الف ، تغییزات اقتصادی

مهمترین تغییرات اقتصادی در الگوی اشتغال ، ترکیب سرمایه و تکنولوژی ، اندازه بنگاه ر قابت می افتد .

در مرحله اولی اشتغال ازکشاورزان به صنعت انتقال می‌یابد و موجب گسترش بخش صنعت و رشد سریع بهره وری در این بخش ، بخصوص در کشور های در حال توسعه می‌گردد. مرحله دوم تغییر ساختاری اشتغال از صنعت به خدمات است . خدمات شامل عمده فروشی ، خرده فروشی ، امور بانکی و مالی وبیمه ، املاک و مستغلات ، حمل و نقل، خدمات شخصی و کسب و کار است .البته در افزایش بهره وری در مرحله انتقال اشتغال از صنت به خدمات همانند اشتغال از کشاورزی به صنعت نیست تجربه کشوره ائی که مراحل فوق را طی کرده‌اند نشان می‌دهد که انتقال اشتغال از صنعت به خدمات با کاهش هزینه انرژی و سرمایه گذاری و افزایش هزینه و سرمایه گذاری در آموزش نیروی کار همراه بوده است .

تغییرات در ترکیب افزایش نسبی ، طول عمر و نوع سرمایه ، بهره وری مؤثر می‌باشد . رشد سرمایه تابعی از پس انداز است و تغییرات تکنولوژی و اختراعات نیز در تر کیب سرمایه میزان سرمایه گذاری و افزایش و کاهش بهره وری مؤثر ند. تفاوت معنی دار ما بین بهره وری و تمر کز سرمایه اغلب نشانه ای از عدم استفاده از ظرفیتها و ضعف مدیریت جامعه و بنگاه ها است .

تاثیر تحقیق و توسعه در ساختار اقتصادی و بهره وری عامل مهم دیگری در سطح کلان اقتصاد و نیز بنگاههاست . مدیریت تحقیق و توسعه تکنولوژی و کار برد روش های تازه ، فنون جدید ، محصولات نو ، فرایند های بهنگام تولید به طور چشمگیری در افزایش میکرو پرو سورها ، ربات ها ، تجهیزات ارتباطی ، اطلاعات نام برد که نقش عمده ای در بهره وری و تغییرات ساختار ی اقتاصاد داشته اند.

صرفه جویی در مقیاس یا اندازه گیری نسبی بنگاه ها ی تولیدی رابطه نزدیکی با ببهره وری و ساختار صنعتی دارد . ‌بنگاه‌های کوچک و متوسط ، در صورت تخصصی شدن در دراز مدت به خوبی می‌توانند قابل رقابت باشند .رقابت صنعتی در بهره وری اقتصادی و بنگاهی هر دو مؤثر است مجموع مدیریت اروپایی رقابت صنعتی را ایجاد توانایی فوری وآنی و خلق فرصت برای کار فرمایان در طراحی ، تولید و فروش کالا در محیط مربوط به خویش می‌داند ککه کیفیت و قیمت را رقبای داخلی و خارجی تعیین می‌کنند. تحرک اقتصادی کارائی صنعتی تحرک مالی حضور در بازار رقابت ، منابع انسلنی ، قوانین و مقررات مالی و مالیاتی و پولی و ارزی ، منابع و زیر بناهای اقتصادی توجه به صادرات خارجی توجه به نو آوری و اختراعات ، ثبات سیاسی و اقتصادی و میزانی ککه استراتژی های تبلور ی از روحیه اجتماعی می‌باشند . رقابت صنعتی و افزایش بهره وری موثرند.

ب: تغییرات اجتماعی و جمعیتی : تغییرات ساختاری در نیروی کار هم اجتماعی و هم جمعیتی است . جمعیت آن تعداد افرادی که همه روزه وارد بازار کار می‌شوند روندی افزایشی دارد . بهره وری و مزد حقیقی در کشور های در حال توسعه روند صعودی چندنی ندارد ولی قیمت کالاهای آن ها مجبور است در رقابت تغییرات جمعیتی در جویندگان کارگران شاغل ، مهارت‌های کاری و نیز در عر ضه و تقاضای کالاها تاثیر حتمی دارد . جا‌به‌جایی جمعیت از منطقه ای به منطقه دیگر در بهره وری و مرکز جمعیت اثر می‌گذارند و ساختار اشتغال و تولید را تغییر می‌دهد به علت گسترش امکانات بهداشتی بر طول عمر افراد افزوده می شود و بازنشستگی به تأخیر می افتد به موازات آن فشار اقتصادی افراد مسن را وادار به کار می‌کند تمام این واقعیات روزمره بهره وری اثر می‌گذارد و ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی تغییر می‌کند و سنت‌ها به تدریج دگرگون اعتقادی وسنتها در تحولات اجتماعی و اقتصادی و ساختار آن ها اثر می‌گذارد .

۲-۲-۸-۲٫گروه دوم: منابع طبیعی

مهمترین منابع طبیعی نیروی انسانی ، زمین ، سوخت و مواد خام است و توانایی ملتها در ایجاد بسیج مصرف این منابع تاثیر انکار ناپذیری در بهبود بهره وری آنان دارد و لی متاسفانه غالبآ نادیده گرفته می شود در زیر به هریک از منابع طبیعی اختصارا اشاره می گرد :

الف- نیروی انسانی

انسان‌ها با ارزش ترین منابع طبیعی جامعه هستند چندین کشور پیشرفته نظیر ژاپن ، سویس و هلند که فاقد زمین کافی ، مواد سوختنی و مواد معدنی هستند که به خوبی در یافته اند که تنها مهمترین منابع طبیعی توسعه و رشد آنان انسان‌ها و مهارت آموزش.

ب- زمین :

زمین به مدیریت صحیح ˛ احیا و سیاست ملی نیاز دارد و گسترش صنایع و افزایش جمعیت و استفاده بیش از حد از عوامل تخریب زمین می‌باشد.فشار برای افزایش بهره وری کارگر شاغل در زمین و یا هر هکتار زمین به نابودی خاک کمک می‌کند.چنین زمینهایی غالبا” به صورت ظاهری و با مصرف کود شیمیایی بیشتر اما با هزینه صعودی و با قبول آلودگی محیط زیست ˛ کشت می‌شوند.افزایش هزینه نهاده های نیرو طلب ˛ محدودیت زمین‌های موجود و نیاز مبرم به پرورش دام ˛ از جمله مسایل مورد بحث روز جهان است ˛ و مطلبی که کارآفرینان بنگاه های تولید باید بدان توجه نمایند آن است که برای زمین محدودیت خاصی را نه تنها از لحاظ بهره وری و استفاده بهینه در نظر داشته باشند ˛ بلکه نقش روز افزون آن را در بهره وری از یاد نبرند.

ج- سوخت :

انرژی منبع با اهمیت دیگری است که باید بدان توجه خاصی نمود.افزایش بهای نفت در دهه ۷۰ کاهش بهره وری در سطح جهانی به همراه داشت و با وجود سرمایه گذاری های هنگفت ˛ بهره وری افزایش نیافت.تقاضا برای نفت ˛ صرف نظر از جنبه‌های سیاسی آن ˛ تابع قیمت و سوخت جایگزین است.به علاوه عرضه نفت بر ترکیب سرمایه و نیروی کار در اقتصاد کشورها تاثیر دارد و افزایش و کاهش عرضه آن نه تنها بر بهره وری بلکه بر محیط زیست تاثیر دارد.

د- مواد خام :

مواد خام نیز از عوامل اصلی بهره وری در صنایع هستند.بهای مواد خام همانند نفت برای سایر کشورها ˛ همیشه با نوسانات نسبتا” شدیدی همراه است.از آنجا که با ارزشترین و در ‌دسترس‌ترین مواد معدنی عمدتاً” استخراج شده اند ˛ بهره برداری از معادن موجود که از کیفیت چندان مطلوبی برخوردار نیستند و در عمق بیشتری از زمین قرار دارند مستلزم سرمایه گذاری و در اختیار گرفتن نیروی انسانی متخصص است که بر هزینه تولید و در نتیجه کاهش بهره وری شتاب می‌دهد.

۳-۲-۸-۲ .دولت‌ها و زیربناها

سیاست‌ها ˛ راهبردها و برنامه های دولت اثر مهمی بر بهره وری بنگاه ها از طریق زیر می‌گذارند :

• • عملکرد و کارائی دستگاه های دولتی

• • مقررات و کارائی دستگاه های دولتی

• • مقررات دولتی نظیر سیاست‌های کنترل قیمت ˛ مالیات ˛ مزد و حقوق

• • حمل و نقل و ارتباطات

• • انرژی

• • اقدامات مالی و بانکی نظیر نرخ بهره ˛ تعرفه ها ˛ مقررات واردات و صادرات

• • رقابت بنگاه های عمومی و دولتی با سایر بنگاه ها ، کنترل ارزی

• • مقررات محیط زیست

• • اجبار به فعالیت در منطقه خاص

۴) کنترل آسم: در این پژوهش منظور از کنترل آسم نمره­ای است که فرد در آزمون کنترل آسمACT به دست ‌می‌آورد که نمره بالا نشان دهنده کنترل خوب علائم آسم است.

فصل دوم:ادبیات و پیشینه پژوهش

۲-۱٫آسم چیست؟

آسم سندرومی است که توسط انسداد مجاری هوایی مشخص می­ شود،و می ­تواند به طور چشمگیری به طور خودبخودی و یا با درمان تغییر یابد. اختلال آسماتیک نوع خاصی از التهاب مجاری هوایی است که موجب می­ شود این مجاری نسبت به مجاری غیر آسماتیک،به طیف وسیعی از محرک­ها بیشتر پاسخ دهند؛این موضوع منجر به تنگ شدن بیش از حد مجاری هوایی می­ شود و در نتیجه جریان هوا کاهش خواهد یافت و علائم ویزینگ و تنگی نفس بروز می­ کند. تنگ شدن مجاری هوایی معمولاً برگشت­پذیر است ولی در بعضی از بیماران مبتلا به آسم مزمن ممکن است یک جزء انسدادی غیرقابل برگشت وجود داشته باشد. با شیوع جهانی رو به افزایش آسم،بار زیادی که به بیماران تحمیل می­ شود و هزینه­ های بالای مراقبت­های سلامتی منجر شده است که تحقیقات زیادی روی مکانیسم و درمان این بیماری صورت بگیرد. (دن لونگو و همکاران،۲۰۱۲).

۲-۲٫ شیوع

آسم یکی از شایع­ترین بیماری­های مزمن در جهان است و اخیراً حدود ۳۰۰ میلیون نفر را در سرتاسر جهان درگیر نموده است. میزان شیوع آسم در کشورهای توسعه یافته طی ۳۰ سال گذشته افزایش یافته است،اما به نظر می­رسد که این روند تثبیت گشته است و حدود ۱۰-۱۲%بالغین و ۱۵% کودکان تحت تأثیر این بیماری قرار ‌گرفته‌اند. در کشورهای در حال توسعه که شیوع آسم خیلی پایین­تر بوده است،شیوع آن رو به افزایش است که با افزایش شهرنشینی مرتبط ‌می‌باشد. در زمان مشابهی میزان شیوع آتوپی و سایر بیماری­های آلرژیک دیگر افزایش یافته است،این موضوع بیانگر این است که دلایل این روند افزایشی به احتمال زیاد سیستمیک است و فقط مربوط به ریه­ها نمی ­باشد. این مشاهدات اپیدمیولوژیک نشان می­ دهند که اکثر افراد مبتلا به آسم در جامعه در نتیجه زمینه ژنتیکی خود ‌به این بیمار مبتلا می­شوند. بیشتر افراد مبتلا به آسم در کشورهای پیشرفته،آتوپیک هستند و نسبت به مایت گرد و غبار ( درماتوفاگوئیدس پترونیسینوس)^[۵]و سایر آلرژن­های محیطی،حساسیت دارند. آسم می ­تواند در هر سنی وجود داشته باشد و پیک سنی آن در ۳ سالگی است. در کودکی،میزان ابتلای مردان نسبت به زنان ۱ به ۲ است ولی این نسبت جنسی در بزرگسالی یکسان می­ شود. عقیده رایجی که می­گوید «آسم بعد از رشد در بچه­ها از بین می­رود» تا حدی توجیه شده است. مطالعات طولانی مدت که بچه­ها را تا وقتی که به ۴۰ سالگی برسند،پیگیری ‌کرده‌است. بیانگر این مطلب ‌می‌باشد که در بسیاری از افراد مبتلا،طی بلوغ علائم آسم از بین می­رود ولی در بعضی از افراد طی بزرگسالی باز خواهد گشت به خصوص در آن­هایی که علائم مداوم و آسم شدید داشته اند. بزرگسالان مبتلا به آسم(شامل آن­هایی که بیماری­شان طی دوران بلوغ شروع شده است)،به ندرت ممکن است که به طور دائم بدون علامت شوند. شدت آسم در یک بیمار به طور چشمگیری تغییر نمی­کند؛بیماران مبتلا به آسم خفیف به ندرت به سمت فرم شدیدتر پیشروی ‌می‌کنند،در حالی که بیماران مبتلا به فرم شدید از همان ابتدا بیماری­شان شدید بوده است.

مرگ ومیر ناشی از آسم غیر معمول ‌می‌باشد و در دهه گذشته در بسیاری از کشورهای پیشرفته به طور پایداری کم شده است. افزایش مرگ و میر ناشی از آسم در دهه ۱۹۶۰ در بسیاری از کشورها دیده شد و با مصرف آگونیست­های ₂β-آدرنرژیک کوتاه اثر مرتبط بوده است(به عنوان درمان نجات بخش)؛امروزه شواهدی وجود دارد که بیان می­ کند استفاده گسترده از کورتیکواستروئیدهای استنشاقی^[۶](ICS) در بیماران مبتلا به آسم پایدار مسئول کاهش مرگ و میر در سال­های اخیر ‌می‌باشد. فاکتورهای خطر اصلی مرگ و میر ناشی از آسم عبارتند از:بیماری با کنترل نامناسب که همراه با استفاده مکرر از متسع کننده­ های برونشی استنشاقی باشد،عدم استفاده از درمان با کورتیکواستروئید و مراجعه قبلی به بیمارستان به خاطر آسم شبه کشنده^[۷].

موافقت با یک تعریف واحد از آسم دشوار است،ولی توافقات خوبی روی توصیف بالینی این سندروم و پاتولوژی بیماری وجود دارد. تا وقتی که مکانیسم­های اتیولوژی بیماری بهتر شناخته نشوند،ارائه یک تعریف دقیق دشوار خواهد بود. (از همان منبع).

۲-۳٫اتیولوژی

آسم یک بیماری هتروژن است که فاکتورهای ژنتیکی و محیطی روی آن اثر متقابل دارند. فاکتورهای خطر متعددی برای این بیماری توضیح داده ‌شده‌اند.

۲-۴٫آتوپی

آتوپی یک فاکتور خطر عمده برای آسم است و افرادی که آتوپی ندارند خطر ابتلای بسیار کمی برای آسم دارند. بیماران مبتلا به آسم عموماً از سایر بیماری­های آتوپیک به ویژه رینیت آلرژیک(که ممکن است در بیش از ۸۰% بیماران آسماتیک دیده شود)و درماتیت آتوپیک (اگزما)،رنج می­برند. آتوپی ممکن است در ۴۰-۵۰% جمعیت کشورهای پیشرفته دیده شود و تنها نسبت کمی از افراد ممکن است آسماتیک شوند. این مشاهده بیانگر این موضوع است که عوامل محیطی یا ژنتیکی دیگری نیز ممکن است در استعداد ابتلا به آسم در افراد آتوپیک مؤثر باشند. آلرژن­هایی که منجر به بروز حساسیت می­شوند غالباً پروتئین­هایی هستند که خاصیت پروتئازی دارند و شایع­ترین آلرژن­ها برخاسته از مایت­های گرد و غبار خانگی،موی سگ و گربه،سوسک حمام(در داخل شهرها)،گرده­های چمن و درخت و جانورهای جونده(در کارکنان آزمایشگاه)‌می‌باشد. آتوپی به علت تولید نوع خاصی از آنتی­بادی IgE بر اساس ژنتیک ‌می‌باشد و بسیاری از بیماران مبتلا،تاریخچه خانوادگی از بیماری­های آلرژیک را ذکر ‌می‌کنند.

۲-۵٫ آسم ذاتی

اقلیتی از بیماران مبتلا به آسم(تقریباً ۱۰%) دارای تست پوستی منفی نسبت به آلرژن­های استنشاقی رایج هستند و غلظت IgE در سرمشان نیز نرمال است. این بیماران (مبتلا به آسم غیر آتوپیک یا ذاتی)،معمولاً بیماری را در سن بالاتری بروز می­ دهند (آسم با شروع در بزرگسالی)،معمولاً پولیپ­های نازال دارند و ممکن است به آسپیرین حساس باشند. این بیماران عموماً به آسم شدیدتر و پایدارتری مبتلا می­باشند. دانسته­ها ‌در مورد مکانیسم این بیماری اندک است ولی به نظر می­رسد ایمونوپاتولوژی حاصل از بیوپسی برونشیال و خلط با یافته ­های حاصل از آسم آتوپیک یکسان است. شواهد جدید مبنی بر تولید موضعی IgE در مجاری هوایی،بیانگر احتمال مکانیسم­هایی رایج مرتبط با IgE؛آنتروتوکسین­های استافیلوکوکی،که به عنوان سوپرآنتی­ژن عمل ‌می‌کنند،باشد.

۲-۶٫عفونت ها

اگرچه عفونت­های ویروسی به عنوان محرک­هایی در تشدید آسم مطرح هستند ولی ‌در مورد ایفای نقش این عفونت­ها در اتیولوژی بیماری اطمینانی وجود ندارد. ارتباطاتی بین عفونت با ویروس سنسیشیال تنفسی در نوزادی و ابتلا به آسم وجود دارد ولی توضیح دادن پاتوژنز خاص این موضوع دشوار است چرا که این عفونت در کودکان خیلی رایج ‌می‌باشد. اخیراًً،مشخص شده که باکتری­ های آتیپیک نظیر مایکوپلاسما و کلامیدوفیلا در مکانیسم آسم شدید دخیل هستند،ولی شواهدی قانع کننده مبنی بر وجود یک ارتباط واقعی وجود ندارد.

۲-۷٫ملاحظات ژنتیکی

بند دوّم – کیفیّات مشدّد جرم

جهات و کیفیّات مشدّدی که در مادّه ی ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی اشاره شده و قبلاً در مادّه ی ۲۲۳ قانون مجازات عمومی و سایر قوانین آمده بود، (که به لحاظ همان کیفیّات، مجازات سارق تشدید می شود) عبارت از این است که در ضمن سرقت، آزار یا تهدیدی از طرف سارق نسبت به متصرّف مال یا اشخاص دیگر به عمل آید و نیز در صورتی که در موقع سرقت مقرون به آزار یا تهدید، جرحی نیز واقع شده باشد، همین ایراد جراحت، باعث تشدید مجازات مقرّر قانونی تا حداکثر آن می شود. ‌بنابرین‏ کیفیّات مشدّد جرم سرقت مقرون به آزار یا تهدید را همان گونه که از عنوان آن بر می‌آید، به شرح آتی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم. لیکن ابتدا لازم است به مفهوم «تقارن»، اشاره کنیم. ‌در مورد معنای تقارن، حکم شماره ی ۳۲ مورخ ۱۵/۱/۱۳۱۸ دیوان عالی کشور، مقرّر می‌دارد: «منظور از تقارن این نیست که آزار و تهدید در حین سرقت با شد، بلکه ممکن است قبل از عمل یا بعد از آن، واقع شود؛ به قِسمی که عرفاً صدق کند در موقع ارتکاب سرقت آزار و تهدید واقع شده است.»

‌بنابرین‏، منظور از تقارن آزار یا تهدید با سرقت، مقارنه ی عرفی است و ممکن است قبل از سرقت یا بعد از آن، انجام یابد. بدین قرار، اگر سارقی وارد منزلی شود و قبل از شروع به جمع‌ آوری اثاثیّه، به وسیله ی آزار، صاحبخانه را وادار به سکوت کند و اموال را ببرد، یا اینکه بعد از جمع‌ آوری اشیاء و در موقعی که عازم ربودن آن ها‌ است، صاحبخانه او را بگیرد، و او صاحبخانه را مجروح کند و اشیاء را بدزدد، در هر دو صورت، عمل، سرقت مقرون به آزار خواهد بود. در هر حال، استنباط و تشخیص قضات در این باره نقش اساسی دارد و بدیهی است نتیجه ی عمل این تشخیص از نقطه نظر تعیین مجازات، اهمیّت دارد.

الف: سرقت مقرون به آزار

«آزار»، کلمه ای پهلوی بوده و در فارسی به معنای «رنج، آسیب، گزند، بیماری، ناخوشی و درد و مرض»، به کار رفته است.^[۸]معنای دیگر آن، «اذیّت، تعب، اندوه، زیان، غم و ظلم و ستم» است.^[۹]

با توجه به معانی فوق، معلوم می شود که این واژه ها، عرفاً شامل صدمات و آسیب هایی است که درد و رنج جسمی یا آزردگی روحی ایجاد کند؛ بی آنکه عرفاً ضرب و جرح اصطلاحی به شمار رود. مثل اینکه موی سر کسی را بگیرند و بکشند به حدی که طرف، متألّم شود یا چشم و دهان کسی را با دستمال ببندند. در اینکه آزار و صدمه تا چه حدی باید باشد که مشمول مادّه ی مذکور قرار گیرد، صراحت قانونی به نظر نمی رسد؛ معهذا می توان گفت مقصود از آزار، عبارت از «هر نوع صدمه و آسیبی اعمّ از جسمی و روحی، هر چند خفیف، است که سارق در جریان سرقت و ضمن آن و برای انجام سرقت نسبت به متصرّف مال یا شخص یا اشخاصی که در صحنه ی جرم حاضرند، به عمل می آورد؛^[۱۰]ولو این که صدمه و تعدّی وارده، موجب جراحت یا موجد آثاری در بدن نشود؛» مانند اینکه سارق با پاشیدن شن یا خاکستر یا به وسیله ی تابانیدن نور بسیار قوی، چشم صاحبخانه را آزرده می‌کند یا چشم یا دست و پای وی را می بندد یا به صورت پسر صاحبخانه سیلی می زند و امثال آن. پس هر نوع ایراد ضرب و جرح خفیف در حین سرقت، آزار تلقی می شود. چنان که در حقوق انگلیس در دعوای داوسون،^[۱۱]در سال ۱۹۷۶، مقرّر گشت که ایراد ضربه ای به قربانی به وسیله ی آرنج، به طوری که او تعادل خود را از دست بدهد، برای تحقّق استعمال زور، کفایت می‌کند.^[۱۲]

گفتنی است که قانون‌گذار کشور ما چه قبل و چه بعد از انقلاب اسلامی، لغت آزار را در بعضی از موارد از جمله، مادّتین ۱۳۱ و ۲۰۲ قانون مجازات عمومی ۱۳۰۴ و نیز مادّتین ۵۸ و ۶۲ قانون تعزیرات سال ۱۳۶۲ و به ویژه ۵۷۸ و ۵۸۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵، در معنای شکنجه هم به کار برده است و حتّی در قانون اخیرالتّصویب، شکنجه و آزار بدنی در کنار هم، آورده شده است. منظور از شکنجه نیز، هر قسم اذیّت و آزار، رنج و عذاب و عقوبت بدنی است. در این صورت ممکن است آزار به صورت ضرب و جرح و تنقیه ی آب جوش و زدن دست بند قپانی و سوزانیدن پوست بدن با آتش سیگار و حتّی قطع عضو در آید.^[۱۳]

بعضی از حقوق ‌دانان در تفسیر مادّه ی ۲۲۳ قانون مجازات عمومی ۱۳۰۴ که در حال حاضر مادّه ی ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵، جایگزین آن شده است، جرح را آزار تلقی نکرده و بدین ترتیب آزار را خفیف تر از جرح دانسته اند. لیکن بعضی دیگر از اساتید حقوق، اعتقاد دارند در جاهایی که آزار و اذیّت موجب تشدید کیفر اصلی جرم شناخته شده است، نمی توان جرح را آزار دانست و از مادّه ی۲۲۳ قانون مذبور، نیز بیش از این استنباط نمی شود. در خصوص آزار این نکته نیز در خور توجّه است که آزار به منظور سرقت، صورت گرفته باشد و چنانچه آزار برای منظور دیگری غیر از سرقت صورت گیرد، فی المثل، آزار برای انجام عمل منافی عفّت بوده باشد، نمی توان سرقت را مشمول مادّه ی۶۵۲ دانست. چه ظاهراًً نظر قانون‌گذار این است که آزار یا تهدید، در صورتی علل مشدّد است که برای موفقیّت در سرقت و به همان مقصود انجام گرفته باشد. مطابق یکی از نظریّات مشورتی اداره ی حقوقی وزارت دادگستری به تاریخ ۳/۱۲/۱۳۵۳، :«سرقت مقرون به آزار در صورتی تحقّق پیدا می‌کند که آزار به قصد ارتکاب سرقت یا تسهیل وقوع آن و مقارن سرقت واقع شود و در پرونده ی خاصّ، تشخیص اینکه سرقت مقرون به آزار است یا نه، امری موضوعی و به عهده ی قاضی متصدّی پرونده است و ‌در مورد سرقت مسلّحانه اگر سرقت مقرون به شرایط مذکور در مادّه ی ۲۲۲ قانون مجازات عمومی باشد، از مصادیق سرقت مقرون به آزار خارج است.»^[۱۴]

این مدل، نگرش جدیدی در بحث کیفیت ایجاد و عنوان کرد که برای تولید محصولات و خدمات با کیفیت، نیاز به هماهنگی همه جانبه در سطح سازمان دارد. اگر چه در آن زمان عمدتاًً استفاده از روش‏های آماری برای کنترل کیفیت در کانون توجه اصلی این مباحث بود، ولی همین تفکر ” نگرش فراگیر ” منجر به ظهور ” کنترل کیفیت فراگیر “^[۳۶] در دهه ۶۰ میلادی گردید (نجمی، ۱۳۹۱، ۲۱).

موفقیت ژاپن در به کارگیری روش‏های علمی کسب ‏و کار، تهدیدی جدی برای شرکت‏های آمریکایی ایجاد کرد، به طوری که در دهه ۸۰ بسیاری از آن ها با واگذار کردن بازار به رقبای ژاپنی در آستانه ورشکستگی قرار گرفتند. این تهدیدها منجر شد که شرکت‏های غربی در روش‏های کسب ‏و کار خود تجدیدنظر کرده و مدیریت کیفیت فراگیر^[۳۷] را به طور گسترده‏ای به کار گیرند (نجمی و حسینی، ۱۳۸۷، ۱۳).

در اواخر دهه ۱۹۸۰، مطرح شدن دو نگرش عمده، شیوه ها و نظام‏های مدیریت کیفیت سازمان‏ها را به طور محسوسی تحت تأثیر قرار داد: ” استانداردهای سری ” و ” مدیریت کیفیت فراگیر “. استانداردهای سری به منظور هماهنگ کردن استانداردهای کیفیت و ارائه الگوهایی برای تضمین کیفیت^[۳۸] به وجود آمد. سنجش میزان انطباق و سازگاری هر سازمانی با استاندارد ، به راحتی و از طریق انجام برنامه های ممیزی (داخلی/ بیرونی) امکان‏پذیر است و سازمان‏هایی که بتوانند با موفقیت، ممیزی‏های شخص ثالث (سازمان‏های گواهی‏دهنده) را سپری کنند، موفق به دریافت گواهینامه مربوطه خواهند شد.

مدیریت کیفیت فراگیر، روشی برای مدیریت و اداره یک سازمان است که اساس آن محور قرار دادن کیفیت و مشارکت همه اعضای سازمان بوده و هدف از آن، نیل به موفقیت در درازمدت از طریق جلب رضایت مشتری و تأمین منافع همه ذی‏نفعان است. برخلاف ، یک استاندارد رسمی بین ‏المللی برای مدیریت کیفیت فراگیر که مشخص کند چگونه می‏توان یک سیستم مدیریت کیفیت فراگیر را ایجاد کرد، وجود ندارد (نجمی، ۱۳۹۱، ۲۲).

حتی خطوط راهنمای یکسان و هماهنگی که کمک کند چگونه می‏توان استقرار و به کارگیری مدیریت کیفیت فراگیر را اندازه ‏گیری و ارزیابی کرد نیز موجود نیست. از سوی دیگر هیچ سازمان یا مرجع رسمی، صدور گواهینامه‏ای که قادر باشد استقرار و دستیابی به مدیریت کیفیت فراگیر را بر اساس استانداردهای بین ‏المللی گواهی نموده و به رسمیت بشناسند، نیز وجود ندارد. از این رو می‏بینیم نظرهای کم و بیش متفاوتی توسط اندیشمندان این رشته همچون دمینگ^[۳۹]، جوران^[۴۰]، کرازبی^[۴۱]، ایشی کاوا^[۴۲]، فیگن بام^[۴۳] و … در تعریف مدیریت کیفیت فراگیر، اصول و راهکارهای اجرایی آن، مطرح شده است. اما موضوعی که تمامی اندیشمندان مدیریت بر آن اتفاق نظر دارند، ضرورت اندازه ‏گیری اصول و معیارهای اصلی مدیریت کیفیت فراگیر است. به همین دلیل در سال‏های اخیر مطالعات و تحقیقات متعددی به منظور شناسایی و اندازه ‏گیری معیارهای اصلی این نوع از مدیریت در کشورهای مختلف انجام شده است (نجمی، ۱۳۹۱، ۲۳).

از سوی دیگر، تغییرات به وجود آمده در اقتصاد جهانی، تلاش‏های انجام شده توسط سازمان تجارت جهانی (WTO) در راستای جهانی کردن اقتصاد و افزایش رقابت جهانی، همه کشورهای مختلف (اعم از توسعه یافته و در حال توسعه) را ‌به این باور رسانده است که برای حضور و بقاء در بازارهای منطقه‏ای، جهانی و حتی داخلی باید توان رقابتی و قابلیت رقابت‏پذیری صنایع و سازمان‏های خود را افزایش دهند. از این رو کشورهای مختلف، مطالعات متعددی در زمینه شناسایی و اشاعه عوامل کلیدی موفقیت سازمان‏ها، به منظور بهبود عملکرد آن ها انجام داده ‏اند (نجمی و حسینی، ۱۳۸۷، ۱۴).

مدل‏های تعالی سازمانی بر این واقعیت تأکید دارند که بقاء ‌در رقابت جهانی، مستلزم بهبود عملکرد در مقیاس جهانی است. این مدل‏ها با ارائه معیارهای ارزیابی، خطوط راهنمایی برای سازمان‏ها ایجاد می‏ کنند تا پیشرفت‏ها و عملکرد خود را در زمینه تعالی سازمانی اندازه ‏گیری نمایند (نجمی، ۱۳۹۱، ۲۴).

از سویی، معرفی سازمان‏های برتر و برندگان جوایز کیفیت تعالی سازمانی، مثال‏هایی عملی از دستیابی و موفقیت در پیاده‏سازی اصول مدیریت کیفیت فراگیر را ایجاد و به سازمان‏ها کمک می‏ کنند تا با الگو قرار دادن آن ها، نظام‏های مدیریت خود را بهبود بخشند (نجمی، ۱۳۹۱، ۲۴).

۲-۲۵٫ انواع مدل‏های تعالی سازمانی

الف) مدل تعالی سازمانی مالکوم بالدریج

در سال ۱۹۸۷ مدل کسب ‏و کار جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج^[۴۴] در آمریکا مطرح شد که در واقع پوشش‏دهنده تمامی اجزاء یک کسب‏ و کار با در نظر گرفتن منافع تمامی ذی‏نفعان بود.

ارزش ها و مفاهیم محوری مدل مالکوم بالدریج:

1. 1. رهبری آینده‏نگر

1. 1. تعالی مبتنی بر توجه به مشتری

1. 1. یادگیری فردی و سازمانی

1. 1. ارج نهادن به کارکنان و شرکای

1. 1. سرعت عمل

1. 1. تمرکز بر آینده

1. 1. مدیریت نوآوری

1. 1. مدیریت بر مبنای واقعیت

1. 1. مسئولیت شهروندی و همگانی

1. 1. تمرکز بر نتایج و ایجاد ارزش افزوده

1. نگاه سیستمی (ریاحی، ۱۳۸۲، ۱۰۲).

ارزش‏ها و مفاهیم محوری مدل مالکوم بالدریج (MBNQA) به صورت معیارهای اصلی در هفت طبقه گنجانده شده است که در شکل زیر نشان داده شده‏اند (ریاحی، ۱۳۸۲، ۱۰۳):

مدل تعالیMBNQA

شمای سازمانی: محیط روابط و چالش‏ها

اطلاعات و تجزیه و تحلیل

رهبری

توجه به مشتری و بازار

برنامه‏ ریزی راهبردی

توجه به منابع انسانی

نتایج اصلی فرایند

مدیریت فرایند

شکل۲-۲٫ مدل تعالی مالکوم بالدریج (ریاحی، ۱۳۸۲، ۱۰۳)

ب) مدل تعالی در کسب‏ و کار کانجی^[۴۵]

این مدل توسط آقای دکتر کانجی برای تعالی ارائه شد. وی در سال ۱۹۹۶ مدل خود را با تغییراتی مطابق شکل زیر ارائه داده است.

مدل تعالی کانجی

بهبود مستمر

مدیریت مردمی

مدیریت بر مبنای

واقعیات

خشنودسازی

مشتری

رهبری (شالوده)

شکل۲-۳٫ مدل تعالی کانجی (ریاحی، ۱۳۸۲، ۱۰۹)

رهبری در این مدل به عنوان شالوده‏ و زیربنای هرم است.

در وجوه این هرم، هشت ارزش محوری به شرح زیر قرار دارد:

۱)چرخه بهبود مستمر ۵)جلب رضایت مشتری داخلی

۲)جلب رضایت مشتری بیرونی ۶)کار تیمی

۳)پیشگیری ۷)کارکنان کیفیت را ایجاد می‌کنند

۴)سنجش ۸)هر کاری فرایند است (ریاحی، ۱۳۸۲، ۱۰۳)

کانجی به دلایل اجرایی و عملیاتی مدل فشرده خود را در سال ۱۹۹۸، به صورت شکل زیر اصلاح و معرفی کرد.

مدل فشرده تعالی کانچی

تعالی در کسب‏وکار مفاهیم محوری اصول شالوده

تعالی درکسب‏وکار

رهبری

توجه به مشتری

خشنودسازی مشتریان

عملکرد فرایند

مدیریت بر مبنای

واقعیت

عملکرد کارکنان

مدیریت مردمی

هدف نهایی:

سلیه معتقد است که هدف نهایی بشر شکوفا شدن هر چه بیشتر وجود اوست، بر اساس ساخت وجودیش. این مقصدی است که باید پایه و اساس همه فعالیت‌های او باشد. اگر فرد برای رسیدن به وجود مطلق و خالق خود ویا هماهنگی با طبیعت و جامعه تلاش می‌کند، لازم است تعادلی بین ‌هدف‌های‌ کوتاه مدت و دراز مدت خود به وجود آورد ؛ یعنی ایجاد نوعی تعادل بین کاشتن و درو کردن، به نحوی که وجود او اجازه می‎دهد .می‌توان گفت بحث تعادل کاشتن و درو کردن اخیر، در واقع به محدودیتهای بدن اشاره دارد . محدودیتهای بدن در برابر فشار روانی می‎تواند با ظرفی مقایسه شود که هر یک از ما درون بدن خود داریم . هر فردی ظرفیت خاصی برای فشار روانی دارد. ‌بنابرین‏ همه ما ظرف فشار درونی ^[۴۵]۱ ،با شکل و اندازه متفاوت داریم چون هر ظرف می‎تواند تنها مقدار معینی مایع را در خود جای دهد. همین مسأله شیوه‎ای آسان به دست می‎دهد تا تصوری از محدودیتهای بدن خود را در برابر تحمل فشار روانی داشته باشیم .

( به نقل از پاول و انرایت )

هدف البته این نیست که از استرس به کلی دور باشیم. این نه ممکن است و نه مطلوب . برای اینکه فرد بتواند به حدنصاب ارزش وجودی خود برسد آن را شکوفائی دهد و تحقق بخشد ، لازم است که در ابتدا سطح مطلوب استرس را در خود بشناسد و سپس از انرژی ذخیره برای سازگاری به نحو مطلوب و سودمند ، استفاده کند، البته تا حدی که با ظرفیت جسمی و روانی فرد منطبق باشد .

تعاریف و نظریه‌ای پیشرفت تحصیلی :

در خصوص پیشرفت تحصیلی ، مطالب بسیاری وجود دارد و هر کدام پیشرفت تحصیلی را به نوعی تعریف کرده‎اند .

برخی از تعاریف پیشرفت تحصیلی بدین قرار است :

پیشرفت تحصیلی در لغت به معنی ارتقاء و ترقی معنی می‎شود . ( گروسی ، ۱۳۷۸)

پیشرفت تحصیلی عبارت است از فعالیت‎های آموزشی و کوشش‌های یادگیری دانش آموزان برای رسیدن به ‌هدف‌های‌ آموزش و نتایج مطلوب .

منظور از پیشرفت تحصیلی میزان فعالیت درس شاگرد است که به وسیله معلمین از طریق نمرات امتحانی آن ها ارزش‎یابی می‎شود و نتیجه آن به صورت معدل کل درسی دانش آموزان ارائه می‎گردد. ( خلفی ، ۱۳۷۷)

برای اینکه مفهوم پیشرفت تحصیلی روشن شود ابتدا باید مفهوم افت تحصیلی را که واژه‎ای در مقابل آن به شمار می‎آید ، روشن کرد . افت تحصیلی ، افت عملکرد تحصیلی و درسی دانش آموز از سطحی رضایت بخش به سطحی نامطلوب است . چنانچه فاصله قابل توجهی بین استعداد بالقوه و استعداد بالفعل فرد در فعالیت درسی مشهود باشد، چنین فاصله‎ای را افت تحصیلی می‎نامند.

روشن است که افت تحصیلی فقط در مردودی و یا تجدیدی خلاصه نمی‎شود و ‌در مورد هر دانش آموزی که یادگیریهای او کمتر از توان و استعداد بالقوه و حد انتظار باشد ، صدق می‎کند. ‌بنابرین‏ حتی دانش آموزان تیز هوش نیز ممکن است دچار افت تحصیلی گردند. با روشن شدن مفهوم افت تحصیلی اکنون می‎توان مفهوم پیشرفت تحصیلی را به صورتی شفاف دریافت . چنانچه آموخته‎های آموزشگاهی فرد متناسب با توان و استعداد بالقوه او باشد و در یادگیری فاصله‎ای بین توان بالقوه و بالفعل او نباشد، می‎توانیم بگوییم که دانش آموز به پیشرفت تحصیلی نائل گردیده است.

مدل کارول در یادگیری مدرسه‎ای

مدل یادگیری مدرسه‎ای که به وسیله کارول در سال ۱۹۶۳ ارائه شد ، پایه و اساس بسیاری از بحث‌های نظری ‌در مورد عوامل تأثیر گذار بر پیشرفت تحصیلی بوده است . مطالعات انجمن بین‌المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی فرصت‌های آزمون این تئوری و مدل‌های استنباط شده از آن را فراهم کرد و موجب شد که به طور تجربی مورد آزمایش قرار گیرد .( به نقل از کیوز^[۴۶]۱ ۱۹۹۱)

کارول به منظور پیش‌بینی موفقیت در یادگیری‎های مسائل پیچیده این مدل را تهیه کرد .سه « متغیر مرتبط با زمان^[۴۷]۲ » در این مدل تعیین شده‎اند که عبارتند از :

۱٫ متغیر « استعداد» : که عبارت است از مقدار زمانی که یک دانش آموز نیاز دارد تا یک موضوع خاصی را به اندازه معیار تعیین شده بیاموزد به شرط آنکه انگیزه و امکانات مناسب برای یادگیری وجود داشته باشد و کیفیت تدریس نیز در حد مطلوب تأمین شده باشد.

متغیر « پشتکار و ثبات قدم ^[۴۸]۱» : که عبارت است از مقدار زمانی که یک دانش آموز علاقه مند است برای آموختن صرف کند.

متغیر « فرصت یادگیری ^[۴۹]۲ » : که عبارت از مقدار زمانی است که برای یادگیری یک موضوع خاص در اختیار یادگیرنده قرار می‎گیرد.

علاوه بر این ، دو متغیر دیگر نیز در این مدل مورد توجه بوده است که با زمان ارتباطی ندارد و عبارتند از :

1. 1. متغیر « قدرت درک آنچه از تدریس بر می‎آید » که به کیفیت تدریسی که ارائه می‎شود بستگی دارد .

1. « کیفیت تدریس » که عواملی چون چهار چوب بندی موضوع یادگیری ، مؤثر بودن طرز ارائه درس و مهارت معلم و مدرس ، سطح آن را تعیین می‎کنند .

این دو متغیر نه تنها با یکدیگر ارتباط دارند و در یکدیگر تأثیر می‎گذارند، بلکه با سه عامل مرتبط با زمان نیز بستگی نزدیک دارند. بلوم ( ۱۹۷۴) توجه محققان را به ارتباط یافته‎های انجمن با تأثیر عامل « زمان » در یادگیریهای مدرسه‎ای جلب کرد و از آن زمان ‌به‌تدریج‌ ، اهمیت زمان به ‌عنوان یک عامل کلیدی در یادگیری مورد قبول قرار گرفته است .

عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی: