بین مدیریت دانش و چابکی، ارتباط معنی دار این عوامل را نشان داده، در خصوص ارتباط و تاثیر عناصر مدیریت دانش بر اقدامات چابکی سازمانی نتایج نشان داد که در اکثر موارد بین عناصر مدیریت دانش و اقدامات چابکی سازمانی ارتباط معنی داری وجود داردنشان دادند که فرهنگ یادگیری تأثیرمثبت و معناداری بر چابکی سازمانی و مدیریت دانش دارد. در حالی که، در این پژوهش اثر مدیریت دانش بر چابکی سازمانی با کنترل نقش فرهنگ یادگیری، مورد تأیید قرار نگرفت.

فصل سوم

روش شناسی پژوهش

۳-۱-روش پژوهش:

پژوهش حاضر از نظر روش توصیفی به شیوه پیمایشی می‌باشد و از نظر نوع هم از روش کتابخانه ای و هم روش می‌دانی ویا ترکیبی از هر دو استفاده می شود. در این پژوهش ابزار جمع‌ آوری داده برای جمع‌ آوری ادبیات ازروش کتابخانه وبرای گرد آوری داده های تحقیق از روش می‌دانی استفاده می‌کنیم که در آن از یک گروه خاص از افراد خواسته می شود تا به تعدادی از سؤالهای خاص پاسخ دهند مهمترین هدف چنین پژوهشی توصیف صفت یک جامعه است.این پژوهش به منظور کشف واقعیت های موجود یا آن چه که هست انجام می شود در واقع این پژوهش به منظور توصیف کردن یک جامعه تحقیقی در زمینۀ توزیع یک پدیدۀ معین انجام می شود.به همین دلیل محقق ‌در مورد علت وجود توزیع بحث نمی کند بلکه تنها به چگونگی آن در جامعه مورد پژوهش به منظور توصیف کردن یک جامعه تحقیقی در زمینه توزیع یک پدیدۀ معین انجام می شود.

۳-۲-جامعه آماری:

جامعه آماری در این پژوهش کلیه کارکنان و معلمان آموزش وپرورش ناحیه۳ کرمانشاه در سال تحصیلی۹۴-۱۳۹۳می باشد که تعداد آن ها حدود۱۳۰۰ نفر می‌باشد.

جدول شماره(۳-۱) تعدادمعلمان وکارکنان مرد و زن

تعدادمعلمین وکارکنان

حجم جامعه

حجم نمونه

تعدادمعلمین وکارکنان مرد

۷۰۰

۹۲

تعداد معلمین وکارکنان زن

۶۰۰

۲۰۸

جمع کل

۱۳۰۰

۳۰۰

۳-۳- نمونه آماری:

نمونه آماری نیز با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی و از طریق جدول مورگان تعداد ۳۰۰نفر از کارکنان و معلمان آموزش و پرورش ناحیه۳ کرمانشاه را در نظر گرفته شد.

۳-۴-روش گرد آوری داده ها :

در این پژوهش از دو پرسشنامه استفاده شد

۱– پرسشنامه مدیریت دانش در سال۲۰۰۹ توسط پاتریک^[۱۱۰] طراحی شده و دارای ۳۸ گویه با مقیاس پنج درجه ای (کاملاً موافقم ، موافقم ، نه موافقم نه مخالفم ، مخالفم و کاملاً مخالفم) و پنج بعد اکتساب دانش،ایجاد دانش،ذخیره دانش،توزیع دانش و نگهداری دانش می‌باشد

امتیاز دهی و تفسیر نتایج:

برای هر گزینه(کاملاً موافقم ۵، موافقم ۴، نه موافقم نه مخالفم ۳، مخالفم ۲ و کاملاً مخالفم ۱)امتیاز در نظر می گیریم.

مجموع امتیازهای۱۳۵-۱۹۰نشان دهنده اثربخشی بالای فرایند مدیریت دانش در سازمان می‌باشد.

امتیاز ۸۰-۱۳۵ نشان می‌دهد که فرایند مدیریت دانش در سازمان تا حدودی اثربخش است.

امتیاز زیر ۸۰ نشان دهنده اثربخشی پایین فرایند مدیریت دانش در سازمان می‌باشد.

در این پژوهش به منظور اعتباریابی، پرسشنامه بر روی یک گروه ۳۷ نفری اجرا شد و با بهره گرفتن از فرمول آلفای کرونباخ همسانی درونی پرسشنامه ۸۶/۰ به دست آمد.

۲-پرسشنامه سنجش چابکی سازمانی:این پرسشنامه دارای ۱۶ گویه می‌باشد مقیاس های مورد نظر در این پرسشنامه به صورت (کاملاً موافقم ، موافقم ، نه موافقم نه مخالفم ، مخالفم و کاملاً مخالفم)می‌باشد.این پرسشنامه دارای چهار مؤلفه‌ پاسخ گویی سئوالات ۱تا۴،دقت و شایستگی سئوالات۵تا۹،انعطاف پذیری سئوالات۱۰تا۱۳ و سرعت سئوالات ۱۴تا۱۶ است .روش نمره گذاری آزمون:‌در طبقه بندی پرسشنامه ازطیف لیکرت استفاده شده است .نحوه بارم گذاری نمرات پرسشنامه به صورت ذیل است:

(کاملاً موافقم ۵، موافقم ۴، نه موافقم نه مخالفم ۳، مخالفم ۲ و کاملاً مخالفم ۱)

اعتبار ‌و روایی پرسشنامه چابکی سازمانی:این پرسشنامه توسط گیبسون و دمبو^[۱۱۱] در سال ۱۹۸۴ تدوین شده است،ساتن و فال^[۱۱۲] در سال ۱۹۹۵ پس از انجام اصلاحات لازم واعتباریابی،ان را مورد استفاده قرار دادند. این پرسشنامه از ۱۶ گویه تشکیل شده است وبر اساس مقیاس ۵ درجه ای لیکرت (کاملاً موافقم ۵، موافقم ۴، نه موافقم نه مخالفم ۳، مخالفم ۲ و کاملاً مخالفم ۱) است .ساتن وفال اعتبار این پرسشنامه را بین ۶۵/۰ تا ۷۵/۰ گزارش نموده اند.همچنین حمیدی پور( ۱۳۷۷) اعتبار این پرسشنامه را ۸۱/۰ گزارش ‌کرده‌است. در این پژوهش به منظور اعتباریابی، پرسشنامه بر روی یک گروه ۳۷ نفری اجرا شد و با بهره گرفتن از فرمول آلفای کرونباخ همسانی درونی پرسشنامه ۷۹/۰ به دست آمد.

۳-۵-روش تجزیه و تحلیل داده ها :

برای ‌پاسخ‌گویی‌ به پرسش های پژوهش حاضر، داده های جمع‌ آوری شده به وسیله نرم افزار آماری SPSS از دو جنبه توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار می‌گیرد؛ در بُعد توصیفی، شاخص های آماری که محاسبه می شود، عبارتند از: فراوانی ها، درصدها، میانگین ها و انحراف معیار ها و در بُعد استنباطی از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد.

فصل چهارم

ارائه وتجزیه وتحلیل داده ها

۴-۱-مقدمه

در فصل حاضر داده های گردآوری شده در خصوص سوالات پژوهش در دو سطح توصیفی(میانگین، انحراف استاندارد) و استنباطی(t استودنت تک گروهی و ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به

1. 1. Dow ↑

1. 1. Baker ↑

1. 1. Rick Dove ↑

1. 1. Levy and Hazan ↑

1. 1. Franklin Becker ↑

1. 1. Nonaka and Takyshy ↑

1. 1. Hong ↑

1. 1. hasanali ↑

1. 1. Kalseth ↑

1. 1. Riege ↑

1. 1. Brien ↑

1. 1. Expertise ↑

1. 1. Sievby ↑

1. 1. Pursak ↑

1. 1. Wiig ↑

1. 1. Nonaka ↑

1. 1. Davenport ↑

1. 1. deraker ↑

1. 1. cnnelly ↑

1. 1. martini ↑

1. 1. Bell ↑

1. 1. marshal ↑

1. 1. kohen ↑

1. 1. vig ↑

1. 1. Drucker .p ↑

1. 1. bhatt ↑

1. 1. duffy ↑

1. 1. drucker ↑

1. 1. nonaka ↑

1. 1. nonaka ↑

1. 1. malhotra ↑

1. 1. Bacovitz and wiliamz ↑

1. 1. bohat ↑

1. 1. rading ↑

1. 1. Davenport and prusak ↑

1. 1. nonaka ↑

1. 1. peltoon ↑

1. 1. bergron ↑

1. 1. Prost and robodt ↑

1. 1. bhatt ↑

1. 1. Smith ↑

1. 1. cocabadse ↑

1. 1. Reviewingthe literature of knowledge ↑

1. 1. Nework model ↑

1. 1. Smith ↑

1. 1. . alerting signal ↑

1. 1. . William James ↑

1. 1. . Erich Fromm ↑

1. 1. . C. G. Jung ↑

1. 1. . Pargament ↑

1. 1. . Frankle. ↑

1. 1. . Croucher ↑

1. 1. . McCoy ↑

1. 1. – James William ↑

1. 1. -Hall J. Stanley ↑

1. 1. – religion ↑

1. 1. -god ↑

1. 1. – Muller M. ↑

1. 1. – Kant E. ↑

1. 1. – Arnold M. ↑

1. 1. – Hick J. ↑

1. 1. – Machar F. S. ↑

1. 1. – lectures about religion ↑

1. 1. – James W. ↑

1. 1. – Durant W. ↑

1. 1. – Taylor J. ↑

1. 1. – Hume R. ↑

1. 1. – Menzies A. ↑

1. 1. – Brown A. ↑

1. 1. – Hall ↑

1. 1. – libido ↑

1. 1. -Palmer Michael ↑

1. 1. -future of an illusion ↑

1. 1. – Jung ↑

1. 1. – archetype ↑

1. 1. – memory, dreams and thoughts ↑

1. 1. – James W. ↑

1. 1. – institutional religion ↑

1. 1. – personal religion ↑

1. 1. -variety of religious experiment ↑

1. 1. – Fromm Eric ↑

1. 1. – psychology and religion ↑

1. 1. – authoritarian ↑

1. 1. – humanistic ↑

1. 1. – Maslow Abraham ↑

1. 1. – peakers and nonpeakers ↑

1. 1. – transcendence ↑

1. 1. -Frankl ↑

1. 1. – Skinner B.F. ↑

1. 1. – reward ↑

1. 1. – punishment ↑

1. 1. – reinforcement ↑

1. 1. – Ellis A. ↑

1. 1. -Lim & Putname ↑

1. 1. – Zymel ↑

1. 1. -Rotter Julian ↑

1. 1. -locus of control ↑

1. 1. -Hod ↑

1. 1. -Miton ↑

1. 1. – Rappaport ↑

1. 1. -Alport Gordon ↑

1. 1. – intrinsic and extrinsic orientation ↑

1. 1. – spiritual ↑

1. 1. – worship ↑

1. 1. – atheism ↑

1. 1. -acceptance ↑

1. 1. -perceptual ↑

1. 1. -feeling ↑

1. 1. -learning ↑

1. 1. -ideology ↑

1. 1. -program ↑

1. 1. – goal ↑

1. 1. -spirituality ↑

1. 1. -generality ↑

1. 1. -humanistic motivation ↑

1. 1. -insight ↑

1. 1. – ideology ↑

1. 1. – Future of Illusion ↑

1. 1. – Journal of consolting and clinical Psychology ↑

1. 1. – Wendell Watters ↑

1. 1. – M C master ↑

1. 1. – deadly doctrine ↑

1. 1. – the varieties of religious experience ↑

1. 1. – Oswald Kulpe ↑

1. 1. – wurtzburg ↑

1. 1. – Franz Brentano ↑

1. 1. – Wilhelm Dilthey ↑

1. 1. – Karl Girgensohn ↑

1. 1. – Werner Gruhn ↑

1. 1. – Collins,G.R ↑

1. 1. – Thouless,R.H. ↑

اوتأثیر شبکه های اجتماعی بر مسیرهای رفتاری ،از طریق ایجاد هنجارهای معطوف به سلامت و کنترل و نظارت بر رفتارهای پرخطر و همچنین تأثیر بر مسیر فیزیولوژیک ،از طریق کاهش استرس‌های مزمن و پیامدهای منفی آن را به عنوان دیگر سازوکارهای ایفای نقش سرمایه اجتماعی در سلامت افراد جامعه مطرح می‌کند. ارتباط میان طبقه اجتماعی و سلامت افراد جامعه از دیگر مقولات مورد بحث بوردیوست . ارتباط بین نابرابری‌های درآمد و سلامت عمومی مبتنی بر تبیین‌های اجتماعی- روانی است و بر خلاف دیدگاه‌های پیشین که نابرابری سلامت را در بین افراد و گروه‌های اجتماعی در یک جامعه منفرد مورد بررسی قرار می‌دادد، به بررسی ارتباط بین نابرابری درآمد و سلامت در جوامع و نواحی مختلف، در دو سطح خرد و کلان، می‌پردازد.

در سطح خرد، تبیین‌های روانی- اجتماعی، را عامل اصلی ارتباط نابرابری‌های درآمد با سلامت در فرآیندهای روان‌شناختی ناشی از مقایسه های اجتماعی افراد و گروه‌ها با یکدیگر دانسته و تأکید دارد که این مقایسه ها می‌توانند به ایجاد احساس محرومیت نسبی و ناکامی منجر شوند. به عبارت دیگر، وضعیت و جایگاه افراد در سلسله مراتب اجتماعی، از طریق ایجاد عواطف منفی، ضمن اثرگذاری بر وضعیت هورمونی روانی، زمینه‌ ساز رفتارهای پرخطر می‌شود. این در حالی است که در سطح کلان، تبیین‌های روانی- اجتماعی همه گیرشناسی تطبیقی نشان می‌دهد که بسیاری از کشورها، به رغم شاخص‌های بالای رشد اقتصادی، به لحاظ شاخص‌های مرتبط با سلامت در مرتبه‌ای پایین‌تر از سایر ملل قراردارند.

از سوی دیگر، از آنجا که همبستگی اجتماعی و نابرابری دو اصل متعارض یک سازمان اجتماعی به شمار می‌روند، افزایش نابرابری‌های درآمدی در یک جامعه، عامل مهمی در فرسایش سرمایه اجتماعی و کاهش همبستگی‌ها به شمار می‌رود؛ چرا که این امر می‌تواند به کاهش مشارکت مؤثر مردم در کنترل و نظارت بر عوامل تعیین‌کننده اجتماعی و سیاسی مرتبط با سلامت بیانجامد.

به اعتقاد بوردیو “نظام‌های سیاسی از دو طریق بر سلامت تأثیر گذار؛ نخست از طریق سیاست‌گذاری‌ها و قوانین ارائه شده از سوی دولت در رابطه با نحوه توزیع منابع و خدمات مرتبط با سلامت که عمدتاًً در رویکرد اقتصاد سیاسی سلامت مطرح می‌شود و دیگری، به واسطه میزان گستردگی و نفوذ هنجارها و ارزش‌های دمکراتیک در حوزه عمومی و نقش جامعه مدنی در نظارت بر آن دسته از تصمیم‌های اتخاذ شده از سوی دولت که به نحوی با وضعیت سلامت ارتباط دارند” ( بوردیو ۱۳۸۱ : ۹۶).
به اعتقاد او وجود اشکال متفاوت اعتماد، به ویژه اعتماد نهادی در زمینه‌های اقتصادی اجتماعی و سیاسی، فرصت‌های مهمی را در جهت مشارکت سیاسی و اجتماعی شهروندان در تأمین امنیت و سلامت ایجاد خواهد کرد. از نظر او ارائه یک نوع بندی واقعی از وضعیت سلامت و بیماری در یک جامعه، بدون توجه به عوامل تعیین کننده اجتماعی- اقتصادی، غیر ممکن خواهد بود. نحوه تعامل و پیوند سطوح خرد و کلان می‌تواند برخی از خلاء‌های مفهومی مرتبط با سطوح خرد و کلان را پوشش داده و با ایجاد ارتباط بین عوامل تعیین‌کننده فردی و جمعی سلامت، پویایی‌های موجود بین عاملیت و ساختار را در حوزه نظریه اجتماعی و سلامت عمومی بازسازی کند.

۱۰-۱-۴-۲- نظریه علل اجتماعی بنیادی لینک وفیلان ( ۱۹۹۵- ۱۹۹۶):

این نظریه با این دید آغاز می شود که مکانیسم ها یا عوامل خطرسازی که موجب شیب های اجتماعی و اقتصادی در میزان بیماری و مرگ و میر می شود، در طول زمان تغییر می‌کند. در اوایل قرن بیستم ممکن بود موضوعاتی چون سیستم تخلیه فاضلاب ، کیفیت آب ، و سلامت مواد غذایی ، مکانیسم‌های اصلی مرتبط با پایگاه اقتصادی اجتماعی و سلامت باشند اما امروزه محققان بیشتر روی فاکتورهایی چون سیگار کشیدن، چاقی و دسترسی به بیمه درمانی متمرکز می‌شوند. علی رغم تغییراتی که درطی زمان در مکانیسم‌های مداخله گر ایجاد شده ، با این حال، این محققان مدعی اند که ارتباط بین پایگاه اقتصادی اجتماعی و نرخ‌های بسیار بالای بیماری و مرگ ومیر همچنان ادامه دارد. لینک و فیلان اشاره می‌کنند که منابع مرتبط با پایگاه اقتصادی-اجتماعی به افراد کمک می‌کند که از قرار گرفتن در معرض اثرات بهداشتی زیان آور اجتناب کنند:

” دلیل اینکه پایگاه اقتصادی اجتماعی به طور مداوم با بیماری مرتبط است این است که پایگاه اقتصادی اجتماعی تضمین کننده منابعی چون دانش ، پول ، قدرت و پرستیژ است که می‌تواند به شیوه های متفاوتی در موقعیتهای مختلف برای اجتناب از خطر بیماری و مرگ مورد استفاده قرار گیرد( Link and Phelan, 1995,1996). افرادی که از امتیازات نسبتاً بهتری برای اجتناب از ریسکهای بیماری و مرگ و اتخاذ استراتژی های محافظ که موجب افزایش سلامت و رفاه می شود ، استفاده می‌کنند ، نگرانی ‌در مورد عوامل خطر ساز ندارند” ۳۹):( Link and Phelan, 1995,1996. به اعتقاد آن ها، علی رغم بهبود چشمگیر طولانی مدت در بهداشت عمومی ، تغییردر انواع بیماریهایی که شایع ترینند و تغییردر عوامل خطرساز بهداشتی ، میزان نابرابری‌های اقتصادی – اجتماعی در نرخ‌های بیماری و مرگ و میر برای دهه ها یا بیشتر تداوم دارد. در واقع لینک و فیلان تئوریشان را در جهت ارتباط پایدار بین عوامل اجتماعی و جمعیت شناختی و بیماری هدایت کردند( Link and Phelan, 1995,1996:427).

آموزش یکی از شاخص‌های پایگاه اقتصادی اجتماعی است . این شاخص به عنوان منبع بالقوه ، بروز بیماری‌ها و مشکلات بهداشتی را به تأخیر می اندازد و با فراهم آوردن حمایت اجتماعی و خود اتکایی موجب ایجاد خوشبختی و کاهش استرس شده و سلامت مناسب را تضمین می‌کند. آموزش موجب ارتقاء رفتارهای بهداشتی همچون رژیم غذایی خوب ، افزایش فعالیت‌های فیریکی شده و با تأثیر بر کارکرد شناختی موجب به تأخیر افتادن مشکلات بهداشتی می شود. آموزش موجب استفاده بهتر از مراقبت‌های پیشگیرانه و درمانی وانتحاب محیط‌های سالم تر کار وزندگی می شود. درآمد دوره یا پیشرفت مشکلات بهداشتی را کند می‌کند و برعکس آموزش که در اوایل دوره زندگی تعیین کننده است ، درآمد منبعی است که از ابتدای بزرگسالی تا میانسالی رشد می‌کند و بعد از آن ثابت می ماند و حتی کاهش می‌یابد

(Link and Phelan, 1996:440)

به علاوه، براکت، ریورز و سالووی (۲۰۱۱) ضمن بازبینی ادبیات پژوهشی موجود در زمینه عقیده دارند که بین هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی همبستگی معنی دار وجود دارد. همچنین، فراندو^[۲۷۴] و همکاران (۲۰۱۰) در مطالعه ای با حضور ۲۹۰ نوجوان سنین ۱۱ و ۱۲ سال به بررسی همبستگی بین هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی با کنترل اثرات ابعاد هوش، شخصیت و خودپنداره پرداختند. در اینجا نیز هوش هیجانی بعد از کنترل اثرات متغیرهای بالا قابلیت پیش‌بینی عملکرد تحصیلی را دارا بود.

فراندو و همکاران (۲۰۱۰) اشاره می‌کنند که هوش شناختی اثر ملایمی بر همبستگی بین هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی دارد. به عبارتی، دانش آموزانی که هوش شناختی پایین تری دارند اگر هوش هیجانی بالاتری داشته باشند، در مقایسه با زمانی که هوش هیجانی پایین تری دارند، عملکرد تحصیلی بهتری خواهند داشت. این نتایج پیشنهاد می‌کند که هوش هیجانی ممکن است تنها زمانی در عملکرد تحصیلی نقش داشته باشد که تقاضاهای موقعیتی از منابع هوشی دانش آموزان سنگین تر باشد. با توجه ‌به این امر، به نظر می‌رسد اثر مستقیم هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی ‌در مورد ‌گروه‌های ویژه دانش آموزان با توانایی‌های کمتر مؤثر باشد.

در پژوهش برسلا^[۲۷۵]، برسلا، میلر^[۲۷۶] و ریکوف^[۲۷۷] (۲۰۱۱)، بر روی ۸۲۳ کودک سنین ۶ تا ۱۱ سال که با هدف بررسی تاثیر مشکلات رفتاری بر پیشرفت تحصیلی صورت پذیرفت، مشخص شد که مشکلات رفتاری در شروع مدرسه با مشکلات رفتاری بعدی همبسته است؛ و نیز این مشکلات از طریق ممانعت از اکتساب مهارت‌های شناختی اساسی، برای پیشرفت تحصیلی بعدی، بر پیشرفت تحصیلی اثر منفی می‌گذارند. پژوهش ها نشان می‌دهند کودکانی که تشخیص اختلال نقص توجه/بیش فعالی دریافت می‌کنند نمره های تحصیلی پایین‌تری، نسبت به گروه گواه، به دست می آورند (برچوود^[۲۷۸] و دالی، ۲۰۱۰). برچوود و دالی در پژوهشی با هدف بررسی جنبه‌های همبسته بین نشانگان نقص توجه/بیش فعالی، اضطراب، افسردگی و آزمون توانایی‌های شناختی را تکمیل کنند. در تحلیل رگرسیون، نشانگان اختلال نقص/توجه بیش فعالی به طور معنی دار با عملکرد تحصیلی و به طور معنی دارتر با انگیزش و توانایی‌های شناختی همبسته بود نتایج حاکی از آن بود که نوجوانان با نشانگان آسیب شناختی بیشتر، مشکلات زیاد تری در عملکرد تحصیلی داشتند. اضطراب یک پیش‌بینی کننده عمده عملکرد تحصیلی بود. دانش آموزان با اختلالات اضطرابی نگرش انفعالی (مثل فقدان علاقه به یادگیری و عملکرد ضعیف در امتحان و وظایف) به مطالعات خود نشان می‌دادند.

در همین رابطه، ویتاساری^[۲۷۹]، عبدل وهاب^[۲۸۰]، عثمان^[۲۸۱]، هراوان^[۲۸۲] و سینادورای^[۲۸۳] (۲۰۱۰) همبستگی بین میزان اضطراب و عملکرد تحصیلی را بررسی کردند. نتایج نشان داد که بین سطح بالای اضطراب و عملکرد تحصیلی ضعیف در نمونه دانشجویی همبستگی معنی دار وجود دارد. چیناوه^[۲۸۴] ، اسحاق^[۲۸۵] و صالح^[۲۸۶] (۲۰۱۰) نیز، ارتباط بین استرس و عملکرد تحصیلی را بررسی کردند. در این پژوهش تجربی ۶۰ دانشجو به صورت تصادفی در گروه مداخله مدیریت استرس چندگانه و گروه گواه جایگزین شدند. دانشجویان گروه آزمایش ۸ هفته مداخله دریافت نمودند. نتایج حاکی از افزایش عملکرد تحصیلی و سلامت ذهن در گروه آزمایشی بود. همچنین، فانسکا^[۲۸۷] و همکاران (۲۰۱۰) نشان دادند که با کاهش بی اعتنایی مقابله ای^[۲۸۸](ODD) عملکرد شناختی و در نتیجه زمینه‌های تحصیلی افزایش می‌یابد.

در پژوهش دیگری (برسلا و همکاران، ۲۰۰۹)، دانش آموزان سنین ۶ تا ۱۷ سال مورد مطالعه قرار گرفتند تا مشخص شود وجود اختلالات رفتاری در دوره ابتدایی بر عملکرد تحصیلی دوره دبیرستان تاثیر منفی دارد. نتایج نشان داد که در ۱۷ سالگی اثر مشکلات توجه، پیشرفت در ریاضی و خواندن را پیش‌بینی می‌کند. در این پژوهش، مشکلات توجه کودکان با مشکلات درونی سازی و برونی سازی همبسته بود؛ و هر سه نوع مشکلات پیش‌بینی کننده عملکرد تحصیلی در سنین بالاتر بودند. برسلا و همکاران (۲۰۱۱) پیشنهاد می‌کنند که تغییرات در مشکلات توجه در طی سال های اولیه مدرسه ممکن است منجر به تغییر در عملکرد تحصیلی شود. در همین راستا، در پژوهشی که توسط شانن^[۲۸۹] (۲۰۰۷) بر روی کودکان سنین ۶ تا ۱۱ سال انجام شد، مشخص کرد که بین اضراطب/افسردگی و گوشه گیری و آزمون های تحصیلی و شناختی همبستگی منفی وجود دارد.

۲-۱۲-۲- پیشینه پژوهش های داخلی

در ایران میزان پژوهش در زمینه متغیرهای مربوط به کودکان و نوجوانان، و به خصوص کودکان، بسیار محدود است. هر چند در سال های اخیر تلاش هایی در این زمینه صورت پذیرفته است. در اینجا به تعدادی از این پژوهش ها اشاره می شود.

محمدی و غرایی (۱۳۸۶) نشان دادند که بین اختلالات رفتاری و مؤلفه‌ های هوش هیجانی، شامل تنظیم هیجان و بهره گیری از هیجان، ارتباط منفی معنی دار وجود دارد و مؤلفه‌ تنظیم هیجان و هوش هیجانی کل توانایی پیش‌بینی اختلالات رفتاری را دارند. در پژوهش دیگری، نقدی، ادیب راد و نورانی پور (۱۳۸۹) به بررسی اثر بخشی آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری دانش آموزان پسر، در سال اول دبیرستان شهرستان دیواندره، با بهره گرفتن از یک طرح آزمایشی، پرداختند. یافته ها نشان داد که آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری فیزیکی، کلامی و خشم تاثیر داشت؛ اما خصومت را کاهش نداد. در مطالعه ای دیگر، اکبری زردخانه، رستمی و زارعیان (۱۳۸۷) با بررسی دانشجویان دانشگاه تهران، مشخص نمودند که بین نمره های کل هوش هیجانی، زیر مقیاس های ادراک هیجانی و پذیرش اعتیاد رابطه منفی معنی دار وجود دارد؛ و سازه هوش هیجانی می‌تواند نقش متغیر میانجی نیرومندی بین ویژگی های هیجانی با پذیرش اعتیاد داشته باشد. همچنین، بشارت، زیردست، نادعلی و صالحی (۱۳۸۷) نشان دادند هوش هیجانی می‌تواند نارسایی های هیجانی و مشکلات بین شخصی دانشجویان را در زمینه‌های قاطعیت، مردم آمیزی، صمیمیت و مسئولیت پذیری پیش‌بینی کند.

۱۴) بررسی و مقایسه وضعیت اختلال اضطراب اجتماعی و کمرویی در مردان معتاد و غیرمعتاد یافته ها نشان داد که مردان معتاد نسبت به مردان غیر معتاد، نمره بالاتری در اختلال اضطراب اجتماعی و کمرویی به دست آوردند با توجه به نتایج می توان چنین نتیجه گیری کرد که افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی و کمرویی ممکن است برای کاهش اضطراب و اجتناب اجتماعی دست به مصرف مواد مخدر می‌زنند (اتاری، شفیعی تبار، رضاپور، ۱۳۸۹).

۱۵) مقایسه سرسختی روان شناختی وسبک های مقابله با فشار روانی در افراد معتاد و عادی (رحیم ملازاده اسفنجانی، موسی کافی، ایرج صالحی ۱۳۸۹، ‌فصل‌نامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد، سال پنجم، شماره هفدهم، بهار ۱۳۹۰).

نتایج پژوهش نشان داد که بین سرسختی روان شناختی و سبک مقابله متمرکز بر هیجان در افراد معتاد و عادی تفاوت معنی داری وجود دارد،ولی از نظر سبک متمرکز بر مسئله تفاوت معنی داری بین دو گروه به دست نیامده است.

۱۶) بررسی رابطه بین سبک های دلبستگی، اعتیاد و نیمرخ روانی افراد معتاد در مقایسه با افراد غیر معتاد (دکتر علیرضا جزایری، محمود دهقانی).

با بهره گرفتن از آزمون چند محوری میلون و پرسشنامه دلبستگی بزرگسالان انجام شد و نتایج نشان داد که بین سبک دلبستگی و اعتیاد با نیمرخ روانی رابطه وجود دارد.

۱۷) بررسی مقایسه ای ویژگی های شخصیتی معتادان به مواد مخدر با افراد غیر معتاد ساکن همدان (احمد حیدری پهلویان، دکتر محمد علی امیر زرگر، دکتر عبدا… فرهادی نسب، دکتر حسین محجوب)از آزمون MMPI استفاده شد و نتایج نشان داد که افراد معتاد در مقایسه با افراد عادی در کلیه مقیاس های بالینی MMPI نمرات بالاتری داشته اند و این تفاوت ها از نظر آماری معنی دار بوده است .

۱۸) در پژوهشی که تحت عنوان بررسی و مقایسه ویژگی های شخصیتی معتادین به مواد مخدر و افراد عادی انجام شد نتایج نشان داد که نمرات معتادین به مواد مخدر در عاملهایی مانند ادواری خویی، خلق استوار، اطاعت و تسلیم، واقع گرایی، استقلال فکری، دارا بودن اعتماد به نفس، نسبت به افراد عادی دامنه پایین تری دارد، در حالی که در عاملهایی مانند حساسیت هیجانی، سلطه گری، گسیخته خویی و بی اعتمادی توام با اضطراب بالا نمرات معتادین نسبت به افراد عادی در دامنه بالاتری قرار دارد(بیدبرگ نیا، ۱۳۷۷).

۲-۲-۲ سابقه پژوهش در جهان

۱) پژوهشی تحت عنوان ویژگی های شخصیتی مجرمین معتاد در سال ۱۹۹۵ انجام شد که با بهره گرفتن از پرسشنامه شخصیتی آیزنگ، مقیاس جامعه پذیری، پرسشنامه خود فریبی و پرسشنامه دیگر فریبی بود.

مشخص شد که وابستگی درونی، علائم اختلال شخصیت رابطه دارد در حالی که مطلوبیت اجتماعی و اعتیاد همبستگی منفی وجود داشت (سایگاردستون و گادجانسون۱۹۸۹، نقل از کاویانی۱۳۸۴).

۲) کلونینجر (۱۹۸۵) اعتیاد را با بالا بودن تازگی طلبی، پایین بودن اجتناب از آزار و پایین بودن وابستگی به پاداش توصیف کرد، تحقیقات نشان دهنده تشابه تهییج طلبی زاکرمن و تازگی طلبی کلونینجر می‌باشد (سان بل ،۱۹۹۰به نقل از کاویانی،۱۳۸۴).

۳) در پژوهشی که از طریق مصاحبه ی بالینی سازمان یافته بر روی ۴۹ معتاد انجام شد، نتایج نشان داد که ویژگی های شخصیتی مهمترین عامل در ترک اعتیاد است (بال و سسرو، ۲۰۰۱).

۴)در پژوهشی دیگر مشخص شد که درمان اعتیاد زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که اختلال‌های شخصیت در افراد معتاد را کاهش داده یا به حداقل رساند(فرانکل،۲۰۰۳، نقل از کاویانی،۱۳۸۴).

۲-۳-مفهوم وابستگی به مواد (اعتیاد)

اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یک اختلال روان‌پزشکی به ابعاد زیست‌شناختی روان‌شناختی اجتماعی و معنوی یکی از مشکلات عصر حاضر است اعتیاد^[۱] معمولاً به مجموعه وابستگی فیزیکی و روانی اطلاق می‌شود ولی در مجموع مفهومی مبهم دارد(بلوم^[۲] ،۱۹۸۴ (اعتیاد عبارت است از وابستگی به موادی که تکرار مصرف آن با کمیت محض و در زمان‌های معین از نظر مصرف کننده ضروری بود و دارای ویژگی‌های زیر است:

ایجاد وابستگی جسمانی فیزیولوژیکی

ایجاد وابستگی فکری روان‌شناختی

پیدایش پدیده تحمل^[۳] در بدن نسبت به مواد مصرفی

به دست آوردن ماده مورد نیاز به هر شکل و طریق ممکن

تأثیر مخرب بر مصرف کننده خانواده و اجتماع

سازمان بهداشت جهانی^[۴] الگوی خود را در تدوین مفاهیم ((نشانگان وابستگی))قرار داده است که به تدریج جایگزین اصطلاح اعتیاد شده است در سال ٬۱۹۶۴ سازمان بهداشت جهانی ‌به این نتیجه رسید که اعتیاد دیگر اصطلاح علمی نیست و و اصطلاح ((وابستگی به مواد^[۵])) را جایگزین آن کرد علی‌رغم پیشنهاد اصطلاح وابستگی دارویی کلمه اعتیاد هنوز هم در بین مردم رایج است .

در DSM-IV، که یک نظام پنج محوری است در محور اول سوء مصرف و بوابستگی به مواد و علائم بالینی آن‌ ها توضیح داده می‌شود به علاوه ۱۱ دسته از مواد روان گردان سوء مصرف و وابستگی به همراه دارند که عبارتند از:

الکل، مواد حشیش، کوکائین، داروهای توهم زا، مواد استنشاقی ، نیکوتین، کافئین ،آمفتامین ها ،فن سیکلیدین، داروهای آرامش‌بخش، خواب آور و نیز ضد اضطراب ها.

در جدیدترین تعریف وابستگی به مواد انجمن روان‌پزشکی آمریکا و معتقد است که وابستگی به مواد به مجموعه‌ای از علایم شناختی، رفتاری، روان‌شناختی و فیزیولوژیکی گفته می‌شود که ‌بر اساس آن فرد علی‌رغم وجود اختلالات وابسته به مواد همچنان به مصرف آن ادامه می‌دهد و معمولاً منجر به بروز پدیده تحمل ،محرومیت و الگوی رفتار مصرف اجباری در شخص می‌شود.

طبق DSM-IV-TR مصرف یک ماده زمانی سوء مصرف قلمداد می‌شود که :

مصرف مواد دست کم برای مدتی یک ماه دوام داشته باشد

موجب بروز مشکلات اجتماعی شغلی روان‌شناختی یا جسمانی فرد شود

به‌طورکلی تأثیرات گوناگون ناشی از وابستگی به مواد عبارتند از :

الف )احساس اجباری و غیرقابل کنترل بودن برای مصرف مواد

ب) تلاش و تمایل شخص به مصرف مواد

ج) الگوی نسبتاً پایدار برای مصرف مواد

د)بروز علائم سازگاری یا انطباق عصبی که شامل نشانه هایی چون پدیده تحمل و ترک می‌باشد

هـ) اهمیت و غلبه ی رفتار مصرف دارو نسبت به بقیه رفتارهای شخص که زمانی بیشتر در اولویت بوده و گرایش به بازگشت به سوی مصرف مواد پس از یک دوره پرهیز.

بر اساس تعاریف بالا علی‌رغم آنکه پدیده‌های تحمل و محرومیت دو ملاک باارزش‌ در تشخیص وابستگی به مواد می‌باشند اما وجود چنین پدیده‌هایی برای تشخیص کافی و لازم نمی‌باشد به واقع برای تشخیص صحیح‌تر باید به الگوی مصرف اجباری به عنوان سومین ملاک توجه کرد.

۲-۳-۱ تعریف مفاهیم اساسی ملاک‌های وابستگی به مواد

تحمل