(رابطه ۳-۱۵)

با توجه به توضیحات فوق ‌در مورد نحوه محاسبه فاصله بین دوعدد فازی، فاصله هر یک از مؤلفه‌ ها را از ایده‌آل مثبت و ایده‌آل منفی برطبق روابط (۳-۱۶) و (۳-۱۷) به دست می‌آوریم.

(رابطه۳-۱۶)

(رابطه ۳-۱۷)

سپس نزدیکی نسبی مؤلفه‌ i ام به ایده‌آل مثبت به وسیله رابطه (۳-۱۸) تعریف می‌شود.

(رابطه ۳-۱۸)

و در نهایت، رتبه بندی نهایی گزینه‌های موجود از مسئله مفروض بر اساس ترتیب نزولی صورت می‌گیرد.

تکنیک ویکور

مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره از جمله مدل‌هایی تصمیم‌گیری بوده که در دو دهه اخیر، از استقبال بالایی برخوردار بوده است. این تکنیک‌ها و مدل‌ها کاربرد بسیار گسترده‌ای در تصمیم‌گیری‌های پیچیده هنگامی که معیارهای متعدد و گاه متضاد وجود دارند، پیدا نموده‌اند. قدرت بسیار بالای این تکنیک‌ها در کاهش پیچیدگی تصمیم‌گیری، استفاده هم‌زمان از معیارهای کیفی و کمی و اعطای چارچوب ساختارمند به مسائل تصمیم‌گیری و نهایتاًً کاربرد آسان آن‌ ها باعث شده است تا به عنوان ابزار دست تصمیم‌گیران خطه‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. این تکنیک‌ها مسائل تصمیم را در قالب یک ماتریس همانند زیر فرموله کرده و تحلیل‌های لازم را روی آن ها انجام می‌دهند.

x_n

⋯

x_2

x_1

x_1n

⋯

x_12

x_11

A_1

x_2n

⋯

x_22

x_21

A_2

D =

⋮

⋮

⋮

⋮

⋮

x_mn

⋯

x_m2

x_m1

A_m

در این ماتریس، نشان دهنده گزینه i ام، نشان دهنده شاخص j ام و نشان دهنده ارزش شاخص j ام برای گزینه i ام است. شیوه های تصمیم‌گیری چند شاخصه‌ای گوناگون است و هرکدام ویژگی‌ها و شرایط کاربرد خاص خود را دارد. یکی از مهم‌ترین شیوه‌ هایی که مورد استفاده قرار گرفته است تکنیک ویکور می‌باشد.

روش ویکور شامل مراحل زیر می‌باشد.

۱) بی مقیاس سازی ماتریس تصمیم با بهره گرفتن از رابطه زیر:

۲) تعیین راه حل ایده آل مثبت و راه حل ایده آل منفی با بهره گرفتن از روابط زیر:

۳) محاسبه مقدار مطلوب و مقدار نامطلوب برای هریک از گزینه ها با بهره گرفتن از روابط زیر:

که در روابط بالا و به ترتیب به عنوان مقدار مطلوب و نامطلوب هر یک از گزینه ها و به عنوان وزن هریک از معیارها محسوب می‌شود. وزن معیارها معمولا از طریق شیوه های مختلف وزن دهی از جمله روش آنتروپی و تحلیل سلسله مراتبی و … به دست می‌آید.

۴) محاسبه شاخص ویکور با بهره گرفتن از رابطه زیر:

(۶)

که در رابطه بالا به عنوان مقدار شاخص ویکور برای گزینه i ام؛ ؛ ؛ ؛ و به عنوام وزن ماکزیمم مطلوبیت گروهی که معمولا ۵/۰ در نظر گرفته می‌شود.

مرتب‌کردن گزینه‌ها ‌بر اساس کاهش مقادیر R، S و Q

در این مرحله با توجه به مقادیر R، S و Q گزینه‌ها در سه گروه مرتب می‌شوند در نهایت گزینه‌ای به عنوان گزینه برتر انتخاب خواهد شد که در هر سه گروه به عنوان گزینه برتر شناخته شود. ترتیب قرارگیری گزینه‌ها با توجه به کاهش مقادیر R، S و Q می‌باشد. لازم به ذکر است که در گروه Q گزینه‌ای به عنوان گزینه برتر انتخاب می‌شود که بتواند دو شرط زیر را ارضاء کند:

الف) شرط۱: اگر A(1) و A(2) به ترتیب اولین و دومین گزینه برتر در گروه Q و n بیانگر تعداد گزینه‌ها باشد، رابطه زیر برقرار باشد:

ب) شرط۲: گزینه A(1) باید حداقل در یکی از گروه‌های R و S به عنوان رتبه برتر شناخته شود.

زمانی که شرط اول برقرار نباشد، مجموعه‌ای از گزینه‌ها به صورت زیر به عنوان گزینه‌های برتر انتخاب می‌شوند:

=گزینه‌های برتر

بیشترین مقدار M با توجه به رابطه زیر محاسبه می‌شود:

زمانی که شرط دوم برقرار نباشد دو گزینه A(1) و A(2) به عنوان گزینه های برتر انتخاب می‌شوند.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

۴-۱- مقدمه

پس از آشنایی با روش تحقیق و معرفی مراحل انجام تحقیق در فصل قبل، در این فصل به پیاده ­سازی مراحل ذکر شده پرداخته می­ شود. ابتدا به تعیین معیار­های مؤثر در سنجش اثربخشی پروژه­ های تحقیقاتی پرداخته و سپس وزن و اهمیت نسبی هر یک ازای معیارها مشخص می­گردد . در نهایت با بهره گرفتن از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره به بررسی اثربخشی پروژه­ های تحقیقاتی پرداخته می­ شود.

۴-۲- تعیین معیار­های مؤثر بر سنجش اثربخشی پروژه­ های تحقیقاتی با بهره گرفتن از روش دلفی فازی

در ابتدا با مرور جامع پیشینه تحقیق، معیار­های مؤثر بر سنجش اثربخشی پروژه­ های تحقیقاتی استخراج شده است. در ادامه به منظور تعیین مهمترین معیار­هایی که بر سنجش اثربخشی پروژه­ های شرکت موثرند و خبرگان ‌در مورد آن­ها اجماع دارند، از روش دلفی فازی استفاده شده است.

در اولین مرحله استفاده از روش دلفی فازی، باید خبرگان انتخاب و در خصوص موضوع، روش و مدت تحقیق توجیه شوند. برخی از ویژگی­های اصلی برای انتخاب خبرگان بدین شرح است:

    • با مسئله مورد بحث درگیر باشند،

    • اطلاعات مداوم از مسئله برای ادامه همکاری داشته باشند،

    • دارای انگیزه کافی برای شرکت در فرایند دلفی باشند،

  • و احساس کنند اطلاعات حاصل از یک توافق گروهی برای خود آن ها نیز ارزشمند خواهد بود (فیضی و دهقان دهنوی, ۱۳۸۸).

بنا به موارد اشاره شده ۱۱ نفر به عنوان تیم خبره از بین پرسنل واحد­های مربوط به امور پروژه­ های تحقیقاتی در شرکت برق منطقه­ای یزد انتخاب شدند.

پرسش­نامه­ پژوهش حاضر با هدف کسب نظر خبرگان راجع به میزان موافقت آن­ها با معیار­های مؤثر بر سنجش اثربخشی پروژه­ های تحقیقاتی، طراحی شده است. ‌بنابرین‏ خبرگان از طریق متغر­های کیفی “کم”، “متوسط” و”زیاد” میزان موافقت خود را بیان کرده ­اند. استفاده از متغیرهایی با ارزش­های قطعی، خبرگان را در اظهار­نظر دچار مشکل می­ کند. به همین دلیل، واضح است که متغیرهای کیفی، آزادی عمل بیشتری را به خبرگان می­دهد. استفاده از متغیرهای کیفی مانند “کم”، “متوسط”، “زیاد” مشکلات فوق را تا حدودی حل خواهد نمود. نظر افراد نسبت به متغیرهای کیفی مانند کم یا زیاد، یکسان نیست. از آنجا که خبرگان دارای خصوصیات متفاوت هستند ‌بنابرین‏ از ذهنیت­های متفاوتی نیز برخوردارند، و اگر به گزینه­ ها بر اساس ذهنیت­های متفاوت پاسخ داده شود، تجزیه­و­تحلیل متغیرها فاقد ارزش می‌باشد. ولی با تعریف دامنه متغیرهای کیفی، خبرگان با ذهنیت یکسان به سوال­ها پاسخ خواهند داد. لذا متغیرهای کیفی به صورت اعداد فازی ذوزنقه ای شکل …..تعریف می­ شود: کم(۰،۰،۲،۴)، متوسط (۳،۴،۶،۷)، زیاد (۶،۸،۱۰،۱۰) (چانگ، ۱۹۹۸).

شکل ۴- ۱٫ تابع عضویت متغیرهای زبانی

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...