پایین آمدن کیفیت زندگی و بهزیستی روان­شناختی می­ شود. دانشجویانی که از مقابله شناختی استفاده ‌می‌کنند اقدامات هدفدار و مسئله­مدار را برای حل مسئله، سازمان­بندی مجدد ذهنی از مسائل و کوشش در تغییر موقعیت با تأکید بر مسئله برنامه­ ریزی و حل مسئله انجام می­ دهند.

از طرف دیگر برآورده کردن انتظارات آموزشگاهی و وظایف گوناگون شغلی و گاها متأهل بودن برخی از آنان ممکن است که آن ها را با فشار روانی موجه کرده و کیفیت زندگی آن ها را به طور منفی تحت تأثیر قرار دهد و رضایت زندگی و بهزیستی روانشناختی این افراد را پایین آورد. با توجه به اینکه پژوهش­های انجام شده نمایانگر بروز برخی حالات و رفتارهای نامساعد روان­شناختی نظیر اضطراب، افسردگی در محیط دانشگاهی هستند.با توجه به اینکه قسمت اعظمی از نیروی انسانی ما را جوانان تشکیل می‌دهند، و یکی از بهترین قشرهای جوانان دانشجویان می‌باشد، شناخت ویزگی های روانی و تاثیر مداخلات رانپزشکی و مشاوره ای در این افراد در سطح دانشگاه ها پدیده ای نوین می‌باشد ،‌بنابرین‏ شناخت عواملی که بتواند کیفیت زندگی این قشر را افزایش دهد مهم تلقی شده و باید مورد تأیید قرار گیرد.

اهداف پژوهش

هدف اصلی

پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی بر اساس کیفیت زندگی و مهارت‌های مقابله­ای در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، در سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۴ خواهد بود.

اهداف فرعی

– پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی(ومولفه­های آن) بر اساس کیفیت زندگی دانشجویان.

– پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی(و مؤلفه‌ های آن) بر اساس مهارت­ مقابله ای مسئله مدا.

– پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی(و مؤلفه‌ های آن) بر اساس مهارت­ مقابله ای هیجان مدار

– پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی(و مؤلفه‌ های آن) بر اساس مهارت­ مقابله ای اجتنابی

فرضیه های پژوهش

• • بین بهزیستی روانشناختی با سبک های مقابله ای رابطه وجود دارد

• • بین بهزیستی روانشناختی با کیفیت زندگی رابطه وجود دارد

• سبک های مقابله ای و کیفیت زندگی بهزیستی روانشناختی را پیش‌بینی می‌کنند.

تعریف متغیر ها

تعاریف مفهومی

بهزیستی روانشناختی

احساس بهزیستی یا رضامندی از زندگی به ویژگی مهم روانی که فرد واجد سلامت می بایستی از آن برخوردار باشد اشاره دارد. احساس بهزیستی اصطلاحاً اینگونه تعریف می‌گردد: احساس مثبت و رضامندی عمومی از زندگی که شامل خود و دیگران در حوزه های مختلف شغل، خانواده و… است؛ طبق گفته ریف(۱۹۹۷)، بهزیستی روانشناختی شامل ابعادی مانند خویشتن­پذیری، رشد فردی، هدف زندگی، روابط مثبت با دیگران، تسلط محیطی(توانایی مدیریت مؤثر زندگی شخصی و جهان پیرامون)، و حس خودمختاری می­ شود.

کیفیت زندگی

به عنوان درک فرد از موقعیت خود در زندگی در بافت فرهنگ و نظام­های ارزشی که در آن زندگی ‌می‌کنند، همچنین در رابطه با اهداف، معیارها و نگرانی­هایشان تعریف می­ شود(سازمان بهداشت جهانی، به نقل از پیترز و همکاران،۲۰۰۸).

مهارت مقاله

مهارت های مقابله ، به مجموعه تلاش‌های شناختی، هیجانی و رفتاری شخص برای کنترل درخواست‌های بیرونی، درونی بخصوص، که فرد را تهدید می‌کند یا به مبارزه می‌طلبد گفته می‌شود که به سه دسته کلی مهارت‌های مقابله مسأله مدار، هیجان مدار و اجتنابی تقسیم می‌شوند (احمدوند،۱۳۸۸).

تعاریف عملیاتی

بهزیستی روانشناختی: نمره­ای که دانشجویان از آزمون بهزیستی روانشناختی ریف کسب کرده‌اند.

کیفیت زندگی: نمره ای که دانشجویان از پرسشنامه کیفیت زندگی SF-36 کسب کرده‌اند.

مهارت مقابله: نمره ای که دانشجویان از پرسشنامه مهارت مقابله­ای کسب کرده‌اند.

فصل دوم

پیشینه تحقیق

بهزیستی روانشناختی و سلامت روان^[۱۵]

بهداشت روانی یک زمینه‌ی تخصصی در محدوده روانپزشکی است و هدف آن ایجاد سلامت روان به وسیله پیشگیری از ابتلاء به بیماری‌های روانی،کنترل عوامل مؤثر در بروز بیماری‌های روانی، تشخیص زودرس بیماری‌های روانی، پیشگیری از عوارض ناشی از برگشت بیماری‌های روانی و ایجاد محیط سالم برای برقراری روابط صحیح انسانی است. پس بهداشت روانی علمی است برای بهزیستی، رفاه اجتماعی و سازش منطقی با پیش‌آمدهای زندگی (میلانی‌فر، ۱۳۸۲).

در سال‌های اخیر گروهی از پژوهشگران حوزه سلامت روانی به ویژه روانشناسان مثبت‌نگر رویکرد نظری و پژوهشی متفاوتی برای تبیین و مطالعه این مفهوم برگزیده‌اند. آنان سلامت روانی را معادل کارکرد مثبت روانشناختی تلقی نموده و آن را در قالب اصطلاح «بهزیستی روانشناختی» مفهوم‌سازی کرده‌اند. این گروه نداشتن بیماری را برای احساس سلامت کافی نمی‌دانند، بلکه معتقدند که داشتن احساس رضایت از زندگی، پیشرفت بسنده، تعامل کارآمد و مؤثر با جهان، انرژی و خلق مثبت و رابطه مطلوب با جمع و اجتماع و پیشرفت مثبت از مشخصه‌ های فرد سالم است.در سالیان اخیر رویکرد آسیب شناسی به مطالعه سلامتی انسان مورد انتقاد قرار گرفته است بر خلاف این دیدگاه که سلامتی را به عنوان نداشتن بیماری تعریف می‌کند، رویکردهای جدید بر خوب بودن به جای بد یا بیمار بودن تأکید می­ کند(ریف و همکاران،۲۰۰۴).